του Παύλου Λεμοντζή
Προέρχεται από τον όρο «Divide et impera».
Συγκεκριμένα, μπορεί να σημαίνει τόσο «Διαίρει και Βασίλευε» όσο και «Διαίρει και Κυβέρνα».
Διαίρει και βασίλευε μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει οποιαδήποτε στρατηγική που ακολουθεί το αξίωμα ότι είναι ευκολότερο να κατακτήσεις/κυβερνήσεις πολλαπλές αδύναμες φατρίες παρά μια ενιαία ισχυρή φατρία.
Ένα διάσημο παράδειγμα θα ήταν η κατάκτηση της Γαλατίας από τον Καίσαρα, όπου εκμεταλλεύτηκε συχνά τις εσωτερικές φυλετικές αντιπαλότητες και τα παράπονα για να κερδίσει είτε συμμάχους στο πλευρό του είτε για να εμποδίσει τις Γαλατικές φυλές να σχηματίσουν ένα ενιαίο μέτωπο εναντίον του.
Το «διαίρει και βασίλευε» μπορεί, επίσης, να εφαρμοστεί σε μη στρατιωτικά πλαίσια. Μια κυβέρνηση μπορεί να χρησιμοποιήσει τακτικές διαίρει και βασίλευε για να διαταράξει τα διαφωνούντα κινήματα , όπως και ένα κόμμα μπορεί να διασπαστεί σε μερικά άλλα, ίδιου προσανατολισμού, αλλά εχθρικών διαθέσεων του ενός απέναντι στο άλλο. ( Όλοι ξέρουμε τι έσερνε και τι εξακολουθεί να σέρνει η κ. Κωσνταντοπούλου στον πρώην αρχηγό της). Ακόμα, και μια επιχείρηση μπορεί να χρησιμοποιήσει τακτικές «διαίρει και βασίλευε» για να εμποδίσει το εργατικό δυναμικό της να συνδικαλιστεί.
Ωστόσο, τη γνωστή στην πολιτική ιστορία φράση «διαίρει και βασίλευε» διατύπωσε για πρώτη φορά ο γνωστός Ιταλός στοχαστής Νικολό Μακιαβέλι, στο έργο του «Ηγεμόνας».
Ο Μακιαβέλι ανήκει στην εποχή της Αναγέννησης, ήταν σπουδαίος διπλωμάτης και πολιτικός, είχε και εξακολουθεί να έχει διχάσει για την αξία του. Από τότε τα διδάγματά του ακολούθησαν πολλοί, όπως άλλωστε μαρτυρεί και ο καθιερωμένος όρος «Μακιαβελισμός» που σημαίνει την καταχθόνια και ύπουλη σατανικότητα και μηχανορραφία.
Κι ακριβώς, γι’ αυτό το λόγο οι αντίπαλοί του πίστευαν πως ήταν: «ο διπλωμάτης της πολιτικής ανηθικότητας και του κυνισμού στον τρόπο του «διοικείν και φέρεσθαι».
Βασική λοιπόν αρχή για να χειραγωγήσεις την κοινωνία είναι η αρχή του «διαίρει και βασίλευε».
Είναι παλιά αυτή η «συνταγή» και απολύτως αποτελεσματική. Στρέφεις ένα μέρος της κοινωνίας εναντίον του άλλου, «ποδοσφαιροποιείς» κοινωνικές ή επαγγελματικές τάξεις και το πεδίο είναι ελεύθερο να κάνεις ό,τι θέλεις την ώρα που οι άλλοι θα παίζουν το παιχνίδι των «καλών» και των «κακών».
Η φράση έχει, κυρίως, τις παρακάτω δύο σημασίες:
Η πρώτη χρησιμοποιείται με την έννοια ότι για να κυβερνάς με ασφάλεια και να διατηρείς την εξουσία σου, φρόντισε να σπείρεις τη διχόνοια ανάμεσα στους αντιπάλους σου.
Η δεύτερη σημασία αφορά την πληροφορική και σημαίνει τρόπος που χρησιμοποιείται σε αλγόριθμους για να απλοποιεί την επίλυση (μετατροπή του προβλήματος σε μικρότερα επιμέρους προβλήματα).
Η ρέουσα πολιτική κατάσταση, μας επιτρέπει να τοποθετήσουμε τη φράση «διαίρει και βασίλευε» στο αμιγώς τοπικό πολιτικό επίπεδο, επειδή είχαμε και έχουμε πλείστα όσα παραδείγματα εφαρμογής της.
Ο κ. Τσίπρας, για παράδειγμα, κυβέρνησε με αρωγό το δεξιό κόμμα ΑΝΕΛ, έχοντας στο πλάι του Πρόεδρο της Βουλής την κ. Κωνσταντοπούλου και Υπουργό Οικονομικών τον κ. Βαρουφάκη. Οι δύο τελευταίοι τον εγκατέλειψαν και δημιούργησαν δικά τους κόμματα που ευαγγελίζονται, επίσης, αριστερές πεποιθήσεις.
Στη συνέχεια, τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ κατρακύλησαν στα Τάρταρα και τα Ερέβη, ο κ. Τσίπρας φέρνει από την Αμερική τον κ. Κασσελάκη, ο οποίος χρίζεται Πρόεδρος από τη Βάση και εκδιώχνεται σύντομα από την ίδια.
Ο κ. Κασσελάκης δημιουργεί δικό του κόμμα, αφού προηγουμένως αποστάτες του ΣΥΡΙΖΑ συντάσσονται υπό τη σκέπη νέου κόμματος.
Μετά την παραίτησή του από το βουλευτικό αξίωμα, ο κ. Τσίπρας αναμένεται να ανακοινώσει ίδρυση δικού του κόμματος. Δηλαδή από την ίδια μήτρα (ΣΥΡΙΖΑ) γεννήθηκαν με την τακτική τού «διαίρει και βασίλευε» επτά κόμματα. Από τον ΣΥΡΙΖΑ του 2015 και τις συνεχιζόμενες διασπάσεις του, έχουν προκύψει: η ΛΑΕ του Παναγιώτη Λαφαζάνη και η ΔΗΚΕΑ, το ΜέΡΑ25 του Γιάνη Βαρουφάκη, η Ζωή Κωνσταντοπούλου με την Πλεύση Ελευθερίας, η Νέα Αριστερά, το Κόσμος του Πέτρου Κόκκαλη και το κόμμα του Στέφανου Κασσελάκη. Μάλλον θα προστεθεί οσονούπω και το όγδοο.
Όλα της αριστεράς και της διχόνοιας και αν υπολογίσουμε και τα κομματάκια πίσω, μπρος και πλαγίως του ΚΚΕ, τότε η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ μπορούν να εναλλάσσονται (λέμε τώρα) στην πρώτη θέση της προτίμησης του εκλογικού σώματος.
Είναι ευρέως γνωστό στη Δύση, τουλάχιστον, ότι η θεσμική κατάρρευση της προνοιακής φιλελεύθερης δημοκρατίας από τις ίδιες τις κεντροδεξιές και σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές δυνάμεις, που την στήριζαν σε όλη τη διάρκεια της μεταπολεμικής εποχής, και η εμφάνιση ενός νέου προλεταριάτου, προσδίδουν στη νέα θεωρητική και πολιτική παρέμβαση πολιτικών εγνωσμένου κύρους αναλυτών, μία ιδιαίτερη αξία, στον βαθμό όπου, για πολλοστή φορά, αν και όχι πάντα με ευκρινή και εύληπτο τρόπο (ζήτημα στρατηγικής και επικοινωνίας), καθίσταται πλέον ηλίου φαεινότερο ότι η ευρωπαϊκή Αριστερά αποτελούσε ανέκαθεν τον θεματοφύλακα των δημοκρατικών διακυβευμάτων της ελευθερίας, της ισότητας, του πλουραλισμού και της ταυτότητας.
Ασφαλώς, θα θέλαμε αυτό να το πιστέψουμε και οι Έλληνες πολίτες, αλλά με τα όσα διαμείβονται στην πολιτική σκηνή της χώρας και με δεδομένο της εκλογικής χρηματοδότησης των κομμάτων στις βουλευτικές εκλογές, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, θα ηταν αφέλεια ή ανοησία, να το κάνουμε.
Θα μείνω στο βιβλίο, «Πλουραλισμός, Πολυπολιτισμικότητα, Ενσωμάτωση, Αφομοίωση. Σημειώσεις για τη Σύγχρονη Ανοιχτή Κοινωνία», όπου η κ. Σώτη Τριανταφύλλου επανατοποθετεί τον ουσιωδώς εκσυγχρονιστικό λόγο του κοσμικού κράτους, της οντότητας της ελευθερίας.
Υποστηρίζει πως ήρθε επιτέλους η ώρα, η Δύση να πάψει να αυτομαστιγώνεται. Η απόρριψη του δυτικού πολιτισμού είναι αβάσιμη και καταδικαστέα. Είναι μια επικίνδυνη κίνηση που επιδοκιμάζεται από την «Αριστερά Διεθνώς», η οποία καταγγέλλοντας την οικουμενικότητα του ορθολογισμού κινείται εναντίον του ίδιου του Διαφωτισμού, που υποτίθεται ότι υπερασπίζει. Το παράδοξο είναι πως ο αρχετυπικός αριστερός είναι ο κοσμικός, ο απομαγευμένος.
Παίρνει ξεκάθαρη θέση διαφοροποιούμενη από το πλήθος της κοινότoπης σκέψης, εκφράζοντας δυσάρεστες πραγματικότητες, αναγνωρίζοντας τα προβλήματα και, κυρίως, αναδεικνύοντας το πολυπολιτισμικό τέλμα.
Αναμένουμε εξελίξεις.
ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ
