του Γιώργου Τσακίρη
Έχουν περάσει είκοσι περίπου μήνες από την υπογραφή της “Διακήρυξης των Αθηνών” από τον πρωθυπουργό της Ελλάδας και τον πρόεδρο της Τουρκίας. Μιας Διακήρυξης που -με κάθε ευκαιρία- η Τουρκία φρόντισε να αποδείξει πως σέβεται μόνο εκείνα τα σημεία της που δεν αποδυναμώνουν τις αναθεωρητικές και επεκτατικές της βλέψεις. Όπως πχ η αναφορά στο προοίμιο πως «οι σχέσεις καλής γειτονίας» και το «πνεύμα αλληλεγγύης», δεν θίγουν τις «νομικές θέσεις» της. Όσο μπορεί να χαρακτηριστεί δηλαδή ως «νομική θέση» της η… «Γαλάζια πατρίδα». Ένα επικοινωνιακού χαρακτήρα «πυροτέχνημα» λοιπόν που δεν έχει καμία νομική ισχύ, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην καταληκτική της παράγραφο.
Θα μπορούσε κανείς σε αυτό το σημείο να σκεφτεί πως τίποτε δεν άλλαξε. Η Τουρκία εξακολουθεί να υποστηρίζει με κάθε μέσο και τρόπο τις αναθεωρητικές και επεκτατικές της βλέψεις, ενώ η χώρα μας διολισθαίνει όλο και περισσότερο σε μία απόλυτα εξαρτώμενη από τα συμμαχικά συμφέροντα εξωτερική πολιτική.
Το ζήτημα όμως αποκτά περισσότερο ενδιαφέρον αν συνδυαστεί με τις τρέχουσες εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις.
Αν το -με σχετική βεβαιότητα- απολυταρχικό καθεστώς της Τουρκίας μπορεί με ευκολία να φυλακίζει πολιτικούς αντιπάλους, να περιορίζει τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και να «απορροφά» τους πολιτικούς κραδασμούς από την κριτική της αντιπολίτευσης, η κατάσταση στην εσωτερική πολιτική σκηνή της Ελλάδας δεν είναι η ίδια.
Η ελληνική κυβέρνηση μαστίζεται από αλλεπάλληλα σκάνδαλα, τα οποία ξεπερνούν πλέον τις περιπτώσεις της κακοδιαχείρισης ή της παράβασης καθήκοντος. Με τα μάτια της ευρωπαϊκής εισαγγελίας -και όχι μόνο- καρφωμένα στη χώρα, ο μόνος λόγος παραμονής της στην εξουσία παραμένει η κατακερματισμένη κι επίσης αναξιόπιστη αντιπολίτευση. Παράλληλα, η απαξίωση -το λιγότερο- των θεσμών στους οποίους στηρίζεται η δημοκρατική λειτουργία και το κράτος δικαίου, τείνουν να ομοιάσουν με την κατάσταση στην Τουρκία.
Οι εσωτερικοί πολιτικοί κραδασμοί, όχι τόσο έντονοι στη γείτονα όσο στην Ελλάδα, δεν δείχνουν -προς το παρόν- σημάδια αποσταθεροποίησης. Οι διαφορές τους όμως σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, επηρεάζουν άμεσα τόσο την εσωτερική τους κατάσταση, όσο -και ίσως κυρίως- τα συμφέροντα διεθνών παικτών στην ευρύτερη περιοχή.
Οι σχεδιασμοί με επίκεντρο τη Νότια και Ανατολική Μεσόγειο (EuroAsia Interconnector, IMEC κλπ), εμπλέκουν στο παίγνιο ισχυρά συμφέροντα, που έχει έρθει πλέον ο καιρός να υλοποιήσουν τις επενδύσεις τους. Κάτι που ίσως εξηγεί και την ταυτόχρονη έναρξη συγκρούσεων στην περιοχή που υπέβοσκαν εδώ και δεκαετίες. Κι εάν κάτι κρίνεται ως απολύτως απαραίτητο για την υλοποίησή τους, είναι μία ελεγχόμενη κατάσταση ηρεμίας και ασφάλειας που θα προκύψει «την επόμενη μέρα».
Με βάση όλα τα παραπάνω λοιπόν, οι ελληνοτουρκικές διαφορές στην περιοχή έχουν τεθεί υπό το έντονο βλέμμα διεθνών παραγόντων, που δεν αποκλείεται να θέσουν σε εφαρμογή τους σχεδιασμούς τους για την εξασφάλιση και διατήρηση αυτής της κατάστασης.
Κι εάν η εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Τουρκία, δείχνει να μπορεί να ελεγχθεί από το Ερντογανικό καθεστώς, οποιαδήποτε αποσταθεροποίηση του ελληνικού πολιτικού συστήματος, εάν από αυτή δεν προκύψει άμεσα μια αξιόπιστη, ισχυρή και με καθολική κοινωνική αποδοχή διάδοχη κατάσταση, μόνο εθνικές ήττες μπορεί να φέρει.
