Στις 25 Απριλίου, τιμούμε την Ημέρα Γονικής Αποξένωσης, μια ημέρα αφιερωμένη στην ευαισθητοποίηση για ένα θέμα που επηρεάζει χιλιάδες οικογένειες παγκοσμίως: την αποξένωση του παιδιού από τον έναν γονέα. Είτε το αναγνωρίζουμε είτε όχι, το φαινόμενο της γονικής αποξένωσης είναι μια συναισθηματική – ψυχολογική κακοποίηση, μια μορφή ενδοοικογενειακής βίας, που μπορεί να καταστρέψει τη σχέση γονέα-παιδιού, δημιουργώντας συναισθηματικά τραύματα, που επηρεάζουν την παιδική ανάπτυξη και την μετέπειτα ζωή.
Τι Ακριβώς Είναι η Γονική Αποξένωση;
Η γονική αποξένωση συμβαίνει όταν ο ένας γονέας, συχνά ακούσια ή με πρόθεση, δημιουργεί συναισθηματική απόσταση ή αρνητικά συναισθήματα στο παιδί απέναντι στον άλλο γονέα. Αυτό μπορεί να συμβεί με χειραγώγηση, ψεύδη, ή ακόμα και υποσυνείδητα μέσα από την έκφραση αρνητικών συναισθημάτων για τον άλλο γονέα μπροστά στο παιδί. Το αποτέλεσμα είναι το παιδί να αρχίζει να πιστεύει ότι ο άλλος γονέας είναι «κακός», «επικίνδυνος» ή «μη άξιος», χωρίς να έχει λόγο να τον απορρίψει.
Πώς Βιώνει το Παιδί την Αποξένωση;
Το παιδί που βιώνει γονική αποξένωση μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα όπως:
Αρνητική ή εχθρική στάση προς τον αποξενωμένο γονέα, χωρίς ουσιαστικό λόγο.
Κατάθλιψη ή άγχος: Συχνά, τα παιδιά εκδηλώνουν προβλήματα συναισθηματικής ισορροπίας και δυσκολεύονται να διαχειριστούν τις έντονες αλλαγές στην οικογενειακή τους ζωή.
Διαταραχές στη συμπεριφορά: Έντονες εκρήξεις θυμού ή απόσυρση από το κοινωνικό περιβάλλον.
Προβλήματα στις μελλοντικές σχέσεις: Η εμπειρία της αποξένωσης μπορεί να αφήσει αρνητικά αποτυπώματα στις διαπροσωπικές σχέσεις του παιδιού και ως ενήλικα.
Ο Ρόλος των Γονέων και του Δικαστικού Συστήματος
Η γονική αποξένωση δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό πρόβλημα, αλλά και ένα νομικό ζήτημα που μπορεί να επηρεάσει την επιμέλεια και την επικοινωνία τέκνου. Εάν το παιδί εκτίθεται σε τέτοιες συνθήκες, το δικαστικό σύστημα θα πρέπει κανονικά (πράγμα που δεν γίνεται) να παρέμβει για να προστατεύσει τα συμφέροντα του παιδιού και να εξασφαλίσει τη διατήρηση της υγιούς σχέσης με και τους δύο γονείς, εφόσον αυτό είναι εφικτό.
Ειδικοί στον τομέα του οικογενειακού δικαίου, όπως ψυχολόγοι ή ψυχίατροι, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση αυτής της σχέσης, παρέχοντας τη σωστή καθοδήγηση και υποστήριξη.
Πώς Μπορούν οι Γονείς να Αποτρέψουν τη Γονική Αποξένωση;
Αν και η αποξένωση συχνά προκύπτει λόγω οικογενειακών συγκρούσεων, υπάρχουν μέτρα που μπορούν να ληφθούν για την αποφυγή ή την εξομάλυνση της κατάστασης:
Αποφυγή αρνητικών σχολίων για τον άλλο γονέα: Μπορεί να είναι δύσκολο, αλλά πρέπει να διαφυλάξουμε το παιδί από την ένταση των συναισθημάτων και συγκρούσεων των γονέων.
Δημιουργία ευκαιριών για επικοινωνία με τον άλλο γονέα: Ενθαρρύνοντας το παιδί να διατηρήσει μια υγιή σχέση και με τους δύο γονείς.
Επαγγελματική υποστήριξη: Στήριξη από ψυχολόγους ή οικογενειακούς συμβούλους για να βοηθήσουν την οικογένεια να διαχειριστεί τις συγκρούσεις.
Τα Βήματα της Αντίδρασης και Θεραπείας
Η γονική αποξένωση απαιτεί άμεση αντίδραση από όλους τους εμπλεκόμενους. Η βοήθεια από ειδικούς μπορεί να περιλαμβάνει:
Συμβουλευτική οικογενειακή θεραπεία για να βοηθήσει στην αποκατάσταση της επικοινωνίας.
Ψυχολογική υποστήριξη για το παιδί για να κατανοήσει και να επεξεργαστεί τα συναισθήματά του.
Δικαστικές παρεμβάσεις με συνδρομή δικηγόρου οικογενειακού δικαίου ιδίως σε σοβαρές περιπτώσεις, όταν η αποξένωση είναι πολύ έντονη και η σχέση μεταξύ γονέα και παιδιού κινδυνεύει να καταρρεύσει.
Διαβάστε περισσότερα για το θέμα αυτό στο σχετικό άρθρο στo blog μου:
https://kavala-lawyer.blogspot.com/2025/04/ParentalAlienationAwarenessDay.html
Γιώργος Γιαγκουδάκης
Δικηγόρος Καβάλας
Ειδικός Νομικός Σύμβουλος Διαζυγίων & οικογενειακού δικαίου
https://giagkoudakis-dikigoros.gr
