Πρόλογος
Στο «Αριστοτέλειον» Θεσσαλονίκης είδα το θεατρικό «Μινόρε», το οποίο βασίζεται στη μεγάλη τηλεοπτική επιτυχία «Το Μινόρε της Αυγής». Ο Τάκης Τζαμαργιάς ανεβάζει στη σκηνή την αθάνατη δημιουργία των Βαγγέλη Γκούφα και Φώτη Μεσθεναίου, μέσα από τη θεατρική μεταφορά του Δημήτρη Χαλιώτη και δημιουργεί ένα ολόκληρο ταξίδι στη μαυρόασπρη εποχή του ρεμπέτικου, που το έφεραν σμυρναίικα μπουζούκια, σπάνια λαρύγγια κι η ανατολίτικη κουλτούρα, για να ενωθούν με τα χαμηλής εκτίμησης, αλλά τεράστιας αποδοχής υπόγεια του Πειραιά.
H ιστορία και ο θρύλος, ο μύθος και τα ντοκουμέντα. Η περίφημη τετράδα (Μάρκος, Μπάτης, Δελιάς, Παγιουμτζής) και η πορεία ενός λαϊκού «είδους» μουσικής, που φτάνει ως τις μέρες μας.
Υπόθεση
Ένας νεαρός, με μόνη περιουσία ένα «ζητιανόξυλο», το μπουζούκι του, φτάνει φυγάς από τη Σύρο στον Πειραιά. Ο ρεμπέτης ξάδερφός του και η κομπανία του τον υποδέχονται. Μια δυναμική Σμυρνιά κι ο τεκές της τον αγκαλιάζουν. Ένα μουσικοθεατρικό οδοιπορικό μέσα στα σκοτάδια και τους καπνούς του Πειραιά του ‘30, για τους ρεμπέτες, τους ανυπότακτους, τους ανθρώπους του περιθωρίου, που λυτρώθηκαν μέσα από τη μουσική τους και την έφεραν από «την υπόγεια την ταβέρνα» στα σαλόνια, στις καρδιές και τα χείλη μας.
Φιλίες, έρωτες, μάχη για την επιβίωση, λογοκρισία, διώξεις, αδιέξοδα, επιτυχία. Ό,τι και να πει κανείς για τους ρεμπέτες είναι λίγο. Μιλούν τα τραγούδια που μας παρηγόρησαν όταν έπρεπε, που μας συνεπήραν κάποια θλιβερά δειλινά, που τα αγαπήσαμε γιατί μας συγκίνησαν.
Η παράσταση
Σε μια δύσκολη αναπαράσταση εποχής όπου η Τρούμπα, τα κουτσαβάκικα τερτίπια στη ζωή και στους στίχους, οι αλήτικοι έρωτες, τα καπηλειά, το ξεκαθάρισμα λογαριασμών με πιστόλια και μαχαίρια, τα ερωτικές φωλιές- ξενοδοχεία, το χασίσι κι όλα τα συμπαρομαρτούντα, ο Τάκης Τζαμαριάς και μια εξαιρετική ομάδα ηθοποιών -τραγουδιστών -οργανοπαιχτών, αναβιώνουν το θρυλικό «Μινόρε της Αυγής» σε μια εμπνευσμένη σύνθεση από κομμάτια της «Στέλλας με τα κόκκινα γάντια» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, από τα «Κόκκινα Φανάρια» του Αλέκου Γαλανού κι από τη «Συνοικία το Όνειρο» του Αλέκου Αλεξανδράκη, στη σκηνή και στο βίντεο, κερδίζουν τους θεατές που συμπάσχουν στα δράματα των ηρώων, ενώ σιγοτραγουδούν τα ρεμπέτικα που επιμελήθηκε ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης.
Το κοινό, μ’ αυτή τη διάδραση στην αίθουσα, ρυθμίζει την παράσταση. Γνώστης αυτής της αλήθειας ο σκηνοθέτης, ξεκίνησε την αισθητική τής πρόσληψης που επιζητεί τον ιδανικό θεατή. Έτσι, θεμελίωσε τη δομή της παράστασης με έναν ορθό τρόπο που υπολογίζει τον πανίσχυρο δέκτη. Στην περίπτωση του «Μινόρε», λοιπόν, οι θεατές από την πλατεία δίνουν στη σκηνή, που εννοείται ως μεταβλητή πολλαπλότητα εκφραστών, το νόημα της όλης παραστατικής δημιουργίας. Το κοινό έχει συνείδηση των συμβάσεων, είναι ο αρχι-χειριστής, ο οδηγός των συγκινήσεών του, ο τεχνίτης του θεατρικού γεγονότος, οπότε, εκτιμά και επιβραβεύει τον κόπο των καλλιτεχνών. Γι’ αυτό και η παράσταση καταχειροκροτήθηκε στο φινάλε.
Οι βιρτουόζοι του ρεμπέτικου Αντώνης και Θοδωρής Ξηντάρης κερδίζουν θαυμασμό κι έπαινο με τη ζωντανή απόδοση των τραγουδιών, ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης είναι ένας απολαυστικός «Νονός» της ντόπιας μαφίας νυχτομάγαζων, ο Σταύρος Σβήγκος ερμηνεύει εξαιρετικά τον ερωτοχτυπημένο αλλά αλλοπρόσαλλο νεαρό ρεμπέτη, συγκινεί ως προδομένος γαμπρός σε μια έξοχη σκηνή κατάρρευσής του, η Μαριάννα Πολυχρονίδη αποδεικνύει μια ακόμη φορά ότι συνδυάζει αριστοτεχνικά: πανέμορφη σκηνική παρουσία, μελίρρυτη φωνή, δεινό υποκριτικό ταλέντο και ο αγαπητός Ιεροκλής Μιχαηλίδης αρέσει είτε παίζει, είτε τραγουδάει κι ας έχει ένα εμφανές θέμα με την ορθοφωνία.
Η Μαρία Τσιμά, πέρα από την εμπειρία της, διαθέτει και έναν πηγαίο αυθορμητισμό που θυμίζει τις σπουδαίες ερμηνεύτριες του μαυρόασπρου σινεμά, που αλώνιζαν με τους αυτοσχεδιασμούς τους σενάρια και σκηνοθεσίες. Εδώ, κεντάει με τον απαράμιλλο τρόπο της ως λαϊκιά ξενοδόχα, ανεβάζει τη ψυχική μας διάθεση με τα ηχοχρώματά της φωνής της, τις ρεαλιστικές εκφράσεις της και τις κινήσεις της, είναι, πράγματι, χάρμα ιδέσθαι. Τελικά, ο σπουδαίος ηθοποιός κλέβει τις εντυπώσεις κι ας επωμίζεται έναν μικρό -σχετικά- ρόλο.
Επαρκείς και οι υπόλοιποι ηθοποιοί στους ρόλους τους, η νεαρή Νίκη Σκιαδαρέση κάνει φιλότιμες προσπάθειες να σταθεί αντάξια της ανάθεσής του ρόλου της Στέλλας, αλλά έχει δρόμο ακόμη για να αποδώσει με πληρότητα τα στάδια που περνάει η ηρωίδα της. Θα πρέπει δε να διορθώσει και την άρθρωσή της, επειδή πολλά λόγια της δεν πέρασαν στην πλατεία, εξ αίτιας της απειρίας της. Ωστόσο, διαθέτει σκηνική παρουσία κι έχει μέλλον μπροστά της.
Τα σκηνικά και τα κοστούμια της Ελένης Μανωλοπούλου στο πνεύμα της εποχής και οι φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου σημαντικός σηματοδότης χωροχρονικών τοποθετήσεων.
Επίλογος
«Πρόκειται για την εμφάνιση και εδραίωση του ρεμπέτικου και των κυνηγημένων εκφραστών του, στον Πειραιά, την ταραγμένη δεκαετία του ΄30. Η παράσταση δεν αποσκοπεί σε μία μουσειακή αναπαράσταση, ούτε σε νοσταλγικές ωραιοποιήσεις, αλλά στη σκοτεινιά των ανθρώπων του περιθωρίου, που αναζητούν τη δική τους φωνή μέσα από τους ήχους του μπουζουκιού και τη χασισοκατάνυξή τους. Η προσπάθεια επιβίωσής τους, η προσφυγιά, η φυλακή και τα άγρια ερωτικά τους πάθη αποτελούν πρόσφορο υλικό και πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία του πειραιώτικου ρεμπέτικου. Αν και η μουσική κατέχει σημαντική θέση στην παράσταση δεν πρόκειται για μουσική παράσταση, αλλά για μια παράσταση για τη μουσική, το αναρχικό πνεύμα της και το περιβάλλον μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε» δηλώνει ο σκηνοθέτης Τάκης Τζαμαργιάς.
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία: Τάκης Τζαμαργιάς
Θεατρική Μεταφορά Κειμένου: Δημήτρης Χαλιώτης
Υπεύθυνη Δραματουργίας: Κατερίνα Διακουμοπούλου
Σκηνικά-Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Επιμέλεια Κίνησης: Αμαλία Μπένετ
Μουσική Επιμέλεια: Ιεροκλής Μιχαηλίδης
Μουσική Διδασκαλία: Αντώνης & Θοδωρής Ξηντάρης
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Γιάννης Σαβουιδάκης
Βοηθός Σκηνογράφου – Ενδυματολόγου: Έμιλυ Κουκουτσάκη
Βιντεοπροβολές παράστασης: Ευάγγελος Τσαρούμης
Ζωγραφική σκηνικών: Στέλιος Κουτρούλης
Promovideo: Θωμάς Παλυβός
Φωτογραφίες: Σταύρος Χαμπάκης
Παίζουν: Ιεροκλής Μιχαηλίδης, Γεράσιμος Σκιαδαρέσης, Σταύρος Σβήγκος, Μαριάνα Πολυχρονίδη, Μαρία Παπαφωτίου, Μαρία Τσιμά, Κώστας Κοράκης, Ευθύμης Χαλκίδης, Άρης Αντωνόπουλος, Νίκη Σκιαδαρέση, Γιάννης Εγγλέζος, Όλγα Σκιαδαρέση. Παίζουν και τραγουδούν: Αντώνης Ξηντάρης & Θοδωρής Ξηντάρης
ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ
