Πρόλαβα να δω την παράσταση, να προβληματιστώ, να θαυμάσω όσα μου επέτρεψε η θεατρική μου παιδεία, ως εύστοχα σύμβολα που εστίασαν σε θεωρίες δόγματος, αλλά και σε στάσεις ζωής ανθρώπων που έχουν σημαία την ελευθερία της βούλησης. Αμέσως μετά, κι ενώ προσπαθούσα να ταξινομήσω τις σκέψεις μου σε μια σειρά, βρέθηκα στη δίνη της αντιπαλότητας αντιεξουσιαστών κουκουλοφόρων και αστυνομικών. Δυστυχώς, εισέπνευσα αρκετές δόσεις χημικών δακρυγόνων, παραπαίοντας έφτασα στο αυτοκίνητό μου και κατάφερα να το σκάσω από την «εμπόλεμη ζώνη» με μικρές απώλειες.
Τώρα που συνήλθα ξανάφερα το «Μπραντ» μπροστά μου και κάθισα να γράψω. Κανονικά, θα έπρεπε ν’ ασχοληθώ με το συμβάν της προαναφερθείσης σύγκρουσης , επειδή δε θέλω να δώσω συγχωροχάρτι στις αρνητικές τάσεις που έχει η μεταμοντέρνα σκηνή του δημόσιου αποτροπιασμού. Προφανώς και ευνοεί την απώλεια του μέτρου και έναν πρόχειρο οίστρο καταγγελίας. Οι περισσότεροι άνθρωποι, όμως, δεν μπορούμε να μεσολαβήσουμε διαφορετικά ανάμεσα στους μικρόκοσμους της ζωής μας και στη δημόσια σκηνή όπου συμβαίνουν- ενίοτε- φριχτά πράγματα. Ατυχώς δε, δε βρισκόμαστε σε εποχή σαφήνειας «στρατοπέδων» και μετωπικών σχημάτων , όπου μπορούμε να διαλέξουμε πλευρά.
Ωστόσο, όλη αυτή η παρανοϊκή καθημερινή επανάληψη στα μεγάλα αστικά κέντρα βοήθησε αρκετά στην προσέγγιση του συγκεκριμένου έργου του Ίψεν.
Είχα διαβάσει ότι πρόκειται για πρωτοανέβασμα στη χώρα μας κι ότι ο Δημήτρης Χατζηθεοδοσίου, που ηγείται της ομάδας «ΔΥΙΟΣΚΟΥΡΟΣ ΦΟΙΝΙΞ», μετά την επιτυχημένη παράσταση – πολιτική ανάλυση «ΜΑΚΜΠΕΤΤ» του Ιονέσκο, επέλεξε ένα έργο ταμπού και, μάλιστα, ότι κανείς δεν τόλμησε να πραγματευτεί και να το παρουσιάσει στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα. Σκηνοθέτης – Χορογράφος – Ηθοποιός ο ίδιος, αναλαμβάνει εδώ τον δύσκολο ρόλο του «Μπραντ» και επιχειρεί, μέσα από την οδό του φορμαλιστικού θέατρου, να δώσει στο κοινό το απόσταγμα πάμπολλων στίχων, που έγραψε ο Ίψεν λίγο πριν ολοκληρώσει τον «Πέερ Γκυντ». Εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα. Οκτώ ηθοποιοί κι ένα πυκνό κείμενο έμπλεο συμβολισμών, διασκευασμένο σε δίωρη παράσταση με δυο περφόρμανς.
