κριτική του Παύλου Λεμοντζή
Στον μικρό κολπίσκο του καρνάγιου, στα γνωστά «Καλαφατιά», εκεί πίσω από τις «καμάρες», απ’ το παλιό υδραγωγείο, χαμηλά στα «μπεντένια», εκεί όπου το κύμα της θάλασσας συναντά μια χούφτα άμμο και μια αράδα χαλίκια σε μια στενή λωρίδα γης, εκεί όπου το φεγγάρι στέλνει το μέγεθός του και τη λάμψη του κάθε που η νυχτιά είναι ξάστερη, εκεί διάλεξε ο «Οδυσσέας» να ξεσπάσει τις αντάρες του, να ξεδιπλώσει ένα ιστορικό έπος, όπως το κατέγραψε ο μέγας ΄Όμηρος κι όπως το εμπνεύστηκε ο Θοδωρής Γκόνης με τους συνεργάτες του.
Προχωρημένες εννιά, βράδυ Δευτέρας, μοιραστήκαμε τον χώρο οι θεατές και, εφόσον,το πρώτο οπτικό ερέθισμα απομόνωσε τον καθένα στις δικές του σκέψεις, εκτιμήσεις, αναλύσεις, αναγωγές, παραλληλισμούς, σχηματοποιήσεις φανταστικές έως υπερβολής, εγώ σεργιάνισα το φυσικό σκηνικό. Μικρά κύματα που αδημονούσαν, θαρρείς, να ξεβράσουν στη μικρή ακτή ομηρικά σπαράγματα. Ξεχώρισα μερικά ξύλινα απομεινάρια κομματιασμένων καϊκιών, ένα – δύο σκαριά αραγμένα- παρατημένα στη στεριά, το νερό, το χώμα, τις πέτρες , τους βράχους και στο βάθος το ανοικτό πέλαγος. Εξαιρετική συνθήκη , η οποία πιστώνεται στον σκηνοθέτη, για μια «αποτίμηση» δεκαετούς περιπλάνησης σε άγριες φουρτούνες κι επικίνδυνους τόπους, για μια θεατρική αφήγηση ενός ταξιδιού που, αιώνες τώρα, γοητεύει και διδάσκει μαθητές κι ενήλικες, όπου γης.
Στα Ομηρικά Έπη περικλείεται, κατά τρόπο αριστοτεχνικό, όλη η αρχαία Ελληνική μυθιστορία. Το νοηματικό, όμως, εύρος τους εκτείνεται πολύ πιο πέρα από τα όρια της καλλιτεχνικής δημιουργίας και αφήγησης μυθολογικών ή ιστορικών γεγονότων, καθώς περιέχονται σ’ αυτά σημαντικότατες κοσμολογικές και θεολογικές έννοιες, τις οποίες ο «μυθαγωγός» Όμηρος – πολύ έντεχνα – έκρυψε κάτω από βαρύτιμα «υφαντά», αφενός μεν του Τρωικού Πολέμου ( Ιλιάδα) κι αφετέρου δε, στις δοκιμασίες που περίμεναν τον πολυμήχανο Οδυσσέα στο «οργιώδες» ταξίδι τής επιστροφής του στην Ιθάκη (Οδύσσεια).
Στην περίπτωση της«Οδύσσειας» εικάζεται ότι οι σταθμοί του Οδυσσέα έως την Ιθάκη είναι δώδεκα : Κίκονες, Λωτοφάγοι, Κύκλωπες, νησί Αιόλου, Λαιστρυγόνες, Αιαία (Κίρκη), Κιμμέριοι (Άδης), νησί Σειρήνων, πέρασμα Σκύλλας-Χάρυβδης, νησί Ήλιου, Ωγυγία (Καλυψώ) και νησί των Φαιάκων.
Η Κατερίνα Συμεωνίδου, ουσιαστικά, διασκεύασε έξυπνα τον πολύπαθο γυρισμό τού ήρωα σ’ ένα αφηγηματικό κείμενο σε πρώτο πρόσωπο και συμπεριέλαβε όλους τους σταθμούς και τις συναντήσεις του, ολέθριες ή ευεργετικές, χωρίς κανονική σειρά αλλά με θεατρικό ρυθμό και ύφος. Ο ‘Αρης Λεμπεσόπουλος, ηθοποιός έμπειρος, δοκιμασμένος σε δύσκολους ρόλους, επωμίσθηκε το «βάρος» της εξιστόρησης της δεκάχρονης περιπέτειας του Οδυσσέα στο ταξίδι της επιστροφής του στην πατρίδα.
Έτσι, ο Άρης Λεμπεσόπουλος- Οδυσσέας – αφηγητής , ασθμαίνων, φορτωμένος θυμό και άγχος, απόγνωση και λαχτάρα ζωής, πόνο για τον χαμό συντρόφων του και δύναμη και πίστη για τη συνέχεια, άλλοτε μέσα στη θάλασσα, άλλοτε δίπλα μας, σχεδόν πρόσωπο με πρόσωπο, άλλοτε πάνω στα βράχια ή στην ελλιμενισμένη βάρκα, δοκιμάστηκε και δοκίμασε. Τις αισθήσεις μας. Και τις αντοχές του. Η κάθε δοκιμασία του συνοδευόταν από πλήθος κωδικοποιημένων στοιχείων, δηλαδή αναφορών που εξυπηρέτησαν αποκλειστικά την αλληγορική σκοπιμότητα του ποιητή. Στη σειρά αυτή θα εντάξω τη σκηνοθετική ιδέα του ξύλινου αλόγου- μινιατούρα, ως ένα σύμβολο ευρηματικότητας του γεννήτορα του Δούρειου Ίππου, ένα «φυλακτό» που σταθερά έφερε μαζί του ο Λεμπεσόπουλος – «Οδυσσέας» σε όλη την πολυτάραχη διαδρομή του.
Ο καλός ηθοποιός με την στεντόρεια φωνή και την διαρκή νευρώδη κίνηση, ενσωμάτωσε τα λάθη του στην αφήγηση και κατάφερε να συγκεντρώσει την «Οδύσσεια» σ’ έναν άνθρωπο που μάχεται να υπερβεί το απατηλό «εγώ» και να επιστρέψει στο «πνευματικό του λίκνο», απ’ όπου προέρχεται. Σπάραξε, ούρλιαξε, ψιθύρισε, αγανάκτησε, έκλαψε, έπεσε, σηκώθηκε, επέζησε. Πολυμήχανος μεν, ευαίσθητος δε. Πολύπαθος, όμως ατρόμητος. Με λάθη, αλλά κι ανδραγαθήματα.Άνθρωπος τρωτός, αλλά και ήρωας.
Η σκηνοθεσία συνόδευσε την αφήγηση – μαρτυρία με μουσικά όργανα τις φωνές ντόπιων καλλιτεχνών κι έκλεισε τον κύκλο μ’ένα εξαιρετικό δημοτικοφανές τραγούδι. Ιδιαίτερη μνεία στους ατμοσφαιρικούς φωτισμούς του Τάσου Παλαιορούτα. Οπωσδήποτε, συνέβαλαν στο θετικό αποτέλεσμα και οι υπόλοιποι συντελεστές.
Αυτός ο «Οδυσσέας», ο ήρωας της καρτερίας, έτσι όπως τον «στήνει» στο Καρνάγιο το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας, σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Φιλίππων, είναι ένα αλληγορικό ταξίδι αυτογνωσίας κι η παράσταση μάς καλεί να ξεπεράσουμε τις «σειρήνες» του φαινομενικού κόσμου της ύλης και να λύσουμε τα δεσμά που μας τυλίγειένας κόσμος εγωκεντρικός, γεμάτος φοβίες, πάθη, και εξαρτήσεις. Η αναμέτρηση του Οδυσσέα με τα αισθήματά του, με τους θεούς, τους δαίμονές του και τον ίδιο τον εαυτό του, διδάσκει ότι η ψυχή, μέσα από τα αλλεπάλληλα ταξίδια της μαθαίνει, ομορφαίνει, αναπτύσσεται, διευρύνει τη συνείδησή της κι αγκαλιάζει όλα τα πλάσματα και όλες τις διαστάσεις της.
Ταυτότητα παράστασης:
Σκηνοθεσία: Θοδωρής Γκόνης
Κείμενο παράστασης: Κατερίνα Συμεωνίδου
Σκηνικά – Μουσική επιμέλεια: Ανδρέας Γεωργιάδης
Κοστούμια: Ματίνα Μέγκλα
Κίνηση: Δημήτρης Σωτηρίου
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Βοηθός σκηνοθέτη: Εύα Οικονόμου-Βαμβακά
Ερμηνεία: Άρης Λεμπεσόπουλος
Αφήγηση: Εύα Οικονόμου Βαμβακά
Και Δημήτρης Σωτηρίου
Συμμετέχουν: η Θεοδώρα Κυριακίδου
και η Χορωδία Προ-Νόμιον υπό τη διεύθυνση του Κώστα Κατιώνη
«Οδυσσέας, ο ήρωας της καρτερίας»
Καρνάγιο Καβάλας
Δευτέρα 19 έως και Τετάρτη 21 Αυγούστου, ώρα 21.00.
Τιμές εισιτηρίων: 12 € κανονικό, 10 € φοιτητικό, μαθητικό, ανέργων, ΑΜΕΑ.
Προπώληση:
Καβάλα: Κέντρο πληροφόρησης επισκεπτών Δήμου Καβάλας (πρώην ΕΟΤ) Κεντρική Πλατεία, τηλ: 2510-620566, καθημερινά από τις 10:00 μέχρι τις 14:00 και από τις 18:00 μέχρι τις 21:00, ενώ τις ημέρες των παραστάσεων θα γίνεται προπώληση στο ταμείο του χώρου από τις 19:00 το απόγευμα.
ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ
