ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ ΛΕΜΟΝΤΖΗ
Ο Κώστας Μουρσελάς έγραψε μια σάτιρα, όπου δύο απλοί άνθρωποι του δρόμου, σατιρίζουν τα κακώς κείμενα της κοινωνίας και προσπαθούν με σχόλια, απόψεις, συζητήσεις να κατανοήσουν τον παραλογισμό και τον προβληματισμό που διέπουν την ελληνική πραγματικότητα και κατ΄ επέκταση, τη διεθνή.
Είναι σαν δύο κλασικοί «Ρωμιοί», που προσπαθούν να καταλάβουν συμπεριφορές και δοξασίες. Πρωταγωνιστές είναι ο Λουκάς και ο Σόλων. Είναι απροσάρμοστοι της ζωής, δύο συμπαθητικοί αλήτες. Μένουν εκτός των τειχών και εκτός των αγαθών που τους προσφέρει η σύγχρονη κοινωνία. Τα αρνούνται όλα για να μπορέσουν να διατηρήσουν την εσωτερική τους ελευθερία.
Σ’ αυτούς τους δύο συναντάμε στοιχεία Αριστοφάνη, Καραγκιόζη, βωβού κινηματογράφου και τσίρκου. Άρχισε να παρουσιάζεται με την μορφή αυτοτελών επεισοδίων στην τηλεόραση, το 1972. Έγινε μεγάλη επιτυχία με τον Λουκά και τον Σόλωνα να αποκτούν εμβληματική θέση και να συμβολίζουν, με τον δικό τους τρόπο, τον πόθο για δημοκρατία και ελευθερία. Έκτοτε ανεβαίνει διασκευασμένη ιστορία ως θεατρική παράσταση, συχνά -πυκνά.
Το φημισμένο, λοιπόν, εμβληματικό έργο του Μουρσελά «Εκείνος κι Εκείνος» είναι ένας ύμνος στην ποιητική αλητεία, στην παράλογη λογική σκέψη και στο ελεύθερο χιούμορ. Ένα έργο που συγγενεύει με το θέατρο του παραλόγου και με την επιθεώρηση, μα πάνω απ’ όλα, με την σατιρική – σκεπτόμενη κωμωδία. Μία κωμωδία “αναρχική” – “αλήτικη” – “ανατρεπτική”. Μία κωμωδία υπεράνω σκέψεων, υπεράνω καταστάσεων, υπεράνω λογικής.
Στη φρέσκια παράσταση, που σκηνοθέτησε ο Αλέξανδρος Ρήγας, Ο Λουκάς (Γιώργος Κωνσταντίνου) και ο Σόλων (Λεωνίδας Κακούρης), οι δύο βασικοί πρωταγωνιστές του έργου, είναι δύο σοφοί περιπλανώμενοι μποέμ τύποι, που θέλουν να είναι ελεύθεροι και τίποτα να μην τους εμποδίζει στο ταξίδι της ελευθερίας τους.
Ο Λουκάς και ο Σόλων, μέσα από αυτή την περιπλάνηση στους δρόμους της πόλης, αντιμάχονται ιδέες, περιουσίες, ανθρώπους και θεούς. Δύο ουσιαστικά περιθωριακοί άστεγοι, δύο πολίτες ενεργής σκέψης, δύο άνθρωποι συνειδητά εκτός συστήματος, που σατιρίζουν, σαρκάζουν και αυτοσαρκάζονται και θέτουν ερωτήματα για όλα αυτά που τους καίνε τον εγκέφαλο στην καθημερινότητα και στην αιωνιότητα.
Δύο αληθινά αναρχικοί, που δε δέχονται κανενός είδους εξουσίας. Ακολουθούν τους δρόμους της πόλης και όχι τα φώτα της. Αντιθέτως, τα φώτα τα αγνοούν, σπάνε τα στερεότυπα, σπάνε την καθεστηκυία τάξη, σπάνε «το αυγό», όπως οι ίδιοι ονομάζουν το σύστημα, σπάνε και τα νεύρα… τα δικά τους και των άλλων. Σατιρίζουν τα κακώς κείμενα της κοινωνίας μας και κυρίως διερωτώνται και για τα «καλώς κείμενα» αν είναι όντως «καλώς κείμενα»!
Ο Σόλων είναι μορφωμένος, έξυπνος και βρίσκει λύσεις για κάθε πρόβλημα. Ο Λουκάς είναι ένας απλός άνθρωπος, κάποτε ρολογάς, που δεν μπορεί να λύσει μόνος του τα προβλήματά του. Δικαιούσαι να τον πεις βραδύνοα ή αφελή. Μερικές φορές λέει κάποια λογικά πράγματα και, σύμφωνα με τον Σόλωνα, δείχνουν ότι σκέφτεται. Έχει την ανάγκη να είναι πάντα μαζί με τον Σόλωνα. Η ζωή του είναι άμεσα συνδεδεμένη με αυτή του φίλου του. Έχουμε έναν άνθρωπο που είναι δοσμένος στον άλλον, αλλά αυτό του αρέσει και δεν μπορεί να φανταστεί έναν διαφορετικό τρόπο ζωής.
Αυτό που βλέπουμε στη διασκεδαστική παράσταση είναι η άμεση και άκριτη εξάρτιση ενός ανθρώπου από έναν άλλον. Ο ένας είναι ο Μεσσίας και ο άλλος ο υποτακτικός του.
Στο κείμενο του «Εκείνος κι εκείνος» δε δηλώνεται ότι αυτή η σχέση είναι της υποταγής, αλλά εννοείται. Τα λόγια και η κίνηση του σώματος του ενός και του άλλου, υπονοούν αυτά που δεν μπορούν να εκφρασθούν με ρητό τρόπο.
Πράγματι, αν δηλωνόταν ότι ο Λουκάς έχει υποταχθεί στον Σόλωνα θα είχαμε ένα εύπεπτο θέαμα που δεν θα άφηνε διέξοδο προς την φαντασία. Εδώ το αίτημα για ελευθερία και δημοκρατία είναι παντού, μπορούμε να το βρούμε στην υπονόηση και έτσι να το εμπλουτίσουμε, ως θεατές, με τις δικές μας απαιτήσεις και ανάγκες. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί ο καθένας από το κοινό ν’ απαντήσει αν είναι θεμιτό κάποιος να έχει υποταχθεί, άκριτα ή μη σε έναν άλλο ή θα πρέπει να ανοίξει τα φτερά του και να πετάξει, με όποια δύναμη διαθέτει.
Σ’ αυτό το σημείο η παράσταση κερδίζει σε δύναμη. Τίθεται, λοιπόν, το ερώτημα: Ποιοι είναι στην πραγματικότητα οι συγκεκριμένοι άνθρωποι, ποια είναι τα συστατικά της υπόστασής τους; Είναι εύκολο ο θεατής να αναγνωρίσει, στην πληθώρα των στοιχείων των δύο χαρακτήρων, κάποια δικά του που, ίσως, δημιουργούν μια αμφισβήτηση. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να ταυτιστεί, μερικά ή ολικά, και να ανακαλύψει το δικό του αίτημα για ελευθερία και δημοκρατία, αλλά και τι προσδοκά από ένα δημοκρατικό πολίτευμα.
Για να γίνει πιο προσδιορισμένο αυτό το σύμπλεγμα χαρακτήρων χρειάζεται κάτι ακόμη.
Η γυναίκα αναμεσά τους (Σοφία Μανωλάκου) παίρνει διαφορετικές μορφές και διάφορα χαρακτηριστικά. Είναι αυτό το στοιχείο που λειτουργεί ως σημείο σύνδεσης της παράστασης με το κοινωνικό πεδίο. Είναι αυτή που μας φέρνει στο νου καταστάσεις που και εμείς έχουμε ζήσει. Μας προτείνει να είμαστε είτε ο Σόλων είτε ο Λουκάς. Κάνει πιο εύκολη την ταύτιση, μερική ή ολική, είναι ο μεσολαβητής μεταξύ της παράστασης «Εκείνος κι εκείνος» και του θεατή. Επιπροσθέτως, δημιουργεί ρυθμό που η παράσταση δεν έχει, αφού αυτό που κυριαρχεί είναι ο λόγος που εκφέρεται είτε από τον ένα είτε από τον άλλο πρωταγωνιστή. Δίνει αυτό τον ρυθμό που έχει ανάγκη η παράσταση για να αρθρώσει τον λόγο της.
Ο Αλέξανδρος Ρήγας, ως σκηνοθέτης, πολύ σωστά βάζει την γυναίκα ως ένα σύνδεσμο και ως ένα συνεκτικό στοιχείο που το έχει ανάγκη για να κρατήσει το ενδιαφέρον του θεατή αμείωτο. Έβαλε και μια άλλη επιλογή για να δημιουργήσει επιπλέον ρυθμό. Πρόσθεσε έναν ρόλο που ανέλαβε το Δημήτρης Σταρόβας να φέρει σε πέρας, σύμφωνα τις γνωστές δυνατότητες του.
Ο αειθαλής Γιώργος Κωνσταντίνου εντυπωσιάζει και συγκινεί με την ερμηνεία του και ο χαρισματικός Λεωνίδας Κακούρης δίνει έξοχη υπόσταση στον άστεγο που υποδύεται με εντυπωσιακή δεινότητα, εξαιρετική ενέργεια κι αυτή την αξιοθαύμαστη άρθρωση που διαθέτει.
Οι φωτισμοί του Αλέξανδρου Αλεξάνδρου είναι απλοί, αποδίδοντας το ρεαλιστικό, αν και υπήρχε η δυνατότητα να απομονώσει, κάποιες στιγμές ένα πρόσωπο, όταν χρειαζόταν να εστιάσει σε αυτό.
Τα κοστούμια του Κωνσταντίνου Γιαννιώτη αποδίδουν το ρεαλιστικό στον Σόλωνα και τον Λουκά και το γκροτέσκο στη γυναίκα, στο σημείο σύνδεσης και αμφισβήτησης. Το δε σκηνικό του Γιάννη Σπανόπουλου, είναι λιτό και απλά, λειτουργικό.
Η παράσταση «Εκείνος κι εκείνος» έχει πετύχει στην απόδοση των χαρακτήρων και στον υπαινιγμό του απροσάρμοστου και της, αναμενόμενης, κοινωνικής ανατροπής.
Πέμπτη 10 Ιουλίου ήταν στο θέατρο Φρουρίου Καβάλας και έπεται μεγάλη περιοδεία σε αστικά κέντρα της χώρας. Επόμενοι σταθμοί οι πρωτεύουσες Νομών της Θράκης.
Συντελεστές
Κείμενο: Κώστας Μουρσελάς
Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Ρήγας
Σκηνικά: Γιάννης Σπανόπουλος
Κοστούμια: Κωνσταντίνος Γιαννιώτης
Φωτισμοί: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Δανάη Σταματοπούλου
ΠΑΙΖΟΥΝ
Γιώργος Κωνσταντίνου, Λεωνίδας Κακούρης, Δημήτρης Σταρόβας, Σοφία Μανωλάκου
Δημόσιες Σχέσεις: Νταίζη Λεμπέση
Οργάνωση Παραγωγής: Χριστιάνα Σακαρέλη
Διεύθυνση Παραγωγής: Θοδωρής Γκόγκος
Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Λευτέρης Πλασκοβίτης
Παραγωγή: Non Grata Productions – Βασίλης Ζήσης
ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ
