Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Είδα την «Ειρήνη» του Αριστοφάνη από το Εθνικό Θέατρο στο Φεστιβάλ των Φιλίππων

Ημέρα:

spot_img

Ιδιαίτερη παράσταση. Πνιγμένη στο «μεθάνιο» μεν, αλλά υψηλής αισθητικής. Και Αριστοφάνης με την «Ειρήνη» ροκ όπερα και ζωντανή μουσική, όχι βέβαια την Καμεράτα Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής που πάτησε Επίδαυρο, αλλά με εξαμελή εξαιρετική ορχήστρα περιοδείας και με την πρωτοτυπία της εικονικής χαρτογράφησης αντί σκηνικών, καλαίσθητα κοστούμια, αξιοθαύμαστα δουλεμένο θίασο στον συγχρονισμό λόγου και κίνησης και συγχρωτισμένο στο σύνολο, με λιμπρέτο από τον Δημοσθένη Παπαμάρκου, το «Γκιακ» του οποίου λατρέψαμε, με έναν Τρυγαίο –Τζίμη Πανούση εντελώς Αριστοφανικό, αφού η σάτιρα είναι ρούχο στην καθημερινότητά του, πόσω μάλλον στο θέατρο, με λυρική μουσική από τον σπουδαίο Νίκο Κυπουργό και με εξαίσιες φωνές, όπως του μεσόφωνου Τάσση Χριστογιαννόπουλου ή της μέτζο σοπράνο Ειρήνης Καραγιάννη.

Η μεγάλη καινοτομία της παράστασης, το ωσεί παρών σκαθάρι. Είναι η πρώτη φορά που βλέπω την «Ειρήνη» χωρίς το σκαθάρι επί σκηνής.

Από τις τόσες φορές που ανέβηκε το έργο και πλούτισε το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Φιλίππων, ήδη ξέρουμε ότι ο αμπελουργός Τρυγαίος είναι ο απλός και τίμιος αγρότης που δεν αντέχει άλλο τις συμφορές απ’ τον πόλεμο κι αποφασίζει ν’ ανέβει στον ουρανό καβάλα σ’ ένα σκαθάρι αναθρεμμένο από τον ίδιο, γι’ αυτόν τον σκοπό. Στόχος του να τα «ψάλλει» στον Δία και να ζητήσει ειρήνη για το καλό των Ελλήνων. Οταν φτάνει εκεί, μαθαίνει από τον Ερμή ότι οι θεοί έχουν αποτραβηχτεί στο πιο ψηλό σημείο του, αγανακτισμένοι από τις διαρκείς εχθροπραξίες των αντιπάλων. Στη θέση τους έχει μείνει ο θεός Πόλεμος, ο οποίος έθαψε την Ειρήνη σε σπηλιά και ετοιμάζεται να βάλει όλες τις πόλεις σ’ ένα γουδί για να τις καταστρέψει. Ο Τρυγαίος καλεί τους απλούς πολίτες να μετακινήσουν τον βράχο που φράζει τη σπηλιά και να ελευθερώσουν την Ειρήνη. Η προσπάθεια στέφεται με επιτυχία την τρίτη φορά. Η Ειρήνη ξεπροβάλλει συνοδευόμενη από δύο ωραίες κόρες, τη θεά των καρπών, την Οπώρα, και τη θεά των επίσημων τελετών και εορτών, τη Θεωρία. Το υπόλοιπο της κωμωδίας είναι ένας ύμνος στην ειρήνη. Κυριαρχεί η χαρά της ζωής και η δημιουργία.

Μετά το θρίαμβο και μέσα στη γενική ευθυμία, βρίσκει ο Αριστοφάνης την ευκαιρία να γελοιοποιήσει τους πολεμοκάπηλους και τους εμπόρους των όπλων. Ο Αριστοφάνης έγραψε το αντιπολεμικό του έργο κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών που κατέληξαν στην ειρήνη του Νικία, με την οποία οι λαοί των δύο αντιπάλων έλπιζαν ότι θα λήξει ο Πελοποννησιακός πόλεμος.

Το σκαθάρι που εκτρέφει ο Τρυγαίος – εξόφθαλμη σάτιρα του Αριστοφάνη σε τραγωδίες του Ευριπίδη, όπως ο Βελλεροφόντης, όπου ο πρωταγωνιστής καβαλάει τον Πήγασο για να φτάσει στους ουρανούς – λειτουργεί ως σύμβολο των δεινών που συμβαίνουν στη χώρα, δίνει την αφορμή στον Παπαμάρκου να γράψει ένα εναρκτήριο λιμπρέτο έμπλεο «κοπράνων». Αυτά, στο στόμα του Τζίμη Πανούση κυρίως, έγιναν στο πρώτο δευτερόλεπτο «σ κ α τ ά», ξεκαρδιστικά αποδεκτά απ’ το κοινό, επειδή του ήταν οικείο το ύφος του καλλιτέχνη που υπηρετεί άριστα την καυστική σάτιρα , χωρίς να εξαναγκάζει τον θεατή να γελά δια μέσου του γελοίου λόγου.

Ο Νίκος Κυπουργός τα «έντυσε» μουσικά κι ο θίασος τα «στόλισε » κατά πώς άξιζαν σε καταστάσεις ζοφερές , απόρροιες πολιτικών χειρισμών. Ευτυχώς, ο σκηνοθέτης προσπέρασε γρήγορα τις αναθυμιάσεις από τη βωμολοχία κι έφερε την ανάταση και την ευφορία μέσα από τις εικαστικές εικόνες, τις ποιητικές παρεμβολές του λόγου και τις μελίρρυτες φωνές των ηθοποιών και των λυρικών καλλιτεχνών.

Του καταλογίζω ένα μείον. Δε θέλησε να κρατήσει ως το τέλος την τόλμη του να εμφανίσειτον Ερμή στιβαρό αρσενικό στο πρόσωπο του μεσόφωνου και εξαιρετικής σκηνικής παρουσίας Τάσση Χριστογιαννόπουλου. Δε γνωρίζω γιατί οι σκηνοθέτες θέλουν τον Ερμή ερμαφρόδιτο ή θηλυπρεπή έντονα. Ο Ερμής ήταν θεός αγγελιαφόρος του Δία, προπομπός των ψυχών και θεός του εμπορίου. Πώς διάολο κατάντησε να είναι στα μάτια Ελλήνων σκηνοθετών μια αδερφή κουνιστή, αδυνατώ να το εξηγήσω.

Παρόλα αυτά, η παράσταση κύλησε ευφρόσυνα, η λιτότητα καταλογίστηκε στα συν της, οι σχηματισμοί από τον projecAon mapping του Στάθη Μήτσιου σε 3D ανάλυση εξυπηρέτησε απόλυτα το όραμα του σκηνοθέτη κι άρεσε στο κοίλο. Τα εμβόλιμα κομμάτια από σύγχρονα τραγούδια στις πολυσυλλεκτικές συνθέσεις του Κυπουργού, πανέξυπνο εύρημα. Ευτυχής στιγμή το απόσπασμα του Χατζιδάκι από τους «Ορνιθες» του Κουν, ενώ η σκηνή με την αναφορά του Τρυγαίου στα δικά μας μουσικά «αστέρια» που βρίσκονται στον ουρανό, άκρως συγκινητική. Χαμήλωσε ο φωτισμός, καλλίφωνοι ηθοποιοί ψιθύρισαν φράσεις από αγαπημένα τραγούδια του Αττίκ, του Τσιτσάνη, του Ζαμπέτα, του Χατζιδάκι κι ο κόσμος ανατρίχιασε. Εξοχη σκηνή.

Ο Τζίμης Πανούσης πανεύκολα ανακηρύχτηκε ως το κατεξοχήν κωμικό επίκεντρο, βρίσκοντας πλείστα όσα «πατήματα» του κειμένου ή αυθαίρετα , κέρδισε τον διψασμένο για σατιρικό λόγο θεατή κι ας μην ακτινοβολεί ποτέ του από υποκριτική δεινότητα. Έχει πνευματώδες πηγαίο χιούμορ κι αυτό αρκεί. Κράτησε δυνατό το ρεαλιστικό υπόβαθρο του κειμένου, κατάφερε να μη χαρακτηριστεί άνιση περσόνα ανάμεσα σε εκπαιδευμένους ηθοποιούς.

Στο λιμπρέτο του Δημοσθένη Παπαμάρκου τηρήθηκε η φόρμα του συγγραφέα κι ο γάργαρος νεοελληνικός λόγος εμψύχωσε το αριστοφάνειο ήθος, εμπλουτίζοντάς το με κοιτάσματα άμεσης λαϊκής επικοινωνίας. Αν εξαιρέσει κανείς τις αυθαιρεσίες Πανούση, θα μπορούσε άνετα να πει ότι ο σκηνοθέτης προσέγγισε τον Αριστοφάνη με τα εργαλεία του ποιητή. Η τελευταία σκηνή με τις σκιές πολεμικών αεροπλάνων πάνω από τα κεφάλια όλων μας, ιδιαιτέρως σημαντική. Η ειρήνη ήταν, είναι και θα είναι διαπραγματεύσιμη.

Όλοι οι ηθοποιοί και λυρικοί τραγουδιστές άξιοι συγχαρητηρίων. Ερμήνευσαν ρόλους, αποτέλεσαν τον χορό, κινήθηκαν αρμονικά, τραγούδησαν, είχαν χημεία, συνέθεσαν ένα καλοκουρδισμένο σύνολο που υποστήριξε με σθένος τη σκηνοθετική άποψη. Επρόκειτο για μια εμπνευσμένη σύγχρονη παράσταση ψυχής, εξαιρετικού τάιμινγκ, καλαίσθητη, που θα τη θυμόμαστε.

Συντελεστές:

Λιμπρέτο: Δημοσθένης Παπαμάρκος

Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης

Χορογραφία: Σεσίλ Μικρούτσικου

Video mapping: Στάθης Μήτσιος

Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου

Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου. Ενορχήστρωση: Θοδωρής Κοτεπάνος.

Μουσική διδασκαλία: Νίκος Λαάρης

Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριάνθη Γραμματικού

Διανομή: Τζίμης Πανούσης (Τρυγαίος), Τάσσης Χριστογιαννόπουλος (Ερμής), Ειρήνη Καράγιαννη (Ειρήνη), Αιμιλιανός Σταματάκης (Πόλεμος).

Χορός: Ασημίνα Αναστασοπούλου, Θωμάς Βελισσάρης, Δημήτρης Γεωργιάδης, Γιάννης Δενδρινός, Βάσια Ζαχαροπούλου, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Νίκος Καρδώνης, Γιασεμί Κηλαηδόνη, Γιάννης Κλίνης, Ελίτα Κουνάδη, Ηλίας Κουνέλας, Ελένη Μπούκλη, Μαρία Νίκα, Σελητσανιώτης Γιάννης, Βασιλική Τρουφάκου, Αντιγόνη Φρυδά.

ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ

spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

Ο νέος Διοικητής της ΧΧ ΤΘ Μεραρχίας στον δήμο Νέστου

Τον Δήμαρχο Νεστου Σάββα Μιχαηλίδη, επισκέφτηκε στο Δημαρχείο Χρυσουπολης,...

Παρουσίαση του νέου βιβλίου της Τένιας Μακρή στην Καβάλα

Το «Βοήθεια στο Σπίτι» του Δήμου Καβάλας και η...

ΔΗΚΕΘ: Η μισή αλήθεια είναι ψέμα

Από την ΔΗΚΕ Θάσου εκδόθηκε το ακόλουθο δελτίο τύπου: Όλο...

Συνεχίζονται οι έρευνες για τον εντοπισμό του 34χρονου Χρήστου Θώμου

Συνεχίζονται οι έρευνες για τον εντοπισμό του 34χρονου Χρήστου...

Μακάριος Λαζαρίδης: Ως εδώ με τους «πρόθυμους» πολιτικούς αρχηγούς

Ο κ. Ανδρουλάκης κατέθεσε την πρόταση δυσπιστίας με αφορμή...

Νέος κύκλος αυξήσεων στις τιμές των υγρών καυσίμων

Φώτης Πούλος: Κάθε φορά βρίσκεται μια αφορμή να αισχροκερδούν...

Ο Γιώργος Κυμπαρίδης νέος Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης

Τον νεοεκλεγέντα Περιφερειακό Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης...

Κεφαλή αγάλματος του Απόλλωνα ανακαλύφθηκε στους Φιλίππους

Ανασκαφική έρευνα πραγματοποίησε η ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου στους Φιλίππους υπό την διεύθυνση...