Είναι εύλογο το ερώτημα, αν αφού βγει οριστικά το διαζύγιο είναι δυνατή η ανάκληση των δωρεών μεταξύ των συζύγων. Σε αυτό το ερώτημα θα απαντήσουμε σήμερα.
Γειά σας είμαι ο Γιώργος Γιαγκουδάκης δικηγόρος Καβάλας, ειδικός για διαζύγια και οικογενειακό δίκαιο. Ας μπούμε όμως κατευθείαν στο θέμα μας που είναι η δυνατότητα ανάκλησης δωρεών μεταξύ των συζύγων, αφού βγεί το διαζύγιο και λυθεί αμετάκλητα ο γάμος τους.
Τις προϋποθέσεις ανάκλησης της δωρεάς λόγω αχαριστίας του συζύγου ορίζει το άρθρο 505 Α.Κ., που έχει ως εξής:
“Ο δωρητής έχει δικαίωμα να ανακαλέσει τη δωρεά, αν ο δωρεοδόχος φάνηκε με βαρύ παράπτωμα αχάριστος απέναντι στο δωρητή, στο σύζυγο ή σε στενό συγγενή του και ιδίως αν αθέτησε την υποχρέωσή του να διατρέφει το δωρητή.
Το δικαίωμα ανάκλησης δωρεών είναι διαπλαστικό, προσωποπαγές, αμεταβίβαστο, ακληρονόμητο και ακατάσχετο.
Από την νομολογία των δικαστηρίων μας προκύπτουν τα ακόλουθα σχετικά με το θέμα αυτό:
“Αχαριστία” που δικαιολογεί την ανάκληση της δωρεάς, θεωρείται η βαριά αντικοινωνική συμπεριφορά ή διαγωγή του δωρεοδόχου, όχι όμως η οποιαδήποτε, αλλά αυτή που αποτελεί παράβαση των κανόνων του δικαίου ή των αντιλήψεων περί ηθικής και ευπρέπειας, οφείλεται σε υπαιτιότητά του δωρεοδόχου και μπορεί να καταλογισθεί σ` αυτόν και επιπρόσθετα προσβάλλει αγαθά του δωρητή άμεσα.
Η συμπεριφορά του δωρεοδόχου, ως αχάριστη ή μή, συνεκτιμάται συνολικά από το χρόνο υποσχέσεως της δωρεάς μέχρι και της ανάκλησής της. Κριτήρια της βαρύτητας του παραπτώματος από αντικειμενική άποψη είναι:
1. ο δεσμός δωρητή και δωρεοδόχου,
2. τα ελατήρια της δωρεάς
3. η αξία του αντικειμένου της δωρεάς,
4. ο τρόπος ενέργειας και ο χαρακτήρας του δωρεοδόχου και
5. το τυχόν συντρέχον πταίσμα του δωρητή.
Από υποκειμενική άποψη, το παράπτωμα πρέπει να αποτελεί εκδήλωση αξιόμεμπτης συμπεριφοράς, ενδεικτική της έλλειψης ευγνωμοσύνης προς την αφιλοκερδή χειρονομία του δωρητή. Περιπτώσεις αχαριστίας ενδεικτικά να αναφέρω εδώ ότι αποτελούν κατά περίπτωση η αθέτηση υποχρέωσης διατροφής από τον δωρεοδόχο σύζυγο ύστερα από τη διάσταση ή διαζύγιο, η παραβίαση της υποχρέωσης πίστης, η ερωτική απιστία, η μοιχεία, εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης, η επίδειξη καταφρόνησης προς τον δωρητή, με λόγο ή έργο, σκληρή προσβλητική συμπεριφορά με ύβρεις, συκοφάντηση, χειροδικίες και απειλές.
Αχαριστία μπορεί, σύμφωνα με τις περιστάσεις, να αποτελεί και η χωρίς σοβαρό λόγο, αδιαφορία του δωρεοδόχου, για την τύχη του δωρητή, όταν ο τελευταίος έχει ανάγκη από περίθαλψη και οικονομική ενίσχυση, έστω και αν η δωρεά δεν συμφωνήθηκε υπό τον όρο της διατροφής του. Η αδιαφορία του δωρεοδόχου προς τον δωρητή που έχει ανάγκη από περίθαλψη, αποδοκιμάζεται κοινωνικά. Για το λόγο αυτό παρέχεται δικαίωμα στον δωρητή να ανακαλέσει τη δωρεά, έστω και αν ο δωρεοδόχος δεν ανέλαβε τέτοια υποχρέωση, με τη σύμβαση της δωρεάς.
Έκριναν τα δικαστήρια ότι το γεγονός της οριστικής διάσπασης της έγγαμης συμβίωσης, από μόνο του, δε συνιστά συμπεριφορά της εναγομένης δωρεοδόχου, καταδεικνύουσα αχαριστία και δε συνιστά βαρύ παράπτωμα αυτής, κατά την έννοια του άρθρου 505 ΑΚ, αλλά αποτελεί ενάσκηση νόμιμου δικαιώματος της. Ακόμα και αν τα κλονιστικά περιστατικά ήθελε υποτεθούν αληθινά, δεν επιβάλλεται, κατά τις κρατούσες κοινωνικές αντιλήψεις, η εξακολούθηση της έγγαμης συμβίωσης, για τον δωρεοδόχο. Σε περίπτωση αγωγής διαζυγίου δωρεοδόχου δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι «αχάριστος» ο δωρεοδόχος προς τον δωρητή σύζυγο και ότι έχει διαπράξει κάποιο «βαρύ παράπτωμα» σε βάρος του τελευταίου.
Αν ο ενάγων, ο οποίος φέρει το σχετικό βάρος, δεν αποδείξει ότι η εναγόμενη – δωρεοδόχος επέδειξε αχαριστία, κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 505 ΑΚ, που να δικαιολογεί την ανάκληση της δωρεάς, τότε δεν είναι ισχυρή η δήλωση ανάκλησης, που περιέχεται στην προηγούμενη από αυτόν εξώδικη δήλωσή του για ανάκληση δωρεάς.
Η δήλωση περί ανακλήσεως της δωρεάς επιφέρει τα νόμιμα αποτελέσματα της, από το χρόνο που περιέρχεται στο δωρεοδόχο με την προϋπόθεση της αποδείξεως της αληθείας του επικαλούμενου στη δήλωση από το δωρητή λόγου ανακλήσεως.
Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Γιώργος Γιαγκουδάκης,
Ειδικός Δικηγόρος Διαζυγίων – Οικογενειακού δικαίου
https://dikigoros-diazygion.gr
