Το νερό είναι αναμφισβήτητα το υπέρτατο αγαθό που προσφέρει η φύση. Η ποσότητα του πόσιμου (γλυκού) νερού στον πλανήτη μας είναι συγκεκριμένη. Αποτελεί μόνο το 2,5 % του νερού της γης, και από αυτό πάνω από τα δύο τρίτα είναι εγκλωβισμένα σε παγετώνες και στρώματα πολικών πάγων.
Ωστόσο πρόκειται για έναν ανανεώσιμο πόρο (Υδρολογικός Κύκλος). Παρόλα αυτά η παγκόσμια ποσότητα καθαρού πόσιμου νερού τις τελευταίες δεκαετίες σταθερά μειώνεται. Αυτή η μείωση είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων και φαινομένων που συμβαίνουν ταυτόχρονα, όμως στη βάση τους είναι όλοι ανθρωπογενείς. Εξαιτίας της ραγδαίας αύξησης του πληθυσμού της Γης (φαινόμενα αστικοποίησης), της κατάχρησης των φυσικών πόρων, της ρύπανσης και μόλυνσης του περιβάλλοντος γενικότερα (και του νερού ειδικότερα) η διαθεσιμότητα του πόσιμου νερού πλέον δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες της σύγχρονης εποχής.
Στο σύνολό της, η Ελλάδα έχει ένα από τα καλύτερα κατά κεφαλήν αποθέματα νερού στη Μεσόγειο, αλλά οι βροχοπτώσεις ποικίλλουν πάρα πολύ σε ολόκληρη τη χώρα. Ενώ η Δύση είναι σχετικά υγρή και τα βουνά μπορούν να έχουν 85 ίντσες (2.150 χιλιοστά) βροχόπτωσης ετησίως, άλλες περιοχές έχουν μόλις 15 ίντσες (400 χιλιοστά) βροχής – πολύ λιγότερο από ό,τι χρειάζονται για να ικανοποιήσουν τη ζήτηση. Αυτή η ανισορροπία βλέπει περιοχές όπως η Αττική, η Θεσσαλονίκη και τα νησιά του νότιου Αιγαίου να αντιμετωπίζουν μακροχρόνιες ελλείψεις νερού. Και η κλιματική αλλαγή πρόκειται να επιδεινώσει μια κακή κατάσταση.
Μέχρι το 2050, η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι 3,6 Φαρενάιτ (2°C) θερμότερη με 18 τοις εκατό λιγότερες βροχοπτώσεις. Οι ξηρασίες θα μπορούσαν να γίνουν πιο συχνές και έντονες, ενώ η αναπλήρωση των υπόγειων υδάτων, από την οποία εξαρτάται μεγάλο μέρος της Ελλάδας, θα μπορούσε να συνεχίσει να μειώνεται. Η Ελλάδα αντλεί περισσότερο από το 40 τοις εκατό του χρησιμοποιήσιμου νερού της από υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες —συχνά περισσότερο στα νησιά. Αλλά σε πολλά μέρη, όπως το νησί της Κρήτης και η πόλη της Κορίνθου, τα υπόγεια ύδατα εξορύσσονται ταχύτερα από ό,τι μπορούν να επαναφορτιστούν με φυσικό τρόπο. Αυτό όχι μόνο αποστραγγίζει σταθερά τον υδροφόρο ορίζοντα, αλλά επιτρέπει επίσης στο αλμυρό νερό να εισχωρήσει και να μολύνει ολόκληρη την παροχή.
Τα κατοικημένα ελληνικά νησιά αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα νερού. Οι μικρές λεκάνες απορροής, οι χαμηλές βροχοπτώσεις και η γεωλογία καθιστούν αδύνατη την αποθήκευση επαρκούς ποσότητας νερού, προκαλώντας σοβαρές ελλείψεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, όταν η ζήτηση κορυφώνεται με αυξημένη άρδευση και εισροή τουριστών που μπορεί να δεκαπλασιάσει τον πληθυσμό. Μετά από πολλές παραπαίουσες και αποτυχημένες προσπάθειες, η αφαλάτωση προτείνεται πλέον ως η καλύτερη μακροπρόθεσμη λύση νερού για τα νησιά. Η τεχνολογία αφαλάτωσης έχει προχωρήσει σημαντικά τα τελευταία χρόνια με δύο μεθόδους να αναπτύσσονται όλο και περισσότερο. Και οι δύο μέθοδοι είναι αποτελεσματικές, αλλά χρησιμοποιούν πολλή ενέργεια. Με λίγα ελληνικά νησιά συνδεδεμένα με το εθνικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, αυτό ήταν ένα σημαντικό εμπόδιο. Η λύση ήρθε με σημαντικές βελτιώσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ειδικά στην αιολική και την ηλιακή, καθιστώντας την αφαλάτωση πιο οικονομική, ενώ μειώνει τις επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Η Ελλάδα έχει ήδη αρκετή ικανότητα αφαλάτωσης για να παράγει περίπου 200.000 κυβικά μέτρα γλυκού νερού την ημέρα και η εθνική κυβέρνηση πρόκειται να επεκτείνει τον αριθμό των μικρής κλίμακας, αποκεντρωμένων μονάδων αφαλάτωσης για να παρέχει σε κάθε νησί πλήρη αυτονομία νερού.
Αλλά δεν είναι μόνο τα νησιά που αντιμετωπίζουν ένα δύσκολο μέλλον για το νερό: η ηπειρωτική Ελλάδα έχει επίσης σημαντικά προβλήματα. Η Αθήνα είναι μία από τις πόλεις που η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να επηρεάσει σοβαρά μέσα σε 30 χρόνια και ήδη αντιμετωπίζει κάποιο βαθμό έλλειψης νερού. Η ζήτηση νερού στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας αυξάνεται με υπερβολικό και μη βιώσιμο ρυθμό —περίπου έξι τοις εκατό ετησίως. Αυτό οφείλεται στον αυξανόμενο αστικό πληθυσμό και την επέκταση πέρα από τις πολυκατοικίες σε προαστιακά σπίτια με διψασμένους κήπους. Αν η Ελλάδα δεν λάβει επείγοντα μέτρα για τον περιορισμό της κατανάλωσης νερού και την αύξηση της αποδοτικότητας του νερού, σε λίγα χρόνια η προσφορά απλώς δεν θα καλύψει τη ζήτηση.
Ενώ πρέπει να ληφθούν μέτρα σε εθνικό επίπεδο και η γεωργία πρέπει οπωσδήποτε να μειώσει την υπερεκμετάλλευση των υπόγειων υδάτων και τις άχρηστες πρακτικές άρδευσης, η εξοικονόμηση νερού είναι κάτι στο οποίο όλοι μπορούν να βοηθήσουν. Τα νοικοκυριά αντιπροσωπεύουν το 14 τοις εκατό της κατανάλωσης νερού στην Ελλάδα και είναι ένας από τους μεγαλύτερους χρήστες νερού στην Ευρωπαϊκή Ένωση—σχεδόν 40 γαλόνια (177 λίτρα) ανά άτομο την ημέρα. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές τεχνικές και τεχνολογίες εξοικονόμησης νερού που θα μπορούσαν να μειώσουν τη χρήση οικιακού νερού και, μαζί με αυτήν, την καταπόνηση του νερού.
Όμως τι μπορούμε να κάνουμε για να διατηρήσουμε την παροχή γλυκού νερού;
1. Εξοικονόμηση νερού στην κουζίνα
Πλύσιμο πιάτων και λαχανικών
• Χρησιμοποιείτε το πλυντήριο πιάτων όταν είναι γεμάτο και ρυθμίστε το στο πιο οικονομικό πρόγραμμα
• Αν δεν έχετε πλυντήριο πιάτων, κλείνετε τη βρύση όση ώρα σαπουνίζετε τα πιάτα. Έτσι εξοικονομείτε περίπου 10 λίτρα νερού το λεπτό.
• Κατά το πλύσιμο των πιάτων με το χέρι, γεμίστε το νεροχύτη ή μια λεκάνη με νερό και το ανάλογο απορρυπαντικό. Ξεβγάλετε γρήγορα με χαμηλή ροή. Για ακόμα μεγαλύτερη εξοικονόμηση νερού, χρησιμοποιήστε τον ένα νεροχύτη για το πλύσιμο των πιάτων και τον άλλον για το ξέβγαλμα.
• Σκουπίζετε τα πιάτα αντί να τα ξεπλένετε με νερό, πριν τα τοποθετήσετε στο πλυντήριο πιάτων.
• Ξεπλένετε τα φρούτα και τα λαχανικά σε μια λεκάνη με νερό (αντί να αφήνετε το νερό να τρέχει από τη βρύση) που μετά μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε για να ποτίσετε τα λουλούδια σας.
Βρύσες
Επιλέξετε βρύσες με περιορισμό ροής. Η ροή για τις βρύσες κουζίνες πρέπει να είναι λίγο μεγαλύτερη από τις βρύσες μπάνιου. 6-8 λίτρα ανά λεπτό και 5-7 λίτρα ανά λεπτό, αντίστοιχα. Υπάρχουν συστήματα που αναμειγνύουν αέρα μέσα στο νερό και δίνουν την εντύπωση πιο δυνατής ροής μέσα από τη βρύση ή την κεφαλή του ντους. Σε συνδυασμό με τα συστήματα περιορισμού της ροής, μπορούν να εξοικονομήσουν νερό χωρίς απώλεια άνεσης για τον χρήστη. Τοποθετήστε έναν ταχυθερμοσίφωνα στο νεροχύτη της κουζίνας σας, ώστε να τρέχει άμεσα το ζεστό νερό. Αυτό θα μειώσει τις δαπάνες ενέργειας.
Πόσιμο νερό και μαγείρεμα
• Είναι προτιμότερο να έχετε κρύο νερό σε μπουκάλια στο ψυγείο, παρά να αφήνετε τη βρύση να τρέχει κάθε φορά που θέλετε ένα δροσερό ποτήρι νερό, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες.
• Προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε το ίδιο ποτήρι για το πόσιμο νερό κατά τη διάρκεια της ημέρας. Με τον τρόπο αυτό ελαττώνεται ο αριθμός των ποτηριών που πρέπει να πλυθούν.
• Χρησιμοποιείτε ακριβώς την ποσότητα του νερού που χρειάζεστε στο μαγείρεμα και αποφύγετε τις σπατάλες. Επιλέξτε το κατάλληλο σκεύος, όταν μαγειρεύετε. Όσο μεγαλύτερα είναι τα σκεύη, τόσο μεγαλύτερη είναι και η κατανάλωση σε νερό.
• Μην χρησιμοποιείτε το τρεχούμενο νερό, για να ξεπαγώσετε το κρέας ή άλλα παγωμένα τρόφιμα. Ξεπαγώστε τα τρόφιμα, σταδιακά, τοποθετώντας τα στη συντήρηση του ψυγείου από το προηγούμενο βράδυ και αφήνοντάς τα στη συνέχεια εκτός ψυγείου για λίγο.
• Μη χύνετε λάδι μαγειρέματος ή λίπος στο νεροχύτη γιατί οδηγεί σε βούλωμα. Αφήστε το να κρυώσει και μετά πετάξτε το με τα υπόλοιπα σκουπίδια του σπιτιού.
2. Εξοικονόμηση νερού στο μπάνιο
Το περισσότερο νερό το χρησιμοποιούμε στο μπάνιο και μάλιστα το 40% το ‘πετάμε’ στην τουαλέτα. Κάθε φορά που τραβάμε το καζανάκι, χρησιμοποιούμε 9-16 λίτρα καθαρού πόσιμου νερού, δηλαδή περίπου 7-10 μεγάλα μπουκάλια νερό. Μπορείτε να μειώσετε τη σπατάλη νερού χωρίς να περιορίσετε την καθαριότητα και την υγιεινή σας με τους ακόλουθους τρόπους:
Τουαλέτες
• Ελέγχετε το καζανάκι για διαρροές. Οι πιο μεγάλες απώλειες συμβαίνουν συχνά επειδή “τρέχει” το καζανάκι. Ένα καζανάκι που “τρέχει” μπορεί να αδειάσει μέσα σε 24 ώρες νερό που θα πίναμε σε 50 ημέρες. Ο έλεγχος της διαρροής στο καζανάκι μπορεί να γίνει με την προσθήκη χρωστικής τροφίμων. Εάν υπάρχει διαρροή, το χρώμα θα εμφανιστεί μέσα σε 20 λεπτά. Ξεπλύνετε τη δεξαμενή μόλις γίνει η δοκιμή, για την αποφυγή χρωματισμού των τοιχωμάτων της.
• Μην τραβάτε άσκοπα το καζανάκι. Θυμηθείτε, η τουαλέτα ευθύνεται για την περισσότερη κατανάλωση νερού κατ’ άτομο καθημερινά! Με κάθε τράβηγμα χάνονται 12 λίτρα νερού.
• Αντικαταστήστε τα παλιά καζανάκια με σύγχρονα, διπλής ροής (η ροή εξαρτάται από το χρόνο πιέσεως του κουμπιού, ανάλογα με την ανάγκη). Μια άλλη λύση είναι τα καζανάκια με επιλογή μικρής ή μεγάλης ροής (συνήθως 3 και 6 λίτρα αντίστοιχα). Τα καζανάκια σταθερής ροής6 ή 11 λίτρων δεν συνιστώνται. Θυμηθείτε, οι τουαλέτες με σύστημα εξοικονόμησης χρησιμοποιούν περίπου 75% λιγότερο νερό από μια τουαλέτα μονής ρύθμισης.
• Εάν δεν είναι εύκολη η αντικατάσταση στο καζανάκι, τοποθετήστε μέσα στη δεξαμενή ένα μπουκάλι ή ένα τούβλο ή μια πλαστική σακούλα γεμάτη με νερό ώστε να μειωθεί η όγκος του νερού που παροχετεύεται. Εναλλακτικά, ρυθμίστε το φλοτέρ στο καζανάκι.
• Μην πετάτε διαφόρων ειδών απορρίμματα στη λεκάνη της τουαλέτας, χρησιμοποιώντας το καζανάκι άσκοπα.
• Ελέγξτε την εγκατάσταση για φθαρμένα ή διαβρωμένα μέρη. Τα περισσότερα εξαρτήματα εγκαθίστανται εύκολα και είναι άμεσα διαθέσιμα με μικρό οικονομικό κόστος.
• Αναζητήστε στην αγορά συστήματα, που δίνουν τη δυνατότητα να συγκεντρώνετε το νερό από το νιπτήρα ή το μπάνιο σε ειδική δεξαμενή και από εκεί να τροφοδοτείτε το καζανάκι. Έτσι, δεν χρησιμοποιείτε καθαρό, πόσιμο νερό στην τουαλέτα.
Ντους
• Προτιμήστε το σύντομο ντους με μέτρια πίεση, αντί να γεμίζετε με νερό τη μπανιέρα σας. Η εξοικονόμηση του νερού να είναι μεγάλη και ο λογαριασμός σας χαμηλότερος. Θυμηθείτε, ένα τυπικό ντους διαρκεί γύρω στα 8 λεπτά και καταναλώνει περίπου 80-120 λίτρα νερού, ενώ ένα γρήγορο ντους διαρκεί 3-4 λεπτά και απαιτεί μόνο 40-60 λίτρα.
• Ελαττώστε τη διάρκεια χρήσης του ντους και χρησιμοποιείστε σαμπουάν, αφρόλουτρα και σαπούνια που επιβαρύνουν λιγότερο το περιβάλλον.
• Αντικαταστήστε το τηλέφωνο της ντουζιέρας με κάποιο άλλο χαμηλότερης ροής. Στο εμπόριο κυκλοφορούν βρύσες όπου μπορεί να ρυθμιστεί η ροή, χωρίς να επηρεαστεί η αναλογία ζεστού και κρύου νερού. Μια απλή εγκατάσταση κεφαλής ντους θα μπορούσε να γλιτώσει το νοικοκυριό σας έως και € 40,00 από τα έξοδα της ύδρευσης και ενέργειας, κάθε χρόνο.
Πλύσιμο και Ξύρισμα
• Κλείνετε τη βρύση όταν δεν χρειάζεστε το νερό, όπως για παράδειγμα όταν σαπουνίζετε τα χέρια και το πρόσωπό σας, ή όταν λουζόσαστε.
• Κλείνετε τη βρύση ενώ ξυρίζεστε. Γεμίστε ένα ποτήρι με νερό πριν αρχίσετε να ξυρίζεστε αντί να αφήσετε τη βρύση ανοιχτή. Θυμηθείτε, με τη βρύση ανοιχτή καταναλώνετε 25 λίτρα νερού, ενώ με προσεκτική χρήση χρειάζεστε λιγότερο από 3 λίτρα.
• Κλείνετε τη βρύση ενώ βουρτσίζετε τα δόντια σας. Μπορείτε να χρησιμοποιείτε ένα ποτήρι με νερό για το πλύσιμο των δοντιών αντί να αφήνετε τη βρύση ανοιχτή. Θυμηθείτε, με τη βρύση ανοιχτή καταναλώνετε 10-20 λίτρα νερού, ενώ με προσεκτική χρήση χρειάζεστε λιγότερο από 2 λίτρα.
3. Εξοικονόμηση νερού στο πλύσιμο των ρούχων
• Επαναχρησιμοποιείστε τις πετσέτες σώματος και προσώπου. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται ο όγκος των άπλυτων ρούχων και τελικά οι χρήσεις του πλυντηρίου. Επιμένετε σε αυτό και όταν μένετε σε ξενοδοχείο. Ζητάτε να αλλάξουν πετσέτες ή σεντόνια, μόνο όταν κρίνετε εσείς απαραίτητο. Θυμηθείτε, τα πλυντήρια ρούχων χρησιμοποιούν περίπου 100-150 λίτρα νερού για κάθε φορτίο, ενώ τα απορρυπαντικά επιβαρύνουν την ποιότητα των νερών.
• Χρησιμοποιήστε το πλυντήριο ρούχων, μόνο όταν φορτώνεται πλήρως ή ρυθμίστε κατάλληλα τη στάθμη νερού για το μέγεθος του φορτίου που χρησιμοποιείτε.
• Αντικαταστήστε τις στρόφιγγες του πλυντηρίου, όπου παρατηρείται διαρροή. Εάν η στρόφιγγά σας στάζει σε ρυθμό μιας σταγόνας ανά δευτερόλεπτο, ενδέχεται να σπαταλήσετε 10 κυβικά μέτρα ετησίως, που θα επιβαρύνουν το κόστος της ύδρευσης και αποχέτευσης.
4. Εξοικονόμηση νερού στον κήπο
Φύτευση και Διαμόρφωση κήπου
• Δημιουργήστε έναν έξυπνο και φιλικό προς το νερό κήπο. Ο προσεκτικός σχεδιασμός του κήπου σας θα περιορίσει την ποσότητα νερού και εργασίας που απαιτείται για τη διατήρησή του και θα εξασφαλίσει την όμορφη εμφάνισή του όλες τις εποχές, σε όλες τις καιρικές συνθήκες.
• Επιλέξτε φυτά με χαμηλές ανάγκες σε νερό και μεγάλη αντοχή στον ήλιο, δηλαδή προσαρμοσμένα στο ελληνικό τοπίο και στις τοπικές μικροκλιματικές συνθήκες.
• Αποφύγετε είδη με μεγάλες απαιτήσεις σε νερό, όπως το γκαζόν και όπου αυτό είναι αναπόφευκτο να χρησιμοποιούνται διαπερατά υλικά, όπως χαλίκι, σπασμένες πέτρες και πλάκες με οπές, όπου το νερό της βροχής συγκρατείται στο έδαφος και συνεισφέρει στον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα. Συμβουλευτείτε έναν ειδικό για το ποια είδη φυτών “ταιριάζουν” στον τόπο μας και απαιτούν λιγότερη άρδευση. Κατά κανόνα, τα ενδημικά φυτά χρειάζονται 50% λιγότερο νερό από αυτό που χρειάζονται τα φυτά που δεν ενδημούν σε μια περιοχή. Συνήθως τα φυτά που δεν έχουν μεγάλες ανάγκες σε νερό έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: μικρά χνουδωτά φύλλα, με ανοιχτό χρώμα, ανθεκτική επιφάνεια, καλυμμένη με πόρους, βαθύ ριζικό σύστημα και εσωτερικά αποθέματα νερού. Χυμώδη φυτά όπως λεβάντα, φυτά με γκρίζα ή γυαλιστερά φύλλα, μέντα φασκόμηλο, δεντρολίβανο, γεράνια, κισσός, ίριδα, κακτοειδή, αλόη, γιούκα, φοίνικας, ακακία, κ.λπ. προσαρμόζονται πολύ καλά και αντέχουν σε ξηρές περιόδους.
• Θα μπορούσατε να αποφύγετε φυτά που απαιτούν περισσότερη υγρασία, όπως αστίλβη, αζαλέα, κρινάκια, πριμούλα, κρανιά, ιτιά, μπαμπού, οξιά και αγράμπελη.
• Καλά ριζωμένα, μεγάλα δέντρα και θάμνοι έχουν ερευνητικά ριζικά συστήματα και γενικά θα αποσπάσουν νερό από μεγάλο βάθος μέσα στο έδαφος.
• Θυμηθείτε: τα φυτά με τη μεγαλύτερη ανάγκη για νερό είναι αυτά που τοποθετήθηκαν πρόσφατα, σπάρθηκαν ή φυτεύτηκαν, και ιδιαίτερα τα φρούτα και τα λαχανικά που είναι ανθισμένα ή έχουν γρήγορα αναπτυσσόμενα φαγώσιμα τμήματα.
• Φυτέψτε τους σπόρους κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου ή της άνοιξης, όταν δηλαδή τα φυτά έχουν μικρότερες ανάγκες ποτίσματος.
• Φυτέψτε πιο ανθεκτικά φυτά στην πιο εκτεθειμένη πλευρά του κήπου, προκειμένου να προστατεύσουμε τα λιγότερο ανθεκτικά από τον άνεμο.
• Αφήστε το γρασίδι σας να μεγαλώσει λίγο παραπάνω κατά τις ξηρές περιόδους. Το γρασίδι θα επιβιώσει σε μακρές περιόδους ξηρασίας και δεν θα μαραθεί ακόμη κι αν γίνει καφέ στο χρώμα. Τα περισσότερα είδη γκαζόν είναι πολύ ανθεκτικά και συνήθως πρασινίζουν όταν τελειώνει η περίοδος της ξηρασίας.
Πότισμα φυτών
• Σχεδιάστε ένα πρόγραμμα ποτίσματος ανάλογα με την εποχή.
• Επιλέξτε ένα αποδοτικό σύστημα ποτίσματος, ανάλογα με το μέγεθος του χώρους (για μεγαλύτερους, κοινόχρηστους κήπους συνιστάται το πότισμα στάγδην ή ένα υπόγειο σύστημα).
• Ποτίζετε τον κήπο σας με ποτιστήρι νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα, όταν η θερμοκρασία και η ταχύτητα του αέρα είναι χαμηλότερες. Αυτό μειώνει τις απώλειες νερού από την εξάτμιση.
• Ποτίζετε άμεσα γύρω από τις ρίζες. Το πότισμα πάνω από τα φύλλα είναι σπατάλη εφόσον μεγάλο ποσοστό εξατμίζεται. Μετακινήστε όλες τις γλάστρες με φυτά και τα κρεμαστά καλάθια στη βόρεια πλευρά του σπιτιού ή στη σκιά. Βάλτε τα μαζί ανά ομάδες για να διατηρούν την υγρασία και ποτίστε τα επιμελώς νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ.
• Εγκαταστήστε ένα σύστημα ποτίσματος στάγδην. Με την στάγδην άρδευση το νερό που χρειάζονται τα φυτά στάζει κατευθείαν στις ρίζες τους, με τέτοιο ρυθμό που να μπορεί να απορροφηθεί από το έδαφος.
• Εάν χρησιμοποιείτε σύστημα ποτίσματος με ψεκαστήρες (π.χ. σε μεγάλους κήπους) ρυθμίστε τους ψεκαστήρες ώστε να ποτίζεται μόνο ο κήπος και να μην χάνεται άσκοπα το νερό στις πεζοδρομημένες περιοχές.
• Τοποθετήστε στην άκρη της μάνικάς σας βρύση, ώστε να προσαρμόζεται η ροή στις απαιτήσεις σας και να αποφεύγονται οι σπατάλες.
• Μην αφήνετε τους ψεκαστήρες ή τις μάνικες αφύλακτα. Οι μάνικες μπορούν να σπαταλήσουν πάνω από 2,5 κυβικά μέτρα νερού, μόνο σε μερικές ώρες. Χρησιμοποιήστε ένα χρονόμετρο κουζινών για να θυμηθείτε να το κλείσετε.
• Ελέγχετε τακτικά τις μάνικες, τους συνδετήρες και τα βύσματα για τυχόν διαρροές.
• Σε κάθε περίπτωση, είναι προτιμότερη η εγκατάσταση αυτόματου ποτίσματος. Βεβαιωθείτε ότι λειτουργεί σωστά και δεν υπάρχουν διαρροές κατά μήκος του δικτύου.
• Τοποθετήστε κασπώ κάτω από τα κρεμαστά καλάθια ενώ ποτίζετε τα φυτά, για να συλλέξουν το νερό που πέφτει.
Προστατευτική Επίστρωση Εδάφους
• Μετά από το πότισμα, τοποθετήστε προστατευτικό κάλυμμα από φλοιό, λίπασμα, κοπριά, χόρτα, χαλίκια ή ακόμη και μαύρο πλαστικό για να διατηρήσετε την υγρασία και να περιορίσετε την εξάτμιση μέχρι και 70%.
• Χρησιμοποιήστε για το δάπεδο των διαδρόμων και των μονοπατιών του κήπου κατάλληλα υλικά (π.χ. Πορώδη) που συγκρατούν το νερό ώστε να μη χάνεται άσκοπα στους υπόγειους αγωγούς.
• Βελτιώστε την ικανότητα κατακράτησης νερού του εδάφους σας προσθέτοντας οργανική ύλη όπως κοπριά αγροκτήματος ή σωρούς από φύλλα ώστε να περιορίσετε την εξάτμιση του νερού. Τραχιά αμμώδη εδάφη είναι τα λιγότερο ικανά στην κατακράτηση υγρασίας – τα αργιλώδη-πηλώδη εδάφη κρατούν πολύ περισσότερη.
• Τα φυτά συναγωνίζονται μεταξύ τους για νερό. Η απομάκρυνση των ζιζανίων από τον κήπο εξοικονομεί νερό για πολυτιμότερα φυτά.
Ανακύκλωση Νερού
• Ανακυκλώστε το κατάλληλο νερό από οικιακές χρήσεις όπως μπάνιο, ντους και νερό πλύσης σε παλιά φυτά, αλλά αποφύγετε να το χρησιμοποιήσετε όταν έχει απορρυπαντικά ή αφρόλουτρα.
• Αποθηκεύστε το νερό της βροχής σε βαρέλια νερού. Το βρόχινο νερό είναι εξαιρετικό για όλα τα φυτά.
• Ποτίστε με το νερό του ενυδρείου σας (αν έχετε) τα φυτά. Το νερό είναι πλούσιο σε άζωτο και φώσφορο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα.
• Αποφύγετε την υπερβολική χρήση λιπασμάτων, η οποία αυξάνει τις ανάγκες για νερό.
5. Εξοικονόμηση νερού στους εξωτερικούς χώρους
• Εξοικονόμηση νερού σε μεγάλο βαθμό μπορεί να επιτευχθεί κατά το σχεδιασμό και τη διαμόρφωση των εξωτερικών χώρων.
• Καθαρίζετε τις αυλές, βεράντες, μπαλκόνια, πλακόστρωτα, πεζοδρόμια και γενικά όλους τους εξωτερικούς χώρους του σπιτιού σας με σκούπισμα και σφουγγάρισμα, χωρίς να χρησιμοποιείτε λάστιχο.
• Τα φύλα που μαζεύετε μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε στον κήπο ως φυσικό λίπασμα μετά από κομποστοποίηση.
• Αποφύγετε την εγκατάσταση των διακοσμητικών κατασκευών, όπου χρησιμοποιείται νερό, π.χ. τα σιντριβάνια, εκτός αν το νερό ανακυκλώνεται.
• Εντοπίστε πιθανές απώλειες λόγω της εξάτμισης της διεύθυνσης του αέρα.
• Επιλέξτε για το μπαλκόνι, την αυλή ή το πεζοδρόμιο φυτά γλάστρας “φιλικά προς το νερό”.
• Προτιμήστε κατάλληλα μίγματα χώματος (π.χ. εμπλουτισμένα με κατάλληλες ουσίες), τα οποία συγκρατούν το νερό και τα απαραίτητα για το φυτό θρεπτικά συστατικά.
• Επιλέξτε τη γλάστρα ανάλογα με το μέγεθος του φυτού ώστε να αποφύγετε τις απώλειες σε νερό.
• Τοποθετήστε στο χώμα της γλάστρας πρόσθετα που συγκρατούν το νερό, όπως ενυδατικές ουσίες και κρυστάλλους που παρακρατούν την υγρασία.
• Ένας καλός τρόπος για να ποτίσετε τα φυτά σε μια γλάστρα, είναι να βυθίσετε τη γλάστρα σε έναν κουβά με νερό, έως το επίπεδο του χώματος και να περιμένετε για λίγο μέχρι να εξαφανιστούν οι φυσαλίδες. Με αυτόν τον τρόπο το φυτό λαμβάνει την ποσότητα νερού που χρειάζεται χωρίς να το ποτίζουμε συνεχώς.
• Φροντίστε οι υπόλοιποι εξωτερικοί χώροι (γκαράζ, διάδρομοι περιβάλλοντος χώρου, κλπ.) να απορροφούν το νερό της βροχής ώστε να εμπλουτίζεται ο υδροφόρος ορίζοντας.
Εξοικονόμηση νερού στο πλύσιμο του αυτοκινήτου
• Πλύνετε το αυτοκίνητο χρησιμοποιώντας κουβά με νερό αντί για λάστιχο.
• Αν χρησιμοποιήσετε λάστιχο, κλείνετε την παροχή νερού την ώρα που το σαπουνίζετε.
• Πλύνετε το αυτοκίνητο κοντά στον κήπο ώστε το νερό να ποτίζει τα φυτά αντί να ρέει άσκοπα. Τα σαμπουάν αυτοκινήτων περιέχουν φωσφορικά άλατα τα οποία μπορούν να ωφελήσουν το γρασίδι με τρόπο παρόμοιο όπως πολλά λιπάσματα.
• Εναλλακτικά, προτιμήστε τα πλυντήρια αυτοκινήτων που ανακυκλώνουν το νερό.
Εξοικονόμηση νερού στην πισίνα
• Αν έχετε πισίνα, σκεπάστε την όταν δεν χρησιμοποιείται προκειμένου να περιοριστεί η εξάτμιση του νερού.
• Ρυθμίστε τη στάθμη του νερού ώστε να μην υπερχειλίζει.
• Αν αδειάσετε την πισίνα το χειμώνα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το νερό για να ποτίσετε τον κήπο.
6. Έλεγχος και επισκευή των διαρροών
• Μην αμελείτε τις διαρροές στα υδραυλικά σας. Διορθώνετε αμέσως τις βρύσες που στάζουν, τα καζανάκια που τρέχουν και γενικά όλες τις διαρροές που εντοπίζετε στις υδραυλικές σας εγκαταστάσεις (εξωτερικές βρύσες, σωλήνες, ντεπόζιτα, λάστιχα στον κήπο), γιατί προκαλούν τεράστια σπατάλη νερού. Μια βρύση που στάζει μπορεί να σας κοστίσει μέχρι και 200 λίτρα επιπλέον κατανάλωση κάθε μήνα. Βεβαιωθείτε όσο ασήμαντο και αν φαίνεται, 10 σταγόνες νερό το λεπτό ισοδυναμούν με 2 τόνους χαμένο νερό το χρόνο.
• Επισκευάζετε αμέσως τις βρύσες που στάζουν. Συνήθως αρκεί να αντικαταστήσουμε το “λαστιχάκι” της βρύσης. Αν η διαρροή συνεχιστεί, καλέστε υδραυλικό.
• Ελέγχετε συχνά τους δείκτες του υδρομετρητή για τον εντοπισμό τυχόν διαρροών. Αν κάποιος από τους δείκτες κινείται, όταν δεν χρησιμοποιούμε νερό στο σπίτι ή τον κήπο, πιθανόν να υπάρχει διαρροή.
• Βεβαιωθείτε ότι όλη η οικογένεια γνωρίζει πού βρίσκεται η εσωτερική κάνουλα διακοπής νερού, σε περίπτωση διαρροής ή πλημμύρας. Συνήθως βρίσκεται κάτω από το νεροχύτη ή στο διάδρομο, στο μπάνιο ή στο γκαράζ. Βεβαιωθείτε ότι μπορείτε να την ανοίγετε και να την κλείνετε.
• Προσέχετε τα παιδιά και μην τα αφήνετε να σπαταλούν νερό παίζοντας με ανοικτές τις βρύσες του σπιτιού σας. Μάθετε τα παιδιά να κλείνουν καλά τις βρύσες μετά από κάθε χρήση.
• Αν έχετε παρόμοιες συνήθειες, είναι καιρός να τις αλλάξετε. Αν βλέπετε άλλους να τις έχουν, προσπαθήστε να τους ενημερώσετε και να τους ευαισθητοποιήσετε.
• Ενημερώστε αμέσως τους ιδιοκτήτες, στα κτίρια των οποίων διαπιστώνετε κάποια διαρροή.
• Ενημερώστε ΑΜΕΣΩΣ την ΔΕΥΑΒΑ. (καλώντας στο 2821061480.) σε περίπτωση που αντιληφθείτε διαρροή στα δίκτυα ύδρευσης (π.χ. σπασμένοι σωλήνες, ανοικτές βάνες, κλπ.).
7. Εξοικονόμηση νερού στο σχολείο
• Όπως και στο σπίτι, έτσι και στο σχολείο μπορείτε με μικρές αλλαγές στη συμπεριφορά σας, αλλά και με κάποιες τεχνικές αλλαγές, να εξοικονομήσετε σημαντικές ποσότητες νερού. Συγκεκριμένα:
• Ελέγξτε όλους τους χώρους του σχολείου για διαρροές και φροντίστε να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές ή επισκευές.
• Ελέγχετε την κατανάλωση νερού, λαμβάνοντας την ένδειξη του μετρητή κάθε Δευτέρα πρωί και Παρασκευή μεσημέρι.
• Σιγουρευτείτε ότι τα καζανάκια έχουν ρυθμιστεί, έτσι ώστε να καταναλώνουν τη λιγότερη δυνατή ποσότητα νερού. Διερευνήστε τη δυνατότητα τοποθέτησης συσκευών εξοικονόμησης νερού.
• Κάντε συχνούς ελέγχους στις βρύσες και φροντίστε για την αποκατάσταση των διαρροών. Αν είναι δυνατό, τοποθετήστε βρύσες που να κλείνουν μόνες τους.
• Ενημερώστε τους μαθητές σχετικά με τους τρόπους εξοικονόμησης νερού και τη σημασία τους.
• Σιγουρευτείτε ότι τουλάχιστον ένας από τους εργαζόμενους στο σχολείο γνωρίζει πώς να σταματήσει την παροχή νερού σε περίπτωση που χρειαστεί.
• Σχεδιάστε ένα σύστημα ποτίσματος για τα δέντρα “φιλικό προς το νερό” (βλέπε εξοικονόμηση νερού στον κήπο και τους εξωτερικούς χώρους).
• Ποτίζετε τα δέντρα του σχολείου, νωρίς το πρωί ή το απόγευμα, όπου η εξάτμιση είναι περιορισμένη και απαιτείται λιγότερη ποσότητα νερού.
8. Εξοικονόμηση νερού στις διακοπές
• Επιλέξτε τον προορισμό σας με περιβαλλοντικά κριτήρια. Διαλέξτε τόπους που δεν είναι πυκνοκατοικημένοι, υπεραναπτυγμένοι ή δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα λειψυδρίας.
