«Μια άλλη Θήβα» του Σέρχιο Μπλάνκο σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου σε περιοδεία!

ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ ΛΕΜΟΝΤΖΗ

Τρεις συνεχόμενες σεζόν συμπλήρωσε ήδη η παράσταση «Μια άλλη Θήβα» του Σέρχιο Μπλάνκο, έχοντας φτάσει συνολικά τους 120 χιλιάδες θεατές. Η παράσταση-φαινόμενο, που αγαπήθηκε από το θεατρόφιλο κοινό τόσο για τη σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου όσο και για τις καθηλωτικές ερμηνείες των Θάνου Λέκκα και Δημήτρη Καπουράνη, ταξιδεύει σε όλη την Ελλάδα σε μια καλοκαιρινή περιοδεία στη χώρα κι έφτασε και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων!

Πρόκειται για μια εξαιρετικά ευτυχή στιγμή στη δραματουργική πορεία του Σέρχιο Μπλάνκο, που ανατέμνει με μοναδική μαεστρία τόσο την ψυχή του νεαρού δολοφόνου, όσο και του ηθοποιού που προσεγγίζει τον ρόλο που θα υποδυθεί, χωρίς ποτέ να γνωρίσει προσωπικά τον Μαρτίν.

Το έργο, που ανήκει στο είδος της αυτομυθοπλασίας ή μυθοπλασίας του εαυτού, ένα είδος γραφής στο οποίο επιδίδεται με εξαιρετική επιτυχία τα τελευταία χρόνια ο Μπλάνκο, έχει κάνει κυριολεκτικά τον γύρο του κόσμου.

Η αρχική παράσταση του Εθνικού Θεάτρου της Ουρουγουάης, που σκηνοθέτησε ο ίδιος ο Μπλάνκο, έχει προσκληθεί στα μεγαλύτερα Φεστιβάλ και στις σημαντικότερες σύγχρονες σκηνές παγκοσμίως, έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από δέκα γλώσσες και έχει ανέβει σε πολλές χώρες με ενθουσιώδη υποδοχή από την κριτική και το κοινό.

Ένας συγγραφέας συναντά επί σειρά μηνών μέσα στη φυλακή έναν ισοβίτη εικοσάχρονο πατροκτόνο, τον Μαρτίν. Σκοπός του είναι να γράψει ένα έργο βασισμένο στην ιστορία του νεαρού κρατούμενου, στον οποίο προτείνει να ερμηνεύσει τον εαυτό του στη θεατρική σκηνή. Όταν τελικά αυτό απαγορεύεται από το αρμόδιο υπουργείο, τον ρόλο αναλαμβάνει ο Φεδερίκο, ένας νεαρός ηθοποιός με τον οποίο δουλεύει ταυτόχρονα ο συγγραφέας. Ενδιαφέρον έχει ότι ο Σέρχιο Μπλάνκο θέλει να παίζονται οι δύο αυτοί ρόλοι από έναν ηθοποιό.

Ποια είναι η σχέση ενός καλλιτέχνη με την τέχνη του; Οι παράμετροι αυτού του ερωτήματος αποτελούν την κεντρική ιστορία στο «Tebas Land» του Γαλλο – ουρουγουανού Sergio Blanco.

Το θέμα: Καθοδηγούμενος από το καλλιτεχνικό του όραμα ο Σ (Schemberg), αρχικά, σκοπεύει να κατανοήσει τις αποφάσεις του Μαρτίν να σκοτώσει τον πατέρα του και να ξετυλίξει τον ψυχισμό ενός πατροκτόνου πριν, κατά τη διάρκεια, και μετά το έγκλημά του. Καθώς οι συναντήσεις τους προχωρούν, προκύπτουν ερωτήματα σχετικά με την πολυπλοκότητα της απεικόνισης και το τι σημαίνει να αναπαριστάς την ιστορία κάποιου άλλου. Η γραμμή μεταξύ του καλλιτέχνη και του θέματός του γίνεται όλο και πιο σκοτεινή, επηρεάζοντας το τελικό όραμα του Σ (συγγραφέα) για την ερμηνεία του.

Στο έργο ο συγγραφέας κάνει πρόβες με έναν ηθοποιό, τον ίδιο που αργότερα υποδύεται τον πατροκτόνο στις ανακρίσεις της φυλακής.

«Είσαι μπροστά στον δολοφόνο και σταδιακά συνειδητοποιείς ότι αυτός είναι και ο ηθοποιός», του λέει. Ο συγγραφέας αναλύει την πατροκτονία, σχολιάζει αμέσως με τον ηθοποιό την ιστορία και αρχίζει να προσθέτει λεπτομέρειες στη σκηνή, ώστε να την κάνουν πιο ενδιαφέρουσα.

Εδώ έρχεται ο «Οιδίπους » του Σοφοκλή, ο επιληπτικός χαρακτήρας του Ντοστογιέφσκι στους «Αδελφούς Καραμάζοφ», η ταραγμένη σχέση του Μότσαρτ με τον πατέρα του και οι διασυνδέσεις με τον Φρόιντ.

Τι σημαίνει η λέξη «πατέρας»; Τι σημαίνει η λέξη «πατροκτόνος»; Πόσο εύκολο είναι, τελικά, να ορίσουμε αυτές τις έννοιες; Ο Οιδίποδας που σκοτώνει τον πατέρα του εν αγνοία του είναι στ’ αλήθεια πατροκτόνος; Ο γέρος Καραμάζοφ είναι θύμα πατροκτονίας ή δολοφονίας; Ο Μαρτίν που σκοτώνει τον πατέρα του είναι πατροκτόνος; Μπορούμε να δώσουμε το όνομα «πατέρας» σε έναν άνθρωπο που κακοποιεί το παιδί του με τέτοιον τρόπο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του; Αν δεν μπορούμε να τον αποκαλέσουμε «πατέρα», μήπως η δολοφονία του μπορεί να χαρακτηριστεί «πατροκτονία»; Αν αφαιρέσεις τη ζωή από τον βασανιστή σου, είσαι τελικά δολοφόνος, πατροκτόνος ή σε νόμιμη άμυνα;

Ο συγγραφέας Σέρχιο Μπλάνκο μας οδηγεί σε μία φιλοσοφική συζήτηση πάνω στο θέμα της βίας και πάνω στη μορφή του πατέρα, ως αρχέτυπο.

Ο σκηνοθέτης Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος προσεγγίζει το κείμενο με απόλυτο σεβασμό στο πρωτότυπο, τροφοδοτεί τη σκέψη για το πώς οικοδομείται μια ζωντανή σχέση και πώς, μέσω του διαλόγου και του ενδιαφέροντος για τους άλλους, μπορεί να δημιουργηθεί μια έντονη συναισθηματική επαφή μεταξύ αντιθέτων, στην προκειμένη περίπτωση, μια διανοητική και μια περιθωριακή.

Ακόμη, παρουσιάζει μέσω της ενσυναίσθησης, το πώς είναι δυνατόν ο θεατής να βιώσει το πλέξιμο φιλίας μεταξύ ανθρώπων από τόσο ανόμοιους κόσμους. Δίνει θέσεις για την ανάγκη να καταλάβεις τον απέναντι, όσο διαφορετικός κι αν είναι, να τον ψάξεις και να τον πλησιάσεις ισότιμα και άφοβα.

Υπάρχει ένα παιχνίδι που θυμίζει τον Τρούμαν Καπότε, όταν ερεύνησε αιτιάσεις για το «In Cold Blood». Η λεπτομερής αναπαράσταση του Τρούμαν Καπότε των γεγονότων και των συνεπειών εκείνης της αιματοβαμμένης νύχτας, χαρακτηρίζει το « In Cold Blood» ένα ανατριχιαστικό, συναρπαστικό μείγμα δημοσιογραφικής ικανότητας και δύναμης φαντασίας.

Ωστόσο, ο Σέρχιο Μπλάνκο δε βυθίζεται σ’ ένα οικογενειακό μακελειό, αλλά εστιάζει στη μονάδα.

Ο Μαρτίν διατηρεί τις αμφιβολίες του όταν στρέφεται στον συγγραφέα και του λέγει: «Έρχεστε να σας πω αυτό που δεν έχω πει σε κανέναν. Έρχεστε να λεηλατήσετε την ιστορία μου για να φτιάξετε το βιβλίο σας, επειδή ήταν ένα έγκλημα που αναφέρθηκε ευρέως από τον Τύπο».

Όμως, αργά αλλά σταθερά, συνειδητοποιεί ότι ο άντρας ενδιαφέρεται πραγματικά για εκείνον και ότι μπορεί να γίνει φίλος του.

Αυτή η παράμετρος μεταλλάσσει την πλοκή του έργου σε ένα ταξίδι προς την κατανόηση και την εμπιστοσύνη, ενώ η σκηνοθεσία ενδύεται τον ρόλο κοινωνικού λειτουργού ή αλλιώς, αποδεικνύει ότι η τέχνη στη ζωή είναι πολύτιμο δώρο. Ένα έργο τέχνης βοηθάει τον απλό άνθρωπο να νιώσει συγκινήσεις, τον θέλγει και τον κάνει πλουσιότερο σε εμπειρία ζωής, τον εξευγενίζει, εκτείνει και ανατείνει το συναισθηματικό του κόσμο.

Εν προκειμένω, ο καλός δέκτης- θεατής γίνεται ένας άνθρωπος με ανακαινισμένο τον εσωτερικό του κόσμο, αφού αξιώθηκε να γνωρίσει μια απροσδόκητη ψυχική ευφορία.

