ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ ΛΕΜΟΝΤΖΗ
Σωτήριο έτος 2050.
Η πόλη της Καβάλας έχει καταληφθεί τελείως από αυτό το-κάποτε-συμπαθητικό-και ακίνδυνο είδος, τους γλάρους. Η αρχικά διακριτική τους παρουσία έχει γίνει πλέον κυρίαρχη.
Τα σπίτια και οι δημόσιοι χώροι έχουν μετατραπεί σε εκκολαπτήρια φωλιών, ενώ παντού στους δρόμους μπορείς να δεις τα αυγά τους, που αν κάνεις το λάθος να τα καταστρέψεις,
η εναέρια επίθεση είναι ακαριαία και μη αναστρέψιμη. Σε ένα εγκαταλελειμμένο κτήριο, μια συντροφιά επτά -σχεδόν- άγνωστων μεταξύ τους ατόμων προσπαθεί να επιβιώσει.
Και αναρωτιέται και η ίδια πώς κατάφερε να φτάσει ως εδώ.
Πρόκειται για ένα νέο, πρωτότυπο κείμενο που συνομιλεί δημιουργικά με την τριλογία της δυστοπίας του Βασίλη Βασιλικού (Το φύλλο – Το πηγάδι – Το αγγέλιασμα) και, επιχειρώντας να συνεχίσει τη σκέψη του, αναρωτιέται ποια θα είναι η κατάληξη των ημερών μας. Πώς θα είναι ο κόσμος μετά; Και ποιο μέσο θα βρει η γη για να μας τιμωρήσει για όλα αυτά που δεν κάναμε, για όλες τις ευκαιρίες που απωλέσαμε.
Υπάρχει άραγε μια χαραμάδα που να μας χωράει, ή ο χρόνος μας έχει ήδη παρέλθει;
H Τριλογία του Βασίλη Βασιλικού, όπου βασίστηκε η ιδέα της Εύας Οικονόμου Βαμβακά, είναι η πολεμική φωνή ενός εξεγερμένου νέου της δεκαετίας του ‘ 60. Κι όπως ακριβώς η ροκ μουσική εκείνης της περιόδου, έτσι και η Τριλογία κατόρθωσε, χάρη στην αυθεντικότητα του ύφους της και την καθολικότητα των θεμάτων της, να διατηρήσει αυτήν τη φωνή ζωντανή και πάντα ανατρεπτική στο μάκρος του χρόνου.
Στο «Φύλλο», η Φύση εκδικείται τους πρώτους τυχόντες: τους ενοίκους μιας πολυκατοικίας που συμβιβάζονται με την καταστροφή της.
Στο «Πηγάδι», η Γη εκδικείται εκείνους που την απαρνούνται ασφαλισμένοι στην ψευδαίσθηση της τεχνολογίας.
Στο «Αγγέλιασμα», η Ζωή εκδικείται όσους εναποθέτουν τις ελπίδες τους σε μια άλλη ζωή (τη μεταφυσική ή εκείνη των αριστερών οραμάτων).
Το πρώτο είναι ένα μανιφέστο ισοδύναμο της πιο ρηξικέλευθης σύγχρονης Οικολογίας.
Το δεύτερό είναι μια προφητική παρωδία της μεταβιομηχανικής εποχής με απηχήσεις από το δαντικό Καθαρτήριο και το τρίτο είναι μια τολμηρή καταγγελία του καπιταλιστικού κόσμου, ως καθολικής απάτης.
Στο κείμενο τής Βάμβακά, η φωνή του νέου των σίξτις γίνεται φωνή σύγχρονου ράπερ με στίχους -καταγγελίες και η δική της τριλογία ολοκληρώνεται με ιστορίες τριών ανθρώπων που αλληλοσυμπληρώνονται και συνδέονται μέσω μιας κάμερας και μιας συνέντευξης. Η Φωτεινή Μελετιάδου υποδύεται την πολύγλωσση δημοσιογράφο.
Ωστόσο, πέρα από αυτά, έμπνευση για τη συγγραφέα μπορεί να ήταν και η ταινία του Χίτσκοκ «Τα πουλιά» του 1963, όπου το πρώτο πουλί που εξαπολύει επίθεση εναντίον ανθρώπου είναι γλάρος. Επρόκειτο για μια αλληγορία, που παραμένει αδιευκρίνιστη από την πλευρά του «μετρ», αλλά έχει τροφοδοτήσει τόμους ανάλυσης από τους μελετητές του.
Η Εύα Οικονόμου Βαμβακά γράφει και σκηνοθετεί ένα αντίστοιχο αλληγορικό κείμενο, όπου συνυπάρχουν η υπαρξιακή αγωνία με την οικολογική ανησυχία. Διότι αν τα πουλιά απειλούν την ανθρώπινη φύση, τότε το μέλλον δεν μπορεί να είναι αισιόδοξο.
Από την άλλη, τα άγνωστα μεταξύ τους πρόσωπα που πρωταγωνιστούν και οι σχέσεις που αναπτύσσονται ή υπαινίσσονται στην εξέλιξη της παράστασης- περφόρμανς, συμβολίζουν ρατσιστικές δοξασίες, συμφεροντολογικά ή και ερωτικά ένστικτα, ψυχολογικά αδιέξοδα, που οι άνθρωποι εξακολουθούν να φέρουν, ακόμα και στο 2050.
Αυτό που παραμένει ως μελλοντική ενατένιση σε ανθρώπινο χαρακτήρα είναι η μοναξιά σαν απόρροια του χρόνου, ακόμα και κείνους που βίωσαν την ευτυχία σε μικρές ή μεγάλες στιγμές της. Μας το χαρίζει γενναιόδωρα ο έμπειρος Παύλος Σταυρόπουλος στον συναισθηματικά φορτισμένο μονόλογό του.
Θα μπορούσα να πω πώς η όλη ιδέα και η υλοποίησή της στη σκηνή, μπορεί κάλλιστα να θεωρηθεί ως σημάδι – προειδοποίηση, για τα ανατρεπτικά επερχόμενα στις κοινωνίες ανθρώπων και ζωών, όπως ακριβώς συνέβη στη μυθολογική Νεφελοκοκκυγία πριν από 2500 περίπου χρόνια.
Η Κωνσταντίνα Βέρρου και ο Ιάσονας Παπαματθαίου, με την εξαιρετική τους σκηνική παρουσία, την καλή αξιοποίηση των εκφραστικών τους μέσων, υποδύονται με δεξιότητα και συνέπεια ένα αρσενικό κι ένα θηλυκό, ελκυστικά όντα, που κλυδωνίζονται ανάμεσα στην ανθρώπινη υπόσταση και στη μυθολογική διάσταση των Σειρήνων ας πούμε, ή των Κενταύρων, φέροντα και τα δυο χαρακτηριστικά ζώου και ανθρώπου.
Είναι ευρέως αποδεκτό γεγονός πως τα ζώα διαφοροποιούνται από τους ανθρώπους ριζικά, καθώς δεν μπορούν να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν τους ανθρώπινους επικοινωνιακούς κώδικες. Χωρίζονται σε κατηγορίες από τον Αριστοτέλη ακόμα και, μέχρι και σήμερα, διακρίνονται σε ξεχωριστά είδη, επειδή, παρότι έχουν τη δυνατότητα να συνουσιαστούν με διαφορετικά είδη, επιλέγουν να αναπαράγονται μόνο με το δικό τους είδος, έχουν διαφορετικούς τρόπους και κανόνες συμπεριφοράς και λειτουργίας μέσα στις ζωικές κοινωνίες που διαμορφώνουν. Επίσης, δεν μπορούν να είναι ανεξάρτητα απέναντι στον άνθρωπο. Αναπόφευκτα, υποτάσσονται στη δύναμή του. Ο άνθρωπος είναι ον που σκέφτεται και πιστεύει σε διάφορα πράγματα και συλλαμβάνει τον κόσμο ως ολότητα. Συνειδητοποιεί τον χρόνο, ως αλληλουχία συμβάντων και συνδέει τις πράξεις του και τη συμπεριφορά του με το περιβάλλον μέσα στο οποίο βρίσκεται, το οποίο αντιλαμβάνεται πλήρως, αντίθετα με τα ζώα.
Ακριβώς αυτό ανατρέπεται στην παράσταση του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας κι εδώ εστιάζεται η συγγραφική πένα και η σκηνοθετική ματιά της Εύας Οικονόμου -Βαμβακά και κάνει ενδιαφέρον το όλο εγχείρημα.
Δύο κορίτσια, ίσως δυνάμεις υπερφυσικές, παρακολουθούν τη δράση και συνοδεύουν τις ιστορίες με τραγούδια και ειρωνικά επιφωνήματα. Είναι η Ανδρονίκη Πολυχρονίδου και η Σοφία Γιαννακάκη.
Η σκηνική εικαστική εγκατάσταση του Βασίλη Αποστολάτου άκρως ενδιαφέρουσα. Μια παραλία με άμμο και ξαπλώστρες, ένα αίθριο με τραπεζαρία, μια μικρή πισίνα, υφασμάτινος τοίχος που μετατρέπεται σε τεράστια οθόνη και με τους φωτισμούς του δημιουργούνται όμορφες εικόνες.
Ο Φυλαχτός Παλιόγλου ερμηνεύει τους στίχους που έγραψε σε μουσική ραπ και αν αποβάλλει το άγχος του, δε θα δείχνει το τρακ του στις επόμενες φορές που θα ανέβει στη σκηνή.
Η επιλογή της πρώην LORD, νυν δημοτικό κτήριο, αποδείχτηκε καλή ιδέα, μιας και «ανακαλύφτηκε» ένας νέος χώρος, όπου μπορούν να φιλοξενηθούν παραστάσεις σε χρονικές περιόδους που δεν απαιτείται ούτε ψύξη ούτε θέρμανση.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Κείμενο & Σκηνοθεσία:
Εύα Οικονόμου – Βαμβακά
Εικαστική Επιμέλεια – Βοηθός Σκηνοθέτης: Μιχαήλα Πλιαπλιά
Σκηνικός Χώρος & Φωτισμοί: Βασίλης Αποστολάτος
Κινησιολογία: Φωτεινή Μελετιάδου
Πρωτότυπη μουσική: Η Ομάδα
ΔΙΑΝΟΜΗ:
Κωνσταντίνα Βέρρου
Ιάσονας Παπαματθαίου
Παύλος Σταυρόπουλος
Φωτεινή Μελετιάδου
Συμμετέχουν:
Σοφία Γιαννακάκη
Φυλαχτός Παλιόγλου
Ανδρονίκη Πολυχρονίδου κ.α.
Οι φωτογραφίες είναι του Λάσκαρη Τσούτσα.
ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ
