Έφη Λοϊζά «22 φθινόπωρα»

Σπονδυλωτό έργο, μια συλλογή εποχών γεμάτες αρώματα, όπως λέει η συγγραφέας, ένα γενναίο υποκατάστατο, ως φαντασία, ως μύθος, της μετακίνησης στον χώρο και στον χρόνο. «Λογοτεχνία φυγής» θα την ονομάτιζε κάποιος, επειδή είναι ένα είδος που ανθεί σε όλες τις δύσκολες περιόδους και ειδικά στις πολιτισμικές μεταβάσεις σε άλλες εποχές, όταν η περιρρέουσα ατμόσφαιρα είναι ακόμη θολή και πλέουμε σε σκοτεινά νερά, ακαθόριστα, εφόσον καθημερινά τα δελτία πληροφορούν για τετραψήφιους αριθμούς κρουσμάτων του καταραμένου ιού.

Τα «22 φθινόπωρα» είναι μικρές ιστορίες που ακροβατούν μεταξύ της συμπύκνωσης και της πολυλογίας, ισορροπώντας αξιοθαύμαστα και κερδίζουν τον χαρακτηρισμό «διηγήματα μπονσάϊ». Διαθέτουν δομή διακριτή, διεξοδική. Τα χρονικά άλματα δεν εμποδίζουν τον αναγνώστη να περιπλανηθεί στη σύγχρονη γραφή, η οποία επενδύει στην αποσπασματικότητα, την ασυνέχεια και τη σύζευξη ετερόκλητων νημάτων. Αυτό παρατηρείται τόσο στα πιο παραδοσιακά έργα, όπου απλώς ο χρόνος κομματιάζεται με αναλήψεις ή η εναλλαγή τόπου προσπαθεί να συλλάβει ετεροτοπίες και συντοπίες, όσο και στα πιο νεωτερικά που αναιρούν την ίδια τη μυθιστορηματική υφή με ποικίλες μορφές ασύμπτωτων μύθων.

Ανθρωποκεντρικές ιστορίες, γλαφυρές περιγραφές, εύληπτα νοήματα, πλούσια γλώσσα, αναπάντεχες ανατροπές, υπαρξιακές αναζητήσεις, ακόμα και παράδοξα φινάλε, σαν αυτά που αρέσκονται να κλείνουν μια ταινία οι σύγχρονοι σκηνοθέτες, όπως στα «Περασμένα Σαράντα», για παράδειγμα.

Σε πολλά από τα αυτοτελή κομμάτια θα συναντήσουμε κινηματογραφική ροή, ενδιαφέρουσες σεκάνς μέσα στην πλοκή κι ένα ολότελα απροσδόκητο τέλος. Στα «Τσιγάρα», για παράδειγμα, τελειώνει το διήγημα με την εικόνα: «ανάθεμα με, πρέπει να βρω ξενοδοχείο». Ξαφνικά η ομίχλη σκέπασε τα πάντα. Δεν είδε το αυτοκίνητο που ερχόταν κατά πάνω του, ούτε άκουσε τον θόρυβο της μηχανής. Ένιωσε να πετάει, έκανε κύκλους στον αέρα κι έσκασε με δύναμη στο καπό. Το μόνο που πρόσεξε ήταν το κόκκινο χρώμα, δεν ήξερε αν ήταν από το δικό του αίμα ή το χρώμα του αυτοκινήτου. Την ώρα που χανόταν σκέφτηκε: «γαμώτο, δεν πήρα τσιγάρα».

Ο αναγνώστης που διαβάζει κάτω από τις λέξεις, μπορεί εύκολα να διακρίνει τον ρεαλιστικό κυνισμό της συγγραφέως και τον υπαινιγμό της υπέρ της εύθραυστης θνητότητάς μας, υπέρ του πεπερασμένου της ύπαρξής μας και, ίσως, της ματαιότητας που διακατέχει τον άνθρωπο να κυνηγά το εφήμερο, ως αυτοσκοπό.

«Ο δικός της άγνωστος» είναι μια ελεγεία στην ανθρώπινη μοναξιά, ένα εξαιρετικό σενάριο για την ανάγκη που έχει κι ο πιο μονόχνοτος άνθρωπος να επικοινωνήσει, είναι και μια εξαιρετική ευκαιρία να δείξει μέγιστη υποκριτική δεινότητα μια ηθοποιός, εφόσον το κείμενο διασκευαστεί σε θεατρικό μονόλογο. Μου θύμισε έντονα μια ιστορία από τις «ήσυχες μέρες του Αυγούστου» του Παντελή Βούλγαρη.

Τα «22 φθινόπωρα» είναι λαμπερά λογοτεχνικά κοσμήματα, άλλα γραμμένα σε χρόνο ενεστώτα, άλλα σε παρελθόντα χρόνο, άλλα σε πρώτο πρόσωπο κι άλλα σε τρίτο ή δεύτερο. Όλα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και η ανάγνωση τους δεν τελειώνει στη μια φορά. Αποκτήστε τα και βρείτε τη στάση σας. Είναι απολύτως σίγουρο ότι θα σταματήσετε σε κάποια, θα ταυτιστείτε με τον ήρωα, θα σκάψετε τη μνήμη σας και θα φέρετε στα μάτια σας εικόνες που ακόμα μοσχοβολάνε ψημένο καφέ, ευωδιαστά φαγητά και ταξίδια μοναχικά ή με συντρόφους.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα

Η Έφη Λοΐζά, γεννήθηκε στην Καβάλα όπου ζει μέχρι σήμερα. Η επαφή της με τη λογοτεχνία ξεκινά από τα πρώτα χρόνια της ζωής της καθώς περιτριγυρίζεται από βιβλιοθήκες γεμάτες «θησαυρούς». Παρακολούθησε σεμινάρια Ψυχολογίας, Διαπραγμάτευσης, NLP, Διαχείριση άγχους, Θεραπευτικές Τεχνικές Ψυχολογίας και «Έμφυλες ταυτότητες, Πολιτική και Ρητορική» στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο..

Από το 2017 είναι συντονίστρια των τμημάτων Δημιουργικής Γραφής του Κοινωνικού Πανεπιστημίου Ενεργών Πολιτών, όπου ενδυναμώνει την εσωτερική της φωνή κι ανάγκη για γραφή. Τα έξι συναπτά έτη της επικοινωνίας της με τον κόσμο της μυθοπλασίας αρκούν για να κάνει το πρώτο βήμα, γράφοντας την πρώτη της συλλογή διηγημάτων, “ 22 Φθινόπωρα. “