Η παράσταση κυλάει με αγρούς ρυθμούς, θα μπορούσε, ίσως, να είναι πιο σφιγμένη, αλλά συναρπάζει τόσο για το θέμα του, τη διαχείρισή του από τον έμπειρο Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, όσο και από τις εξαιρετικές ερμηνείες των δυο ηθοποιών Θάνου Λέκκα και Δημήτρη Καπουράνη, μέσα σ’ ένα σκηνικό -πλέγμα φυλακής που σχεδίασε ο Κώστας Πολίτης, το οποίο εισπράττουμε ως κρατητήριο και ως περίκλειστων ορίων ψυχικού κόσμου του φονιά. Ασφαλώς σε κλειστή αίθουσα το συναίσθημα περνάει πολύ πιο εύκολα στο κοινό και είναι πολύ πιο δυνατό από όσο στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων και το επισημαίνω αυτό, επειδή είδα την παράσταση τον χειμώνα στη Θεσσαλονίκη. Αισθητή διαφορά.

Η μουσική του Σταυρού Γασπαράτου συνοδεύει τη δράση, ενίοτε δε, μεγεθύνει τη συναισθηματική φόρτιση. Για το βίντεο και τους φωτισμούς ευθύνεται ο Αποστόλης Κουτσιανικούλης.

Η σκηνοθετική μπαγκέτα του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου οδηγεί το ενδιαφέρον του συγγραφέα – «Σ» για τον Θάνο Λέκκα, να ισορροπεί σε μια λεπτή γραμμή μεταξύ ενσυναίσθησης και εκμετάλλευσης. Ο Μαρτίν σύντομα παρακολουθεί τη δική του σωματική και συναισθηματική δύναμη πάνω στον θεατρικό συγγραφέα. Οι ανταλλαγές μεταξύ των ανδρών εντείνονται προς το τέλος, αλλά παραμένουν πάντα διφορούμενες. Η αποχαιρετιστήριά τους αγκαλιά ερμηνεύεται κατά το δώκουν.

Ο εξαιρετικός Θάνος Λέκκας που ερμηνεύει τον «Σ», τον θεατρικό συγγραφέα που προσπαθεί να ανιχνεύσει, να ερευνήσει τον ψυχισμό του πατροκτόνου, ώστε να αντλήσει υλικό για το θεατρικό του έργο, αλλά και να το περάσει από το κείμενο στη δραματοποίησή του, αρχικά είναι αμήχανος, λόγω επαγγελματικής του ιδιότητας, σταδιακά όμως, εξελίσσεται σε πονόψυχο μέντορα, ίσως γι’ αυτό επιδίδεται και σε έναν διδακτισμό. Ο πολύ καλός ηθοποιός κερδίζει την προσοχή του κοινού με τα εκφραστικά του μέσα και την σκηνική του παρουσία.

Ο έτερος πρωταγωνιστής, ο Δημήτρης Καπουράνης, υποδύεται και τον φυλακισμένο Μαρτίν και τον άνθρωπο που πρόκειται να γίνει ο εαυτός του, τον Φεδερίκο, στο υπό «κατασκευή» έργο του Σ.

Ο νεαρός ηθοποιός εκπλήσσει με την ικανότητά του να μεταπηδά από τον έναν ρόλο στον άλλον, να ενδύεται τους δυο χαρακτήρες με περίσσια άνεση και πειθώ, να συναρπάσει τους θεατές και ως ψυχικά διαταραγμένος πατροκτόνος , ενίοτε αφελής κι άλλοτε τραχύς, αψύς Μαρτίν, και ως Φεδερίκο, εξωστρεφής και φιλόδοξος καλλιτέχνης με μια περίεργη εσωτερική ανασφάλεια, την οποία θέτει ως βάση ερμηνείας τού δυνάμει ηθοποιού που χτίζει ο συγγραφέας στο έργο του.

Στον διπλό του ρόλο ο Δημήτρης Καπουράνης είναι εξαιρετικός, έχει μέτρο και συνέπεια, ενώ μεταξύ των δυο πρωταγωνιστών είναι έκδηλη η χημεία τους και άριστη η συνεργασία τους.

Ασφαλώς, η σκηνοθετική καθοδήγηση και η συνολική σύνθεση της παράστασης είναι ο θεμέλιος λίθος αυτού του «αρχιτεκτονήματος» του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, που αξίζει να δείτε, όπου συναντήσετε την παράσταση.

Ο Γαλλο – ουρουγουανός Σέρχιο Μπλάνκο, από τις πιο δυνατές σύγχρονες φωνές του ισπανόφωνου θεάτρου, μας παραδίδει μια σύγχρονη σπουδή για την ανδρική ταυτότητα, την καταπίεση, τη βία και το έγκλημα, την τιμωρία και τις διακρίσεις, αλλά ταυτόχρονα και τις ίδιες τις δημιουργικές διαδικασίες της τέχνης του θεάτρου, με αναφορές στον μύθο του Οιδίποδα αλλά και στο « Έγκλημα και Τιμωρία» του Ντοστογιέφσκι.