• Προτιμήστε τουριστικούς οδηγούς και ταξιδιωτικά πρακτορεία, που ακολουθούν φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές/πολιτικές.
• Επιλέξτε φιλικά προς το περιβάλλον καταλύματα, όπως ξενοδοχεία που διαθέτουν συσκευές εξοικονόμησης νερού, εγκαταστάσεις ανακύκλωσης νερού, επεξεργασίας λυμάτων ή/και εγκαταστάσεις αφαλάτωσης.
• Προσπαθήστε να μην καταναλώνετε περισσότερο νερό από όσο συνήθως καταναλώνετε στο σπίτι.
• Προσπαθήστε να μην σπαταλάτε νερό κατά τη διάρκεια του ντους, όταν πλένετε τα χέρια και το πρόσωπό σας, όταν ξυρίζεστε ή όταν βουρτσίζετε τα δόντια σας.
• Χρησιμοποιήστε όσο το δυνατόν λιγότερες πετσέτες και ζητάτε να μην αλλάζονται τα σεντόνια παρά μόνο όταν το κρίνετε απαραίτητο.
• Εάν παρατηρήσετε διαρροή νερού, την επισημαίνετε στη reception του ξενοδοχείου ή στον οικοδεσπότη/ιδιοκτήτη.
• Αναφέρετε τα σχόλιά σας για τυχόν υπερκατανάλωση ή κακή διαχείριση του νερού κλπ., από την εμπειρία του ταξιδιού σας στο ταξιδιωτικό πρακτορείο, στους ταξιδιωτικούς οδηγούς, στους ξενοδόχους και γενικά, σε όσους συνέβαλαν στις διακοπές σας.
9. Διάφοροι άλλοι τρόποι εξοικονόμησης…
• Επιλέξτε οικιακές ηλεκτρικές συσκευές όπως πλυντήρια ρούχων και πιάτων με πιστοποίηση για την κατανάλωση νερού και ενέργειας. Οι συσκευές αυτές καταναλώνουν ένα τρίτο λιγότερο νερό από τις άλλες. Χρησιμοποιείτε τα πλυντήρια ρούχων και πιάτων όταν είναι γεμάτα και ρυθμίστε τα στο πιο οικονομικό πρόγραμμα.
• Μονώστε τους υδροσωλήνες σας. Θα παίρνετε το ζεστό νερό γρηγορότερα και παράλληλα θα αποφεύγετε τη σπατάλη νερού, όσο περιμένετε να θερμανθεί.
• Κατά τη ρύθμιση της θερμοκρασίας νερού, αντί να αυξήσετε τη ροή του νερού, μειώστε τη. Αν το νερό είναι πάρα πολύ καυτό ή κρύο, γυρίστε τη στρόφιγγα για την εξισορρόπηση της θερμοκρασίας.
• Αν έχετε τη δυνατότητα, χρησιμοποιήστε διακόπτες παροχής νερού με φωτοκύτταρα. Εξασφαλίζουν μέγιστη εξοικονόμηση νερού, αφού η βρύση κλείνει αυτόματα όταν το νερό δεν χρησιμοποιείται. Τα συστήματα αυτά έχουν μεγάλο κόστος και η χρήση τους δεν συνιστάται σε κατοικίες. Είναι όμως χρήσιμα και τα συναντάμε σε χώρους όπου συνήθως γίνεται μεγάλη σπατάλη νερού (π.χ. κέντρα διασκέδασης, εστιατόρια, ξενοδοχεία, κλπ.).
10. Μην ξεχνάτε…
• Να εφαρμόζετε τους τρόπους εξοικονόμησης του νερού στο χώρο εργασίας σας.
• Να ενημερώνετε τους συνανθρώπους σας για τη σημασία της εξοικονόμησης του νερού, καθώς και να τους παροτρύνετε να χρησιμοποιούν τα νερό φειδωλά και προσεκτικά.
• Να μαθαίνετε τα παιδιά σας να χρησιμοποιούν το νερό με σύνεση και προσοχή.
Η Ελλάδα κατατάσσεται επί του παρόντος στην 26η θέση για το στρες στο νερό στον κόσμο και οι προβλέψεις της για την κλιματική αλλαγή είναι ζοφερές: περίπου το 30 τοις εκατό της Ελλάδας θα μπορούσε να γίνει έρημος τις επόμενες δεκαετίες. Ενώ υπάρχουν λύσεις που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην άμβλυνση των χειρότερων μελλοντικών ελλείψεων νερού, είναι μια πρόκληση που όλοι στην Ελλάδα θα πρέπει να βοηθήσουν να ξεπεραστεί.
Το μέλλον βρίσκεται στα χέρια μας και στην πρόθεση μας να βελτιώσουμε τον κόσμο. Όσο περισσότερο εκτιμούμε το νερό, λιγότερο θα σπαταλήσουμε και τόσο πιο πιθανό είναι να εξασφαλίσουμε το μέλλον του νερού μας.
ΠΗΓΕΣ:
https://climate.ec.europa.eu/citizens/climate-tips/save-water_el
1ο EPA.L KAVALA
ERASMUS + KA210
“CLIMATE CHANGE AND CARBON FOOTPRINT”