Το έργο είναι μια «τραγωδία» σε στίχους, που γράφτηκε το 1865 και ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά στη Στοκχόλμη της Σουηδίας στις 24 Μαρτίου 1867. Ο Μπραντ είναι ένας ιερέας που, πρωτίστως, πιστεύει στην ελεύθερη βούληση του ανθρώπου και ζει με τον κανόνα του “όλα ή τίποτα”. Επομένως, είναι δύσκολο να κάνει συμβιβασμούς ή να αμφισβητεί τα ηθικά του πρότυπα. Η εικόνα του Θεού προέρχεται σαφώς από την Παλαιά Διαθήκη. Οι πεποιθήσεις του τον περιορίζουν τελικά στη μοναξιά, καθώς οι άνθρωποι γύρω του- όταν τεθούν υπό ανάλογη δοκιμασία- ή δε θα μπορέσουν ή δε θα θελήσουν ν’ ακολουθήσουν το παράδειγμά του. Ο ιερέας είναι αναμφισβήτητα ένας νεαρός ιδεαλιστής με κύριο σκοπό να «σώσει» την ψυχή του ανθρώπου. Τα οράματά του είναι μεγάλα, αλλά η κρίση του για άλλους είναι –ενίοτε- σκληρή και άδικη.
Έχω διαβάσει ότι τα τελευταία χρόνια ο χαρακτήρας του Μπραντ έχει αρκετά παρεξηγηθεί και θεωρείται ως ένας ασυμβίβαστος, φονταμενταλιστικός και συντηρητικός άνθρωπος. Με πολλούς τρόπους η άποψή του για τη ζωή είναι ,μάλλον, πολύ ριζοσπαστική για τους συνομηλίκους του, που δεν τον καταλαβαίνουν. Ενώ ο Ίψεν δηλώνει ένα ανοιχτό τέλος, όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, οι σύγχρονοι μελετητές , συχνά, καταδικάζουν τον Μπραντ , ενώ ο συγγραφέας δεν το κάνει. Η στάση του θεωρείται επικίνδυνη και ακατάλληλη, επειδή έχει την ικανότητα να δώσει στους αναγνώστες ή στους θεατές, κακή συνείδηση.
Προβλήματα κατανόησης του χαρακτήρα προκύπτουν ακόμη περισσότερο, όταν εξετάζουμε: ποιοι άνθρωποι σήμερα είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους για μια αιτία. Πριν μπει κανείς σ’ αυτήν την ανάλυση, θα πρέπει να ερευνήσει ποια είναι η αιτία που οδηγεί τον ήρωα στην αυτοθυσία. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσω της «εξέτασης» του κειμένου του Ίψεν. Ωστόσο, τα πιο σημαντικά ερωτήματα, που εγείρει ο συγγραφέας απαιτούν, ο αναγνώστης- θεατής όχι μόνο να μελετήσει το κείμενο αλλά και να εμπλακεί σε γόνιμο αυτοπροβληματισμό.
Η παράσταση στο «Αυλαία» κύλησε με ενδιαφέρον μεν , όμως ήταν αδύνατον να αποσαφηνιστεί, καθ’ ολοκληρία, κατά τη θέαση. Ο Δημήτρης Χατζηθεοδοσίου διαθέτει εξαιρετική σκηνική παρουσία, έδενε απόλυτα σα φιγούρα με τον Μπραντ-ιερέα, η Βανέσσα Μπαρρέ ερμήνευσε δυναμικά τη σύζυγο «Αγνή», ακολουθώντας πειθήνια τις σκηνοθετικές οδηγίες που την ήθελαν σπαρακτική, σαν ηρωίδα αρχαίας ελληνικής τραγωδίας στο μέρος του θρήνου για τον χαμό του παιδιού της, ενώ οι υπόλοιποι ηθοποιοί κινήθηκαν μέσα στο ύφος της φορμαλιστικής παράστασης. Τα κοστούμια μοντέρνα, σύγχρονα. Τα σιδερένια κλουβιά, σύμβολα εγκλωβισμού του καθενός και για πολλαπλούς λόγους, τα γυαλιά τρισδιάστατης οθόνης , μάλλον, συμβόλιζαν μια θέση μελλοντολογική του δόγματος που υπηρετούσε πιστά ο Μπραντ, ενώ η ανθρώπινη διάσταση του ανώτερου πνεύματος , προάγγελος του «Τελευταίου Πειρασμού» του Καζαντζάκη, δόθηκε με τη σαρκική ένωση και πέρασε ανεμπόδιστα στην αίθουσα. Προσωπικά, θα ήθελα περικοπή μερικών «τιραντών» από το πυκνό και μακροσκελές κείμενο , ηπιότερο τον «Δαίμονα» που ήταν υπέρμετρα βερμπαλιστικός , όμως, στο πέμπτο και τελευταίο στάδιο, η σκηνή-περφόρμανς του «αίροντος τας αμαρτίες» των άλλων, καθηλωτική.
Θα πρέπει να δείτε την παράσταση για να σχηματίσετε άποψη. Προηγουμένως, μελετήστε από όποια πηγή βρείτε το κείμενο. Δείτε εδώ και το επεξηγηματικό σημείωμα της ομάδας:
« Ένα μοναδικό έργο της παγκόσμιας δραματουργίας, με βαρύ και αιχμηρό μήνυμα χρέους και ευθύνης απέναντι στον εαυτό, πρωτίστως , κι έπειτα στον τόπο και τον συνάνθρωπο.
Ο Μπράντ κηρύττει τον δρόμο της πρακτικής αγιότητας στην καθημερινή ζωή, όχι κουνώντας το δάχτυλο, μα εφαρμόζοντας στην πράξη τον πνευματικό αγώνα. Απέναντι σε κάθε λιγόψυχο εξουσιαστή είτε λέγεται χρήμα, είτε κράτος, είτε οργανωμένη εκκλησία, είτε εραστής, δουλίτσα, ανάγκη ή και σπιτάκι ορθώνει στωικά τη δύναμη της θέλησης, για μια ζωή ολοκληρωμένη.
Με σύγχρονη σκηνοθεσία συνειρμικής σκηνικής ποίησης και ατμόσφαιρα ψυχολογικού θρίλερ, η ομάδα ερμηνευτών, κοινωνεί ένα μήνυμα επανάστασης του Πνεύματος του ανθρώπου που χάθηκε στα χρόνια των παχιών αγελάδων, μα και των ισχνών. Κατάλληλο άνω των 15 ετών».
Συντελεστές:
Κείμενο: Ερρίκος Ίψεν
Διασκευή/Μετάφραση: ΔΥΙΟΣΚΟΥΡΟΣ ΦΟΙΝΙΞ
Σκηνοθεσία: Δημήτριος Χατζηθεοδοσίου
Σκηνικά-Κοστούμια: Χαρά Τσουβαλά
Φωτισμοί: Ανέστης Ατακτίδης
Φωτογραφία: Πέτρος Καραθανάσης
Video Trailer: Δημήτρης Ευγενίδης
Κατασκευή Σκηνικών: ΣΥΝΘΕΣΙΣ Ε.Π.Ε.
Επικοινωνία: Ρίτα Σίσιου
ΕΡΜΗΝΕΥΟΥΝ ΟΙ ΗΘΟΠΟΙΟΙ:
Vanessa Barré, Ντέπυ Ασληχανίδου, Λάζαρος Βρουλάκος, Μάριος Ζαρδαβάς, Βασίλης Κανελλόπουλος, Νικόλαος Κορεξιανός, Λένα Μισχοπούλου, Δημήτριος Χατζηθεοδοσίου
Ζωντανές περφόρμανς επιτελούν: Δημήτριος Χατζηθεοδοσίου, Vanessa Barré
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ
Θέατρο Αυλαία:
Τετάρτη 7 Μαρτίου 2018
Πέμπτη 8 Μαρτίου 2087
Παρασκευή 9 Μαρτίου 2018
Σάββατο 10 Μαρτίου 2018
Κυριακή 11 Μαρτίου 2018
Και
Τετάρτη 14 Μαρτίου 2018
Πέμπτη 15 Μαρτίου 2087
Παρασκευή 16 Μαρτίου 2018
Σάββατο 17 Μαρτίου 2018
Κυριακή 18 Μαρτίου 2018
Ώρα έναρξης: 9:00 μμ
ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ
