Η δεύτερη περίοδος Τραμπ στην Προεδρία των ΗΠΑ αποκαλύπτει ένα παγκόσμιο στερέωμα όπου τον πρώτο λόγο έχουν από τη μια η αμερικανική ακροδεξιά και από την άλλη ο πουτινικός πολεμικός εθνικισμός και διάφορες παραλλαγές ασιατικού αυταρχικού καπιταλισμού.
Μια οικουμένη διαιρεμένη σε παλαιούς και νέους ολιγάρχες-δεσπότες, θηριώδεις και τελείως ανεξέλεγκτους επεκτατικούς πολέμους, αλλά και οικονομικούς παίκτες και εκτεταμένες ζώνες ανομίας και κακοδιακυβέρνησης για ευάλωτους πληθυσμούς. Σαν μια κοσμόπολις παραδομένη σε χωριστές ομάδες τραμπούκων, δολοφόνων και μαφιόζικων υποσυστημάτων.
Στις μέρες μας τα πράγματα παρουσιάζονται σαν αγώνας μεταξύ λογικής και παραλογισμού και, τελικά, σε παγκόσμιο επίπεδο, σαν ένας Χορός τραγωδίας μεταξύ δημοκρατίας και αυταρχισμού, με κορυφαίους τους Πούτιν, Νετανιάχου και Τράμπ.
Με αφορμή τον συνεχιζόμενο πόλεμο στη Γάζα και τις ολέθριες συνέπειές του, οι παγκόσμιες αντιδράσεις συνοδεύονται από σοβαρές διαφωνίες και αναστάτωση, ιδίως στον χώρο της πολιτικής αλλά και της διανόησης και των πανεπιστημιακών. Δεν θα μπορούσε να συμβεί διαφορετικά. Σκοτώνονται άνθρωποι, πεθαίνουν παιδιά από την πείνα, καταστρέφονται υποδομές, ο «πόλεμος του Ισραήλ με τη Χαμάς» έχει γίνει μια φονική εκστρατεία επί δικαίους και αδίκους και όλο αυτό περιπλέκει τη συζήτηση για τις ρίζες της σύγκρουσης, τον αντισημιτισμό και τον αντισιωνισμό, τις ευθύνες της Δύσης ή των αραβικών κρατών.
Η διαμάχη είναι πολυεπίπεδη και εμπλέκει κι έναν αριθμό νέων ανθρώπων στις χώρες της Ευρώπης και στη Βόρεια Αμερική, ριζοσπαστικούς και αντιπολιτευόμενους χώρους που πολλοί βλέπουν την Παλαιστίνη ως ένα νέο Βιετνάμ.
Λέω, πως δε θα μπορούσε να συμβεί αλλιώς. Και κάτι ακόμα: δεν έχει τόση σημασία αν διαφωνεί κανείς με συγκεκριμένες διατυπώσεις, τη γραμμή της μίας ή της άλλης ανάλυσης ή μεμονωμένα συνθήματα (που φτιάχνουν, ωστόσο, ένα πλαίσιο ερμηνείας των γεγονότων). Το σημαντικό είναι ότι κάποιος κόσμος κινητοποιείται για μια υπόθεση ζωής και θανάτου και ξανασυζητούνται κρίσιμα για όλους μας ζητήματα της ειρήνης, του πολέμου, της δικαιοσύνης και των όρων της σε μια- δυο γωνιές του κόσμου.
Στο μεταξύ, σε μια άλλη ευρωπαϊκή γειτονιά, ο ισόβιος κόκκινος Πρόεδρος κοροϊδεύει πλανητάρχη και ΝΑΤΟ, πιστεύοντας ότι θα κυριαρχήσει – ανεξαρτήτως τιμήματος – σε μια χώρα που διάλεξε να την κάνει δική του, έχοντας αρωγούς υπερδυνάμεις αυταρχικών καθεστώτων και αριστεροφασίστες, όπου γης.
Καθώς η Ουκρανία τίμησε χθες την Ημέρα Ανεξαρτησίας της στις 24 Αυγούστου, εν μέσω αυξανόμενης αβεβαιότητας, ο πόλεμος έχει εισέλθει σε μια φάση όπου δεν διαφαίνεται στο εγγύς μέλλον ούτε η νίκη ούτε η κατάρρευση οποιασδήποτε πλευράς.
Το Κρεμλίνο, πάντως, είναι πλέον πεπεισμένο ότι ακόμη κι αν δεν μπορεί να καταγάγει μια ολοκληρωτική νίκη, σίγουρα δεν μπορεί να χάσει.
Ο πόλεμος αυτός μπορεί να μην ανταποκρίνεται στον σχεδιασμό της Ρωσίας, αλλά η Μόσχα πιστεύει ότι έχει το στρατιωτικό δυναμικό και την οικονομική ευελιξία για να τον συνεχίσει, μέχρις ότου εξαντληθούν τόσο η Ουκρανία όσο και οι δυτικοί της σύμμαχοι.
Και αν η Δύση δεν αλλάξει τη στρατηγική της, υπάρχει κίνδυνος να παίξει το παιχνίδι του Κρεμλίνου.
Ασφαλώς, ο Πούτιν δεν πέτυχε τους αρχικούς του στόχους. Ο ρωσικός στρατός ελέγχει σήμερα το 19% του ουκρανικού εδάφους, περιλαμβανομένων της Κριμαίας και μέρους του Ντονμπάς. Όμως η προέλασή του είναι αργή και έχει μεγάλο κόστος σε ανθρώπινες ζωές. Από την αρχή του πολέμου υπολογίζεται ότι έχουν σκοτωθεί πάνω από ένα εκατομμύριο Ρώσοι.
Το Κρεμλίνο, όμως, θεωρεί ότι δε χρειάζεται πλέον μια ταχεία εδαφική προέλαση για να διατηρήσει το στρατηγικό του πλεονέκτημα. Μπορεί απλώς να διατηρεί τους σημερινούς ρυθμούς – και να περιμένει.
Η στρατηγική αυτή έχει, φυσικά, όρια. Η Ρωσία δέχεται πιέσεις, από την άποψη τόσο των στρατιωτών όσο και του εξοπλισμού.
Με τους σημερινούς ρυθμούς μπορεί να συνεχίσει τις επιχειρήσεις για μήνες, χωρίς περαιτέρω επιστράτευση, στη συνέχεια, όμως, οι ελλείψεις θα καταστούν εμφανείς.
Επιπλέον, περισσότεροι Ρώσοι επιθυμούν σήμερα μια λύση με διαπραγματεύσεις από τη συνέχιση του πολέμου, εκτιμούν ξένοι και ντόπιοι πολεμικοί αναλυτές. Και μια ανάλυση του Ινστιτούτου Τόνι Μπλερ δείχνει ότι αν ο πόλεμος συνεχιστεί, η Ρωσία θα αναγκαστεί κάποια στιγμή να ξοδεύει περισσότερα για το στρατιωτικό προσωπικό παρά για την υγεία και την παιδεία μαζί.
Παρόλα αυτά, ο Πούτιν στοιχηματίζει ότι η Ουκρανία θα υποχωρήσει, επειδή συνεχίζει να κερδίζει εδάφη, καθώς τα δικά της προβλήματα μεγαλώνουν. Έχει σοβαρές ελλείψεις σε συστήματα αεράμυνας, καθώς και δυσκολίες στην εναλλαγή του προσωπικού.
Είναι προβλήματα που, ίσως, μπορούν να διορθωθούν. Αρκεί οι σύμμαχοι της Ουκρανίας να συνεχίσουν να τη βοηθούν.
Εκτός εάν ο παμπόνηρος Πούτιν, μετά την τρικλοποδιά στους ευρωπαίους ηγέτες περί «τράπεζας εκεχειρίας» κι ενώ είχε κεράσει στην Αλάσκα σαθρές υποσχέσεις στον Τραμπ και τους γύρω του, γνωρίζει πολύ καλά ότι το «αμερικανάκι» είναι ένας «delusional», δηλαδή ένας άνθρωπος που τρέφει ψευδαισθήσεις.
Τώρα, αρχικά η έκφραση «ντελούλου» περιστρεφόταν γύρω από το κομμάτι των ερωτικών σχέσεων και γύρω από την ισχυρή πεποίθηση ότι κάποιος ενδιαφέρεται για σένα, ακόμη κι αν τα σημάδια βροντοφωνάζουν το αντίθετο.
Ή, ακόμη και το ότι εσύ ισχυρίζεσαι πως έχεις διαγράψει εντελώς ένα άτομο από το μυαλό σου, όμως οι πράξεις σου δεν συνάδουν με τα λόγια σου.
Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η «στάση» εξελίχθηκε σε μια ευέλικτη νοοτροπία, με τους ανθρώπους να την εφαρμόζουν σε διάφορους τομείς της ζωής τους. Ουσιαστικά, πρόκειται για την προσποίηση αυτοπεποίθησης τόσο πειστικά, ώστε να μπορείς να μετατρέψεις τις φιλοδοξίες σου σε πραγματικότητα, ακόμη κι όταν οι πιθανότητες φαίνονται να είναι εναντίον σου, mister TRUMP!
ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ
