Εξαίρεση στο κανόνα και μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού είναι οι αποφάσεις που επιτρέπουν την λειτουργική ή χρονική κατανομή της επιμέλειας (συνεπιμέλεια) και μάλιστα εν συνδρομή ειδικών περιπτώσεων με την επίκληση του συμφέροντος των τέκνων (αόριστη νομική έννοια).
Σημειωτέον ότι η συνεπιμέλεια ως δυνατότητα που μπορεί να διατάξει ο δικαστής σε περίπτωση αντιδικίας (διάσταση ή διαζύγιο) προβλέπεται ρητά στο νόμο (άρθρα 1513, 1514 Αστικού Κώδικα – βλ. στο τέλος).
Η δικαστική απόφαση 39/2015 Μονομελές Πρωτοδικείο
Αθηνών είναι αρνητική σε σχετικό αίτημα και απέρριψε την χρονική κατανομή επιμέλειας:
“….II. Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1510 § 1 και 1518 § 1 ΑΚ προκύπτει ότι οι γονείς ασκούν από κοινού τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους, η οποία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου του, αυτή δε η τελευταία
περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευση του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου διαμονής του.
Εξάλλου, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1513§1 και 1514 ΑΚ προκύπτει ότι, σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, το δικαστήριο μπορεί, μεταξύ άλλων, να αναθέσει την άσκηση της γονικής μέριμνας στους δύο γονείς από κοινού, αν αυτοί συμφωνούν ορίζοντας συγχρόνως τον τόπο διαμονής του τέκνου. Συνεπώς, σε περίπτωση διαζυγίου (ή διακοπής της συμβίωσης), για την ανάθεση της άσκησης της γονικής μέριμνας από κοινού και στους δύο γονείς απαιτείται, εκτός από τη λήψη υπόψη εκ μέρους του δικαστηρίου του συμφέροντος του τέκνου καθώς και των κριτηρίων των άρθρων 1511 §2 και 1513§2 ΑΚ, και η προηγούμενη συμφωνία των γονέων ως προς την ίδια την ανάθεση αλλά και ως προς τον τόπο διαμονής του τέκνου (βλ. και Παπαδόπουλο, Αγωγές Οικογενειακού Δικαίου, τ. Β’. σ. 269).
Περαιτέρω, το Δικαστήριο σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης των διαδίκων συζύγων έχει τη δυνατότητα σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1513 παρ. 1 εδ. 2,1514 ΑΚ να κατανείμει μεταξύ αυτών την άσκηση της γονικής μέριμνας του ανηλίκου τέκνου τους όπως και την άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του (Βλ. σχετ. ΑΠ 1079/1986 ΕλλΔνη 28,842, ΑΠ 22/1989 ΕΕΝ 56,127, Γεωργιάδη-Σταθόπουλου, Αστικός Κώδικας τόμ. VIII, 2η έκδοση, υπ’ άρθρα 1513-1514, αρ. 77 επ.). Η εν λόγω κατανομή μπορεί να είναι λειτουργική, δηλ. ανάθεση ορισμένων λειτουργών στον ένα γονέα και των υπολοίπων στον άλλο ή χρονική δηλαδή εναλλασσόμενη άσκηση της γονικής μέριμνας και της επιμέλειας (βλ. σχετ. ΑΠ 861/1985 ΕΕΝ 93,302) ……..
Το αίτημα του εναγομένου-ενάγοντος για χρονική κατανομή της άσκησης της γονικής μέριμνας, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η επιμέλεια, σε κάθε ένα από τους διαδίκους ανά εβδομάδα προσκρούει αναμφίβολα στο συμφέρον των ανηλίκων τέκνων, με γνώμονα του οποίου και μόνο κρίνει το Δικαστήριο, εφόσον μια τέτοια λύση, πέραν του ότι θα υποβάλει τα τέκνα σε μια διαρκή μετακίνηση από τη μία οικία στην άλλη, θα είχε ενδεχομένως κάποιο νόημα, αν υπήρχε σύμπνοια και ταύτιση απόψεων μεταξύ των
διαδίκων ως προς τον τρόπο ανατροφής και διαπαιδαγώγησης των
τέκνων τους.”
(ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΣ 39/2015 ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Με βάσει την απόφαση αυτή η αποκλειστική επιμέλεια δόθηκε στη μητέρα.)…………
Παραθέτω μερικά αποσπάσματα σχετικών δικαστικών αποφάσεων, που δέχτηκαν κατανομή επιμέλειας ανηλίκων τέκνων (κυρίως χρονική)
“…….Αντιθέτως, προέκυψε ότι, στο κρίσιμο ηλικιακό στάδιο που βρίσκονται τα ανήλικα, η διαβίωση τους πλησίον της μητέρας τους και η παροχή σ` αυτά εκ μέρους της των συναφών μητρικών φροντίδων και λοιπών παντοειδών προσωπικών περιποιήσεων είναι πολύτιμη και συμβάλλει τα μέγιστα στην ψυχική τους ισορροπία.
Προς επίτευξη αυτού του στόχου δεν είναι αναγκαία η άσκηση της επιμέλειας επί του προσώπου των ανηλίκων καθ`όλο το περιεχόμενο της από τη διάδικο μητέρα.
Αντίθετα, μάλιστα, η ανάθεση ορισμένων επί μέρους τομέων της επιμέλειας στον πατέρα των ανηλίκων, με ταυτόχρονη ανάληψη από αυτόν της υποχρεώσεως απ` ευθείας καλύψεως των σχετιζόμενων με τους εν λόγω τομείς εξόδων, όπως άλλωστε και ο ίδιος, επικουρικά προς το κύριο αίτημα του να ανατεθεί σ` αυτόν η επιμέλεια των ανηλίκων, ζητεί, πιστεύεται ότι θα αποφορτίσει σημαντικά ή και θα εξαλείψει το κλίμα εντάσεως ανάμεσα στους δύο διαδίκους γονείς των ανηλίκων και εν τέλει θα λειτουργήσει προς το συμφέρον των τελευταίων, στο οποίο κατά νόμο και το Δικαστήριο οφείλει να αποβλέψει κατ` αποκλειστικότητα, καλούμενο να επιλύσει διαφορά περί την άσκηση της επιμέλειας τους. Ως τέτοιοι τομείς προκρίνονται εν προκειμένω οι αναφερόμενοι στην εκπαίδευση των ανηλίκων (φοίτηση σε εγνωσμένης αξίας ιδιωτικό εκπαιδευτήριο, τυχόν απαιτούμενα πρόσθετα φροντιστηριακά μαθήματα -είτε σε οργανωμένο φροντιστήριο είτε κατ` οίκον-ενισχυτικής διδασκαλίας σχολικών μαθημάτων, εκμάθησης ξένων γλωσσών, καθώς και ενασχόληση με αθλητικές και λοιπές δραστηριότητες, όπως χορός, μουσική κ.λπ). Με ορισμένες από
αυτές τις δραστηριότητες έχουν τη δυνατότητα να ασχοληθούν τα δύο ανήλικα τέκνα των διαδίκων ως μέλη του ομίλου «…», όπου είναι εγγεγραμμένα και ο διάδικος πατέρας τους θα καλύπτει τη σχετική ετήσια συνδρομή. Επ`ωφελεία των ανηλίκων, επίσης, θα είναι η ανάληψη εκ μέρους του διαδίκου πατέρα τους του τομέα της επιμέλειας που σχετίζεται με την υγειονομική και φαρμακευτική τους περίθαλψη. Σημειωτέον ότι ήδη γι` αυτό το σκοπό έχει καταρτισθεί σύμβαση ασφαλίσεως τους σε ασφαλιστική εταιρία και ο πατέρας τους θα καλύπτει το κόστος των ετήσιων ασφαλίστρων. Κατά τα λοιπά η άσκηση της επιμέλειας του προσώπου των ανηλίκων τέκνων των διαδίκων θα πρέπει να ανατεθεί στη μητέρα τους….” Υπέρ της λειτουργικής κατανομής άσκησης της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου – Απόφαση 4948/2015 ΕΦ ΑΘ ( ΜΟΝ )
“…..Ενόψει της θέλησης του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων, την οποία οφείλει το Δικαστήριο τούτο να σεβαστεί και να λάβει υπόψη του, συνεκτιμώμενου του βαθμού ωριμότητας και συγκρότησής του σε συνδυασμό με την καταλληλότητα και των δύο γονέων και τη θέληση να ενασχοληθούν συστηματικά με τον υιό τους, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν διαθέτουν άλλον κατιόντα, το Δικαστήριο κρίνει ότι η χρονική κατανομή της γονικής μέριμνας είναι η πιο ενδεδειγμένη λύση. Η χρονική ήτοι εναλλασσόμενη άσκηση κατανομής της επιμέλειας εξασφαλίζει τη συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή του παιδιού και ενισχύει τους δεσμούς του ανηλίκου με αμφότερους τους γονείς του, περιορίζοντας έτσι τις αναπόφευκτα δυσμενείς επιπτώσεις που προκαλεί το διαζύγιο στην ψυχολογία και την εν γένει προσωπικότητά του.
Επίσης με την παραλλήλως προσδοκώμενη επίδειξη εκ μέρους των διαδίκων της αυξημένης υπευθυνότητας και ευαισθητοποίησης, πιστεύεται ότι θα αποκατασταθεί το απαραίτητο κλίμα γαλήνης, ηρεμίας, σταθερότητας και ασφάλειας, που είναι αναγκαίο για την απρόσκοπτη εξέλιξη της συνολικής διαδικασίας ολοκληρώσεως της προσωπικότητας του ανηλίκου. Οι ως άνω διάδικοι αναλαμβάνουν αποκλειστικά και τα έξοδα της διατροφής για το χρονικό διάστημα που τους ανατίθεται η αποκλειστική επιμέλεια του τέκνου, ήτοι ο πατέρας κατά τους μήνες που λήγουν σε ζυγό αριθμό και η μητέρα κατά τους μήνες που λήγουν σε μονό αριθμό.Περαιτέρω, πρέπει να σημειωθεί ότι, παρά την ανωτέρω κρίση του Δικαστηρίου σχετικά με την χρονική (εναλλασσόμενη) άσκηση της επιμέλειας του ανηλίκου, η μητέρα αυτού, ως ασκούσα την επιμέλειά του μέχρι την τελεσιδικία της παρούσας απόφασης, δικαιούται στην εκ μέρους του πατέρα και για λογαριασμό του ανηλίκου καταβολή διατροφής, δεδομένου ότι ο τελευταίος στερείται οποιασδήποτε περιουσίας και δεν μπορεί, λόγω της ηλικίας του να ασκήσει οποιοδήποτε βιοποριστικό επάγγελμα….” Υπέρ της χρονικής (εναλλασσόμενης) άσκησης της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου – ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΠΟΦ. ΑΡΙΘΜΟΣ 60/2017…
-
Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο του άρθρου στο blog μουΓιώργος ΓιαγκουδάκηςΕιδικός Δικηγόρος Διαζυγίων /Οικογενειακού δικαίου στη Καβάλαhttps:// dikigoros-diazygion.grgiagkoud@yahoo.com
