«H ισότητα των φύλων έχει κατακτηθεί τυπικά, αλλά όχι ουσιαστικά», τονίζει με συνέντευξη που παραχώρησε στον «Ενήμερο», η κοινωνική λειτουργός του Συμβουλευτικού Κέντρου Γυναικών του Δήμου Καβάλας, Αθηνά Μπενάζη.
Με αφορμή την 8η Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, η κ. Μπενάζη αναφέρεται , μεταξύ άλλων, στον τρόπο με τον οποίο συμβάλει στην αλλαγή και στην προάσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών του Δήμου Καβάλας, στις δράσεις ευαισθητοποίησης που πραγματοποιεί κάθε χρόνο το Σ.Κ.Γ, αλλά και στο πως μπορεί να επιτευχθεί εν τέλει η ουσιαστική ισότητα των φύλων.
Το 1977 ο ΟΗΕ θεσμοθέτησε την 8 η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Τελικά σήμερα, 44 χρόνια, μετά πιστεύετε πως έχει κατακτηθεί η ισότητα των φύλων;
«Η Παγκόσμια ημέρα της Γυναίκας θεσμοθετήθηκε από τον Ο.Η.Ε. το 1977 ως Διεθνής ημέρα για τα δικαιώματα των γυναικών σε ανάμνηση μιας μεγάλης εκδήλωσης διαμαρτυρίας που έγινε στις 8 Μαρτίου του 1857 από τις εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, οι οποίες διαμαρτυρήθηκαν για τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και τους χαμηλούς μισθούς. Από τότε μέχρι σήμερα, η μέρα αυτή είναι μια ημέρα κινητοποιήσεων σε όλον τον κόσμο για την υποστήριξη της ισότητας των φύλων και την ενίσχυση της θέσης των γυναικών στην κοινωνία. Είναι μια μέρα για να κάνουμε απολογισμούς και να βάζουμε στόχους. Αυτό που θα έλεγα είναι ότι η ισότητα των φύλων έχει κατακτηθεί τυπικά, αλλά όχι ουσιαστικά. Τις τελευταίες δεκαετίες, ειδικά στη Δύση, μετά από νομοθετικές πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις διεθνών οργανισμών, υπάρχει η πεποίθηση ότι η ισότητα των δύο φύλων έχει επιτευχθεί. Όμως εν έτει 2021, υπάρχουν σε πολλές χώρες του κόσμου γυναίκες και νεαρά κορίτσια που υπόκεινται σε εξαναγκαστικούς γάμους, σε ακρωτηριασμούς των γεννητικών τους οργάνων, σε επιθέσεις με οξύ για λόγους εκδίκησης. Και αν όλα αυτά φαίνονται μακρινά, στην Ελλάδα του 2021 το ποσοστό ανεργίας των γυναικών παραμένει συστηματικά υψηλότερο από αυτό των ανδρών, οι γυναίκες απασχολούνται συχνότερα σε επισφαλείς θέσεις εργασίας, χωρίς κοινωνική ασφάλιση και δικαιώματα και με χαμηλές αμοιβές. Οι γυναίκες εξακολουθούν να έχουν μειωμένη παρουσία στα κέντρα λήψης αποφάσεων και υποεκπροσωπούνται σε θέσεις ηγεσίας και στην πολιτική. Παράλληλα, καταγράφονται μεγάλα ποσοστά βίας κατά των γυναικών – και δυστυχώς η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώθηκε στη περίοδο της πανδημίας που τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο – ενώ δεν μπορούμε να αγνοήσουμε και τις δεκάδες μαρτυρίες των θυμάτων σεξουαλικής και άλλων μορφών βίας που δημοσιοποιήθηκαν τον τελευταίο καιρό μετά την αποκάλυψη της Σοφίας Μπεκατώρου».
Πως νομίζετε ότι μπορούμε να πετύχουμε την ουσιαστική ισότητα των φύλων;
«Θεσμική πρόοδος σαφώς υπήρξε τα τελευταία χρόνια. Το ζήτημα όμως δεν είναι πάντα η θέσπιση νόμων, αλλά το πώς θα καταφέρουμε να απαλλαγούμε από τις βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις και νοοτροπίες μιας κοινωνίας που μας επιβάλλει να λειτουργούμε και να συμπεριφερόμαστε με πολύ συγκεκριμένο τρόπο. Το πρόβλημα ξεκινά από τα έμφυλα στερεότυπα, τα οποία περιορίζουν τις γυναίκες, αλλά και τους άντρες σε συγκεκριμένα μοτίβα συμπεριφορών. Αν το σκεφτούμε, οι προσδοκίες σχετικά με το φύλο ξεκινούν με την ανακοίνωση του φύλου του κυοφορούμενου βρέφους και ακολουθούν το άτομο σε όλη την πορεία της ζωής του π.χ. στην επιλογή των παιχνιδιών, των ενδιαφερόντων, των σπουδών, της καριέρας. Συνήθως προσδοκίες συνδέονται με τις κυρίαρχες αντιλήψεις σχετικά με τους κοινωνικούς ρόλους των φύλων. Έτσι, αγόρια και κορίτσια, εκπαιδεύονται από πολύ μικρή ηλικία στο τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν, τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται να κάνουν. Φανταστείτε πόσο πιο ευτυχισμένοι και πόσο πιο ελεύθεροι θα ήμασταν αν δεν κουβαλούσαμε όλο αυτό το βάρος των προσδοκιών λόγω του φύλου μας. Άρα λοιπόν η ουσιαστική αλλαγή μπορεί να έρθει πρωτίστως μέσα από τους βασικούς φορείς κοινωνικοποίησης, την οικογένεια και το σχολείο. Πολύ σωστά επανήλθε το τελευταίο διάστημα η συζήτηση για την ένταξη του μαθήματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία, θα πρέπει να μιλήσουμε ανοιχτά με τα παιδιά και τους νέους ανθρώπους για ζητήματα που τους απασχολούν και τους προβληματίζουν καταρρίπτοντας μύθους και προκαταλήψεις. Το ζητούμενο είναι οι επόμενες γενιές να μεγαλώσουν με ιδανικά και αξίες που άπτονται του σεβασμού στον εαυτό και τους άλλους, της αλληλοκατανόησης και της ανάπτυξης υγιών και ισότιμων σχέσεων».
Με ποιο τρόπο συμβάλει στην αλλαγή και στην προάσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών του Δήμου Καβάλας;
«Το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών ανήκει στο Πανελλήνιο Δίκτυο της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των φύλων, το οποίο αποτελείται από 42 Συμβουλευτικά Κέντρα Γυναικών, 20 Ξενώνες Φιλοξενίας και την 24ωρη τηλεφωνική γραμμή SOS 15900. Από το 2013 που ξεκίνησε τη λειτουργία του το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών του Δήμου Καβάλας έχει στηρίξει συνολικά 942 γυναίκες. Από αυτές οι 645 ήταν γυναίκες που είχαν υποστεί κάποια μορφή βίας και οι 297 ήταν γυναίκες που αντιμετώπιζαν πολλαπλές κοινωνικές διακρίσεις, ήταν δηλαδή γυναίκες άνεργες, άπορες, άστεγες, μετανάστριες, ΑΜΕΑ, μονογονείς κλπ. Ο ρόλος του Κέντρου είναι διττός, καθώς προσφέρουμε υπηρεσίες πρώτης γραμμής υποστηρίζοντας καθημερινά τις γυναίκες μέσω της νομικής συμβουλευτικής, της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, της εργασιακής συμβουλευτικής και της παραπομπής σε ξενώνες, αλλά παράλληλα παρέχουμε πληροφόρηση και οργανώνουμε δράσεις που στόχο έχουν να ευαισθητοποιήσουν την τοπική κοινωνία σχετικά με τη βία και τις διακρίσεις που δέχονται οι γυναίκες στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο τους. Μέσα από την ενημέρωση, τη γνώση και την ενδυνάμωση έρχεται και η διεκδίκηση κι αυτό είναι κάτι που μας το αποδεικνύουν οι ίδιες οι γυναίκες».
Τα τελευταία χρόνια μας έχετε συνηθίσει σε διάφορες δράσεις ευαισθητοποίησης. Τις φωτογραφίες των γυναικών που φωτογραφήθηκαν ως θύματα διαφόρων μορφών βίας στην τελευταία δράση σας τις βλέπουμε ακόμη σε διάφορα σημεία της πόλης μας. Τι ετοιμάσατε φέτος για την 8η Μαρτίου;
«Νομίζω πως ο αντίκτυπος της προηγούμενης δράσης ξεπέρασε τις προσδοκίες μας. Υπήρξαν χιλιάδες κοινοποιήσεις στο διαδίκτυο και γενικά πολύ ενθαρρυντικά σχόλια, ακόμη κι από ανθρώπους που δεν τους γνωρίζαμε. Γι’ αυτόν τον λόγο, τα στελέχη του Συμβουλευτικού Κέντρου, σε συνεργασία με την κ. Αργυρίου Στέλλα, ειδική σύμβουλο του Δήμου Καβάλας σε θέματα ψυχικής υγείας και εκπαίδευσης και την Δημοτική Επιτροπή Ισότητας των Φύλων, αποφασίσαμε να οργανώσουμε μια δράση ως συνέχεια της προηγούμενης επιτυχημένης φωτογράφισης. Αυτή τη φορά φωτογραφήθηκαν γυναίκες της πόλης μας από διάφορους και σημαντικούς επαγγελματικούς χώρους. Τη φωτογράφιση πραγματοποίησε αφιλοκερδώς η σπουδαία φωτογράφος, Μαρία Τσακίρη, η οποία μας έκανε την μεγάλη τιμή να αποτυπώσει με τον καλύτερο τρόπο την αρχική μας ιδέα. Με τον τίτλο «Γυναικεία Υπόθεση» στις 8 Μαρτίου οι γυναίκες της Καβάλας έδωσαν το δικό τους ηχηρό μήνυμα για τη Διεθνή Ημέρα των Δικαιωμάτων των Γυναικών».
Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε μέσα από αυτή δράση;
«Η σύγχρονη γυναίκα καλείται να ανταποκριθεί σε πολλούς διαφορετικούς ρόλους. Εργαζόμενη γυναίκα, μητέρα, σύζυγος, νοικοκυρά. Ο περίγυρος της αναμένει από εκείνη να αντεπεξέλθει σε όλες τις υποχρεώσεις επάξια και συγχρόνως να διατηρήσει τις απαραίτητες ισορροπίες. Έτσι συχνά μέσα σε όλους αυτούς τους ρόλους η γυναίκα ξεχνά τον ένα και πιο σημαντικό ρόλο, τον εαυτό της! Το μήνυμα που θέλουμε να μεταδώσουμε είναι ότι κάθε γυναίκα ανεξάρτητα από το επάγγελμα, την οικογενειακή της κατάσταση, την ηλικία, την καταγωγή της και τους πολυάριθμους ρόλους που επιτελεί καθημερινά, πρωτίστως πρέπει να είναι ο εαυτός της γιατί «ο καλύτερος ρόλος κάθε γυναίκας είναι ο εαυτός της». Πρόκειται για μια προτροπή προς τις γυναίκες, όχι εγωιστική, αλλά προστατευτική γιατί όσο πιο πλήρης και ισορροπημένη νιώθει μια γυναίκα, τόσο περισσότερα αποθέματα προσφοράς έχει και για τους σημαντικούς ανθρώπους της ζωής της».
Αναφέρατε ότι ο τίτλος της δράσης σας είναι «Γυναικεία Υπόθεση». Πιστεύετε ότι η ισότητα των φύλων είναι ένα ζήτημα που αφορά τους άντρες; Ποια είναι η στάση που συνήθως κρατάνε οι άντρες απέναντι στη λειτουργία του Κέντρου και στις δράσεις που οργανώνετε;
«Η αλήθεια είναι ότι τα πρώτα χρόνια οι άντρες μάλλον μας αντιμετώπιζαν με μια επιφύλαξη και με μια δυσπιστία. Θεωρώ όμως ότι έχουμε καταστήσει σαφές ότι η ισότητα των φύλων δεν αφορά μόνο τις γυναίκες, αλλά ολόκληρη την κοινωνία και θεωρούμε πως η συμβολή των ανδρών σε αυτό είναι πολύ σημαντική και πως η ουσιαστική αλλαγή δεν μπορεί να έρθει χωρίς εκείνους. Θέλουμε τους άνδρες δίπλα μας και όχι απέναντι μας! Είναι πολύ ενθαρρυντικό ότι πλέον πολλοί άνδρες εκφράζονται ανοιχτά κατά των διακρίσεων και της βίας κατά των γυναικών. Είναι επίσης πολύ σημαντικό ότι κάποιοι άνδρες που δέχθηκαν οι ίδιοι βία, κατάφεραν να σπάσουν τα ταμπού και να μιλήσουν γι’ αυτό. Δεν σας κρύβω επίσης ότι αρκετοί άντρες τα τελευταία χρόνια επικοινωνούν μαζί μας στο Κέντρο και
ζητούν να ενημερωθούν σχετικά με το πώς μπορούν οι ίδιοι να βοηθήσουν και να στηρίξουν γυναίκες που δέχονται κακοποίηση. Όλα τα παραπάνω με κάνουν να αισθάνομαι αισιόδοξη ότι όσο πιο ισότιμες γίνονται οι σχέσεις, τόσο πιο ευτυχισμένοι θα γίνουμε οι άνθρωποι. Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι πίσω από κάθε άνδρα ή γυναίκα υπάρχει η ανθρώπινη αξία και η μοναδική προσωπικότητα του καθενός».
