Από τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Ν. Καβάλας εκδόθηκε το παρακάτω δελτίο τύπου:
Καβάλα: Το αδιέξοδο του Περιγιαλίου και το κυκλοφοριακό χάος
Με αφορμή την πρόσφατη παρουσίαση των μεγαλεπήβολων σχεδίων για το Περιγιάλι από ιδιωτική κατασκευαστική εταιρεία, τη διαβούλευση που διοργάνωσε ο Δ. Καβάλας για τη μελέτη ανάπλασης του παραλιακού μετώπου της περιοχής, αλλά και την πρόσφατη πυρκαγιά που ξέσπασε στην Άσπρη Άμμο, στα όρια της πόλης, συνειδητοποιούμε τη σημασία της βιώσιμης πολεοδομικής ανάπτυξης. Στο επίκεντρο αυτής της πολεοδομικής ανάπτυξης της Καβάλας βρίσκονται δύο καίρια ζητήματα: το προβληματικό Σχέδιο του Περιγιαλίου και το χρόνιο κυκλοφοριακό αδιέξοδο.
Το Σχέδιο του Περιγιαλίου: Μια χαμένη ευκαιρία
Η μελέτη του σχεδίου ανατέθηκε, στα μέσα της δεκαετίας του ‘80 στο γραφείο Παπαζήση και το 1990 εκδόθηκε Π.Δ. (Προεδρικό Διάταγμα) ένταξης της περιοχής Περιγιαλίου σε ρυμοτομικό σχέδιο. Έκτοτε, η διαδικασία βυθίστηκε σε ένα κυκεώνα ενστάσεων, διοικητικών εμπλοκών και αλλεπάλληλων αναθεωρήσεων και τελικά υπογράφηκε από τον Περιφερειάρχη Α.Μ-Θ, στις 12-03-2013.
Σήμερα, το σχέδιο που καλείται να υλοποιηθεί είναι ξεπερασμένο, δυσλειτουργικό και ασύμβατο με τις ανάγκες του σύγχρονου πολεοδομικού σχεδιασμού. Πέραν του παραλιακού μετώπου που σύμφωνα με τη μελέτη που παρουσιάστηκε θα αναπλαστεί πλήρως, στενοί, αδιέξοδοι δρόμοι, μικροσκοπικά οικοδομικά τετράγωνα, πεζόδρομοι χωρίς σύνδεση και απουσία οργανωμένων χώρων πρασίνου συνθέτουν μια αστική «παγίδα», περισσότερο λαβύρινθο παρά ζωντανή γειτονιά. Οι υποδομές μοιάζουν να έχουν σχεδιαστεί για έναν διαφορετικό, ανύπαρκτο πληθυσμό και εποχή.
Η προβληματική φυσιογνωμία του σχεδίου εντείνει τις ανησυχίες: η μαζική δόμηση στο παραλιακό μέτωπο (με πρόσφατες παρουσιάσεις από μεγάλη κατασκευαστική εταιρεία) και η διαφαινόμενη ανάπλασή της που ορθά προηγείται της μαζικής ανοικοδόμησης, αλλά δε λαμβάνει υπόψη την προβληματική πολεοδόμηση της περιοχής, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την στασιμότητα των εσωτερικών περιοχών. Η απουσία βασικών πολεοδομικών αξόνων που να οδηγούν στη θάλασσα και το λαβυρινθώδες οδικό δίκτυο μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες καταστάσεις με τον εγκλωβισμό των κατοίκων σε μια μελλοντική πυρκαγιά — ακόμα και να προσομοιάσει με την τραγωδία στο Μάτι, αν δεν υπάρξουν σοβαρές παρεμβάσεις. Η φωτιά στην Άσπρη Άμμο αποδεικνύει ότι ο κίνδυνος αυτός είναι υπαρκτός.
Μέσα σε αυτή την ήδη προβληματική εικόνα προστίθεται και η προσφυγική δομή στο στρατόπεδο Ασημακοπούλου. Εκατοντάδες άνθρωποι ζουν απομονωμένοι, χωρίς δυνατότητα ουσιαστικής κοινωνικής ενσωμάτωσης και ένταξης στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο της Καβάλας. Παρότι πολλά άτομα της δομής πλέον εργάζονται σε εποχιακές θέσεις, εξακολουθούν να βρίσκονται εκτός του αστικού ιστού — χωρίς πρόσβαση σε συγκοινωνία, εξαναγκασμένοι να διανύουν καθημερινά μεγάλες αποστάσεις με τα πόδια για τις βασικές τους ανάγκες.
Και εδώ γεννάται το επόμενο ερώτημα από ποιους δρόμους και με ποια μέσα δύναται να γίνει η επικοινωνία της περιοχής του Περιγιαλίου εκτάσεως 2.000 στρεμμάτων με την Καβάλα και αναμενόμενου πληθυσμού ακόμα και 40.000 κατοίκων που μπορεί να χωρέσει σε πλήρη ανάπτυξη. Προφανώς δεν επαρκούν τα καλντερίμια του Σούγιελου, ούτε ο παραλιακός δρόμος μίας λωρίδας ανά κατεύθυνση.
Κυκλοφοριακό: Στο χείλος της κατάρρευσης
Η Καβάλα εδώ και χρόνια βιώνει κυκλοφοριακή συμφόρηση. Η εξάρτηση από τα ιδιωτικά οχήματα είναι απόλυτη, καθώς τα δρομολόγια των αστικών λεωφορείων είναι σπάνια και σχεδόν ανύπαρκτα μετά το μεσημέρι. Η έλλειψη χώρων στάθμευσης, η ανυπαρξία ποδηλατοδρόμων και η απουσία εναλλακτικών μετακινήσεων καθιστούν τις μετακινήσεις εφιάλτη.
Σε μια τέτοια πραγματικότητα, η ενδεχόμενη υλοποίηση του σχεδίου στο Περιγιάλι χωρίς σοβαρό σχεδιασμό συγκοινωνιών, θα οδηγήσει σε κατάρρευση. Ο υπάρχων παραλιακός δρόμος ή τα καλντερίμια του Σούγιελου είναι παντελώς ανεπαρκή για να εξυπηρετήσουν έναν τέτοιο όγκο πληθυσμού, που διογκώνεται κατά τη θερινή περίοδο.
Η Καβάλα σε κρίσιμο σταυροδρόμι
Το υφιστάμενο μοντέλο αστικής ανάπτυξης είναι αδιέξοδο. Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Ν. Καβάλας δεν μπορεί να σιωπά μπροστά σε μια πραγματικότητα που υπονομεύει το μέλλον της πόλης. Το Σχέδιο του Περιγιαλίου, όπως έχει, δεν μπορεί να αποτελέσει εργαλείο ανάπτυξης. Αν απαιτήθηκαν 25 χρόνια για την έγκρισή του, πόσα ακόμη θα χρειαστούν για να γίνει αντιληπτό ότι δεν είναι εφαρμόσιμο; (Ήδη πέρασαν περισσότερα από 10).
Το ίδιο ισχύει και για τις συγκοινωνίες και κατ’ επέκταση απαιτείται ένας ριζικός, σύγχρονος και ρεαλιστικός επανασχεδιασμός. Θεωρούμε απαραίτητη τη δημιουργία περιφερειακών πάρκινγκ, τα οποία θα συλλέγουν τα αυτοκίνητα των επισκεπτών της πόλης, για να μην εισέρχονται εντός του αστικού ιστού. Παράλληλα, η αντικατάσταση του στόλου των ογκωδέστατων αστικών λεωφορείων με νέα ηλεκτρικά (μικρότερου όγκου), τα οποία θα είναι πιο ευέλικτα και αποτελεσματικά μεταφέροντας χιλιάδες πολίτες σε κάθε σημείο της πόλης μας, συνδέοντας τις απομακρυσμένες συνοικίες με το κέντρο. Επιπρόσθετα, θεωρούμε απαραίτητο τον επανασχεδιασμό των δημοσίων χώρων, επαναπροσδιορίζοντας την σχέση δομημένου – αδόμητου, με κύριο άξονα την δημιουργία χώρων πρασίνου. Ο αστικός σχεδιασμός οφείλει να γίνεται με γνώμονα τον άνθρωπο.
Η πόλη μας βρίσκεται μπροστά σε μια κρίσιμη επιλογή: είτε θα ακολουθήσει τον δρόμο της βιώσιμης ανάπτυξης με σεβασμό στις ανάγκες των κατοίκων της, είτε θα βυθιστεί σε ένα μέλλον κυκλοφοριακής ασφυξίας και πολεοδομικής αποτυχίας. Υπό την πίεση των ιδιωτικών συμφερόντων οικοδόμησης και εκμετάλλευσης των περιοχών, δε γίνεται να θεωρούμε πάντα αδύνατες τις ριζικές παρεμβάσεις στις αστικές υποδομές και στο σχεδιασμό που εκ πρώτης μπορούν να φέρουν καθυστερήσεις, αλλά επί της ουσίας θα επιλύσουν πολύ βασικά ζητήματα καθημερινής διαβίωσης.
Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Ν. Καβάλας δηλώνει έτοιμος να συμμετάσχει ενεργά στον δημόσιο διάλογο με τον Δήμο, τους φορείς και την τοπική κοινωνία. Στόχος είναι η κατάρτιση ενός νέου πλαισίου δράσεων και παρεμβάσεων που θα διασφαλίζουν ένα βιώσιμο, λειτουργικό και ανθρώπινο περιβάλλον για όλους.
Για το Δ.Σ. του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Ν. Καβάλας
Νίκος Καλαμπαλίκης, Πρόεδρος
Σοφία Κιρτάζογλου, Γ. Γραμματέας
