ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ ΛΕΜΟΝΤΖΗ
Μετά την πρώτη επιτυχημένη περιοδεία σε Ελλάδα και εξωτερικό η sold out παράσταση της Δήμητρας Παπαδοπούλου ταξιδεύει σε Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα και έπεται συνέχεια.
Σκηνοθεσία και πρωτότυπη μουσική: Κώστας Γάκης
Μέσα από την γεμάτη χιούμορ και αληθινή συγκίνηση γραφή της Δήμητρας
Παπαδοπούλου, τη γεμάτη εναλλαγές και τρυφερότητα σκηνοθεσία του Κώστα Γάκη,
τις ανθρώπινες και μαγικές σκηνοθετικές και φωτιστικές πινελιές της Νατάσας
Φαίης Κοσμίδου και, φυσικά, την θεοπάλαβη και συγκινητική ερμηνεία του Παύλου Λουτσίδη, το σπουδαίο έργο του Ντοστογιέφσκι « Το Όνειρο ενός Γελοίου » έρχεται στο
σήμερα και «ζωντανεύει», με έναν εντελώς απροσδόκητο και φρέσκο τρόπο στη σκηνή.
Το έργο
Πρόκειται για μια σύγχρονη και διασκευασμένη πρόσληψη του έργου «Όνειρο ενός γελοίου» του Ρώσου συγγραφέα, που φέρει την υπογραφή της Δήμητρας Παπαδοπούλου, σε σκηνοθεσία Κώστα Γάκη. Ο ήρωάς του είναι ένας απλός και καθημερινός άνθρωπος.
Το κείμενο, ως προς την πορεία του και την αλληλουχία των σκέψεων και υπαρξιακών αναζητήσεων του Ντοστογιέφσκι, παραμένει ταυτόσημο με το πρωτότυπο. Μικρές παρεμβάσεις γίνονται για την επικαιροποίηση του κοινωνικού περικείμενου, όπως το προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα. Η διασκευή επιβεβαιώνει ότι ένα κλασικό έργο, ένα έργο που μιλά με πρωτοφανή τρόπο για την υπαρξιακή αγωνία, παραμένει καίριο, σύγχρονο και αφοπλιστικά ευθύβολο.
Το έργο πραγματεύεται την οικονομική και κοινωνική- ταξική πτώση του ήρωα, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης που ξέσπασε στη Ελλάδα, ο οποίος αναγκάζεται να εγκαταλείψει την άνετη ζωή του και να μετακομίσει από το Νέο Ψυχικό σε ένα υπόγειο στον Άγιο Παντελεήμονα Αχαρνών. Μοναδικός δίαυλος επιβίωσης στην έκπτωτη αυτή συνθήκη αποτελεί μια όμορφη γυναίκα, η Εύα.
Ένα ερώτημα τον βασανίζει όσο τον παρακολουθούμε επί σκηνής και συμπάσχουμε με το δράμα του. «Να ζει κανείς ή να μη ζει;». Την απάντηση τη βρίσκει μόνος του με τη βοήθεια του πολύτιμου φίλου του Ντοστογιέφσκι. Τελικά, οι μετανάστες δε φαντάζουν τόσο αποκρουστικοί, οι πλατείες αποκτούν χρώμα και η ζωή νόημα, αφού η ανιδιοτελής αγάπη λειτουργεί ως αντίδοτο για όλες τις απώλειες.
Η παράσταση
Κείμενο που, αν και περιγραφικό και κατά βάση αφαιρετικό, ο σημαντικός σκηνοθέτης, ηθοποιός και μουσικός Κώστας Γάκης, το μεταπλάθει από μύθο σε επινοήσεις και ισχυρισμούς που εμπεριέχουν αξίες αλήθειας. Μεγαλουργεί και μας χαρίζει έναν μονόλογο γεμάτο ζωντάνια, εφευρετικότητα και θεατρικότητα.
Με έξυπνη σκηνική εγκατάσταση, ένα γραφείο, μια εργονομική καρέκλα, μια πάνινη κούκλα, πολλά μαξιλάρια στο πάτωμα και ένα φωτιστικό δαπέδου, η παράσταση μάς μεταφέρει στον κόσμο του ήρωα, πολύ κοντά στον σημερινό, αν όχι στον προσωπικό μας.
Ο μονόλογος συνήθως καταδικάζεται ή περιορίζεται σε ορισμένες απαραίτητες χρήσεις, επειδή θεωρείται αντιδραματικό στοιχείο. Μάλιστα, του καταλογίζεται χαρακτήρα πληκτικό, μη ρεαλιστικό. Στην περίπτωσή μας, η εμπνευσμένη σκηνοθεσία και ο απολαυστικός ερμηνευτής Παύλος Λουτσίδης, η πρωτότυπη μουσική του Κώστα Γάκη, οι φωτισμοί της Νατάσας- Φαίης Κοσμίδου καταρρίπτουν εκκωφαντικά κάθε θεωρία του είδους και δωρίζουν στο κοινό μια νατουραλιστική παράσταση -απεικόνιση του κόσμου μας, έναν μονόλογο στοχασμού, εφόσον εμπεριέχει στιγμές βαθιάς σκέψης και συγκίνησης ενός προσώπου που αναλύεται σε εξομολογήσεις, ενώ η «φωνή» του συγγραφέα (της βάσης και της νέας γραφής που εκπορεύτηκε από αυτήν) φτάνει άμεσα στον θεατή, γοητεύει, συγκινεί, προκαλεί και κατηχεί.
Ο εξαιρετικός ηθοποιός Παύλος Λουτσίδης είναι ένας συνηθισμένος « νεοέλληνας», που βιώνει έντονες συναισθηματικές μεταπτώσεις, θρηνεί την μέχρι τώρα ζωή του και αναρωτιέται «Να ζει κανείς ή να μην ζει;» με μοναδική του παρέα το βιβλίο του Ντοστογιέφσκι. Μέσα από τις σελίδες του ανακαλύπτει το «πώς» αξίζει να ζει κανείς. Κινείται σε γρήγορους ρυθμούς, δοκιμάζει με απόλυτη επιτυχία τη διάδραση, μιλά κι εκφράζεται με άνεση και τόλμη στους «συνομιλητές του», αποφεύγει τις εξάρσεις, γήινος, αληθινός και οικοδομεί μια σχέση αξιοσημείωτης επικοινωνίας μεταξύ υποκριτή -πομπού και κοινού- δέκτη. Γι’ αυτό και ολόκληρη η αίθουσα είναι ο συνδιαλεγόμενος παρτενέρ του.
Η σκηνοθεσία του Κώστα Γάκη φέρνει στη σκηνή μιαν απάντηση για όλα τα αδιέξοδα του σημερινού κόσμου, για την αγάπη, για το όνειρο και για το μέλλον, που εμείς μπορούμε ακόμα να διαμορφώσουμε για μας και τα παιδιά μας, για την ίδια τη ζωή!
Ένα όνειρο γίνεται αιτία να αλλάξει ένας άνθρωπος για πάντα. Ένας άνθρωπος που μέχρι εκείνη τη νύχτα της δράσης, προετοιμαζόταν να βάλει τέλος στην ύπαρξή του σ’ ένα δυστοπικό περιβάλλον. Από το όνειρο και μετά, θα παλέψει για έναν κόσμο διαφορετικό, τόσο απίστευτα όμορφο και αληθινό, που μόνο ένας γελοίος άνθρωπος θα μπορούσε ποτέ, έστω και να πιστέψει, ότι μπορεί να υπάρξει!
Το σκηνοθετικό εύρημα της ηχογραφημένης φωνής του «Ντοστογιέφσκι» που ακούγεται σε κάθε κρίσιμη στιγμή του ήρωα, σαν άλλος Δίας έτοιμος να τον κατακεραυνώσει για την βλασφημία του, προσφέρει έναν χιουμοριστικό αέρα στην αφήγηση μιας βυθισμένης ζωής σε αδιέξοδα, με την αυτοκτονία ως μόνη διέξοδο.
Οι συντελεστές αυτής της παράστασης, από τον συγγραφέα έως τον ερμηνευτή, γνωρίζουν ότι στον μονόλογο, εκτός του ότι πρέπει να ακολουθήσουν τους βασικούς κανόνες συγκεκριμένης γραφής με άξονα αναφορές κοινωνικές κι σημειολογικές, πρέπει να συνυπάρχει κι η αριστοτελική δομή. Αναγνώριση, κάθαρση του ήρωα και η λύση που δίνει ο θεατής ή ο υποκριτής ή ο ρόλος.
Δομή και εκτέλεση, απολύτως πετυχημένη στο «Ο φίλος μου ο Ντοστογιέφσκι».
Επίλογος
Η Δήμητρα Παπαδοπούλου, μας ξεναγεί με πάθος στο σημαντικότερο καταφύγιό της, τον ύπνο, όπως δήλωσε σε συνέντευξή της το 2012: «Εγώ γενικά ποτέ δεν άντεχα την πραγματικότητα ως έχει. Πάντοτε, λοιπόν, ήθελα να φτιάχνω φανταστικές ιστορίες, ή να κοιμάμαι. Επίσης, πολλές φορές σκεφτόμουν ότι αν όλα αυτά τα πράγματα είναι ένα παραμύθι, χέστηκα. Ζω σε ένα παιχνίδι και αν η πραγματικότητα είναι άλλη, δεν με νοιάζει, δεν μου αρέσει. Μου αρέσει το παραμύθι, δεν είμαι ελεύθερη να διαλέξω;».
Και ενώ όλο και περισσότεροι άνθρωποι γύρω τριγύρω, αντί να σου πουν «καλημέρα», σου λένε «έχω κατάθλιψη», η ίδια σώζει τον ήρωά της χάρη στα όνειρα: «Γενικά, το σύνθημα της εποχής πρέπει να είναι: Κοιμηθείτε. Κοιμηθείτε να ονειρευτείτε: Κλείστε την τηλεόραση, κόψτε την πολλή δουλειά και κοιμηθείτε, χριστιανοί μου, γιατί εκεί πέρα μπορεί να παίζεται ένα παιχνίδι, πάρα πολύ ωραίο.
Συντελεστές:
Κείμενο: Δήμητρα Παπαδοπούλου
Σκηνοθεσία: Κώστας Γάκης
Ερμηνεία: Παύλος Λουτσίδης
Συνεργασία στην Σκηνοθεσία: Νατάσα – Φαίη Κοσμίδου
Σκηνικά – κοστούμια: Αλφιέρη Εμμανουέλα
Σκηνικές κατασκευές/επισκευές: Στέφανος Λώλος
Πρωτότυπη μουσική: Κώστας Γάκης
Φωτισμοί: Νατάσα – Φαίη Κοσμίδου
Γραφιστικά: Αριστέα Γεωργιοπούλου
Οργάνωση παραγωγής: dictum factum production
Διάρκεια: 80 λεπτά
Η παράσταση περιοδεύει στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας!
ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ
