Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024
Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

«Καληνύχτα Μαργαρίτα» στη Μονή Λαζαριστών από το Κ.Θ.Β.Ε. που γιορτάζει τα 20 χρόνια του εκεί!

Ημέρα:

spot_img

Στην πλατεία πολύς κόσμος, κάπου στη μέση εγώ και κουβεντούλα, όπως όλοι. Πρεμιέρα γαρ. Καθυστερημένα ανοίγει η αυλαία, το κοινό αυτοστιγμεί σωπαίνει, ακούει και βλέπει. Τον θίασο απλωμένο στη σκηνή με βήμα σημειωτόν. Αχνό βήμα στην αρχή κι έπειτα πιο έντονο κι ύστερα πολύ πιο δυνατό και μετά με κρότο εκκωφαντικό και μόνο ο κραταιός Κραουνάκης «ακούγεται» μελωδικός απ’ το ακορντεόν του επιδέξιου Περικλή Σιούντα.

Είναι αυτός ο ευφυής Κραουνάκης, που γνωρίζει και μπορεί τόσο ιδιαίτερα, ζηλευτά ιδιαίτερα, να ντύνει θεατρικά έργα, να γράφει μουσικές θεσπέσιες , νότες που μιλάνε ακόμη κι όταν δεν έχουν στίχο. Να στάζουν πόνο και γλύκα και νοσταλγία και ρομαντισμό και χαρά και δάκρυα κι αγωνία, μεγάλη αγωνία, ώσπου να δώσει ο συνθέτης τη λύτρωση μ’ ένα θείο κρεσέντο, μια κορύφωση, σαν την «κάθαρση» αρχαίου δράματος που τιμωρεί, εξαγνίζει, δικαιώνει .

Μουσική Σταμάτης Κραουνάκης. Το μεγάλο συν της παράστασης.

Στο μεταξύ, τα άγρια βήματα στη σκηνή, όμοια με κείνα της μπότας του κατακτητή, έφεραν τη ζοφερή εποχή της Κατοχής μπροστά μας. Σπουδαία δουλειά κι οι φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου, που μαζί με τον Αντώνη Δαγκλίδη των σκηνικών, έδωσαν ατμόσφαιρα πνιγηρή , φόβου και τρόμου. Ένα συρματόπλεγμα- τοίχος αγκαθωτό, μια καταχνιά, ένας δαίμονας που ζωντάνεψε σ’ όσους τον βίωσαν στ’ αλήθεια και κείνος «κούνησε» απειλητικά το δάχτυλο σε μας που μάθαμε τα μαύρα χρόνια μέσα από βιβλία και ταινίες, σα να μας προειδοποιούσε: «θα σας δώσω τη ζωή που δε ζήσατε». Τότε, άνοιξε τις πόρτες του το μεγαλοαστικό σπίτι των Περδικάρηδων.

 Το έργο του Γεράσιμου Σταύρου «Καληνύχτα Μαργαρίτα», ένα κόσμημα του νεοελληνικού ρεπερτορίου, στηριγμένο σε διήγημα του μεγάλου μας Δημήτρη Χατζή από το περίφημο «Το Τέλος Της Μικρής Μας Πόλης», ένα από τα μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού έργα με υπόθεση την Κατοχή και το μόνο με θέμα κεντρικό την Αντίσταση, έκανε πρεμιέρα στην αίθουσα «Σωκράτης Καραντινός», το Σάββατο 13 Οκτωβρίου από το Κ.Θ.Β.Ε.

Η εικόνα της εύθραυστης Μαργαρίτας Περδικάρη να κουβαλά τη βαριά αποστολή της και να την απιθώνει, μέσα απ’ τον χρόνο, με σταθερό χέρι πάνω στη σκηνή λίγο πριν ανοίξει μεγάλα, δυνατά φτερά προς τη Θυσία, πολιόρκησε τη ματιά και τη σκέψη μας για δυόμιση ώρες. Η μικρή το δέμας και γλυκύτατη νεαρή Κατερίνα Παπαδάκη, προσπάθησε όσο μπορούσε να γίνει Μαργαρίτα Περδικάρη. Δεν τη βοήθησαν ούτε το άγουρο μέταλλο της φωνής της ούτε ο Φώτης Μακρής που υπογράφει τη σκηνοθεσία. Επιβραβεύουμε τη φιλότιμη προσπάθεια. Στο ανεπαρκές αποτέλεσμα επιμερίζουμε ευθύνες και στον σκηνοθέτη και στη βοηθό του.

Η υπόθεση, έτσι όπως την αφηγήθηκε ο ίδιος ο συγγραφέας σε συνέντευξή του : «Ήτανε δύο χρόνια που ‘χε τελειώσει το Αρσάκειο στην Αθήνα η Μαργαρίτα Περδικάρη, όπου τη στείλανε να σπουδάσει, καθώς ήταν η αράδα της και η παλιά παράδοση της οικογένειας. Γυρίζοντας, διορίστηκε δασκάλα μέσα στην πόλη κι’ έμεινε μαζί με τους άλλους στο παλιό δίπατο σπίτι, όπου ζούσαν τα τελευταία απομεινάρια της αξιομνημόνευτης αυτής οικογένειας κρατώντας μια μεγάλη κι απλησίαστη αρχοντιά. Κανένας δεν ήξερε, μα μήτε κ’ οι ίδιοι θα μπορούσαν να πούνε τι λογής ήταν η αρχοντιά τους, πότε την είχανε και πότε τέλος πάντων τη χάσανε. Η κοινωνία μας, ωστόσο, βρέθηκε αναγκασμένη ν’ αναγνωρίσει πως δεν είχανε κάνει κανένα στραβοπάτημα, καμιά υποχώρηση, καμιά παραχώρηση.

Με το δίκιο του λοιπόν, ο καθένας τους λογάριαζε μέσα στα στηρίγματα της κοινωνίας και της πατροπαράδοτης τάξης. Η κλίκα του Μητροπολίτη είχε πάντα κι’ έναν Περδικάρη στα ψηφοδέλτια των ενοριακών επιτροπών και με τον καιρό οι αυστηροί κι ευυπόληπτοι αυτοί άνθρωποι είχαν γίνει ένας μόνιμος παράγοντας στη διοίκηση των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων της πόλης μας. Ξεχωριστά οι καταστάσεις για τα «βοηθήματα» που μοιραζόντουσαν στους φτωχούς κι είχε σχεδόν καθιερωθεί να ‘χουν πάντα την υπογραφή ενός απ’ αυτούς κι’ ιδιαίτερα του γιατρού και φιλόσοφου Περικλή Περδικάρη, που λογαριαζόταν για αρχηγός της οικογένειας . Μέσα απ΄ αυτό το «υλικό» ξεπήδησε η μικρή, καχεκτική και διαφορετική ανιψιά που ’φερε τις μεγάλες κι αναπάντεχες ανατροπές.

Γι’ αυτήν, τη Μαργαρίτα της Αντίστασης , όλα τέλειωσαν πολύ-πολύ γρήγορα . Τα μαρτύρια, οι ανακρίσεις, η δίκη. Είχε, λέει, ένα χαμόγελο στα χείλια όλον αυτόν τον καιρό, ένα φως μέσα στα μάτια που τα ‘κανε μεγαλύτερα κι ακόμα ομορφότερα .
Την τελευταία στιγμή, μπροστά στο απόσπασμα, γύρισε το βλέμμα κατά την πόλη που τη σκέπαζε ακόμα η καταχνιά. Ένας κόσμος από τρελούς, υστερικούς, εκφυλισμένους και ληστές γκρεμιζόταν, μαζί με τα σαράβαλα σπίτια τους, όλη η πολιτεία της παρακμής που τη γέννησε. Το πικρό χαμόγελο της οικογένειας ανέβηκε στα χείλια της κ’ έκανε με το χέρι της εκείνη την αόριστη χειρονομία που είπε ο παπάς σα ν’ απόδιωχνε την εικόνα:
— Καληνύχτα ντε!…
— Πυρ!…

Πίσω από τις μεγάλες κορφές της Πίνδου ανεβαίνει ο ήλιος. Ξημερώνει σε λίγο. Ο Νικόλας κ’ η Αγγελικούλα, ο καινούργιος κόσμος! Σε σας γυρίζει η τελευταία σκέψη όσο κρατάει ακόμα μέσα στ’ ανοιγμένο κρανίο ο τελευταίος σπασμός της ζωής:
— Φκιάξτε τον! Έναν καλύτερο κόσμο!…»

Πρόκειται για αστικό , οικογενειακό δράμα και , ταυτόχρονα, ιστορική καταγραφή σημαντικής για τη χώρα μας περιόδου. Παράλληλα, είναι ένα ψυχογράφημα χαρακτήρων κι ένα φιλοσοφικό δοκίμιο γύρω από συμπεριφορές ανθρώπων , σύμφωνα με τις επιρροές που δέχονται από περιβάλλοντα συνεχών ανατροπών.

Ο συγγραφέας εκθέτει στις αράδες του δραματικά γεγονότα, που αντλεί απ’ την καθημερινή ζωή μιας αστικής οικογένειας σε κρίσιμη, αναιμική εποχή απόλυτης ένδειας και τρομοκρατίας. Ο θεατρικός συγγραφέας στη συνέχεια, αναπαριστά με τη σειρά του τα ήθη, τις ιδέες, τις αρετές και τ’ ανομήματα των αστών. Σ’ αυτήν την προοπτική, η σκιαγράφηση των ιδιοτήτων και των σχέσεων των μελών της , αντικαθιστά την απεικόνιση των χαρακτήρων της κλασικής κωμωδίας και των παθών της κλασικής τραγωδίας. Πρέπει η κατάσταση- ιδιότητα ν’ αποτελεί το κύριο αντικείμενο, κι ο χαρακτήρας να είναι δευτερεύον στοιχείο. Πρέπει η ιδιότητα, τα καθήκοντα κι οι υποχρεώσεις, τα οφέλη και οι αμηχανίες, τα προβλήματα που απορρέουν απ’ αυτήν, ν’ αποτελούν τη βάση του έργου. Πρέπει να απεικονίζεται ο γιατρός, ο λόγιος, ο Μητροπολίτης- άρχων θρησκευτικής εξουσίας, ο έμπορος, ο αστυνομικός , ο δικηγόρος, ο πολιτικός, ο πολίτης, ο μεγάλος άρχοντας, καθώς επίσης και όλες οι σχέσεις που διέπουν τα μέλη μιας μεγαλοαστικής οικογένειας: ο πάτερ φαμίλιας, ο/η σύζυγος, η αδελφή, οι θείοι. Όλες αυτές οι παράμετροι είναι παρούσες στο έργο του Δημήτρη Χατζή και στη θεατρική διασκευή του από τον Γεράσιμο Σταύρου.

Όταν το 1967 πρωτοανέβαινε στο θέατρο «Βεάκη», από το «Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο» του Μάνου Κατράκη, το έργο αυτό ήταν δύσκολο να φανταστεί κανείς πόσο βαθιά θα ρίζωνε μέσα στην κατοπινή θεατρική ελληνική ζωή. Αλλά το «Καληνύχτα Μαργαρίτα » τις ρίζες που έριξε τις είχε ήδη μέσα στο σπαραχτικό του θέμα, αυτή τη διαχρονικά ακατάπαυστη προσπάθεια χειραγώγησης των συνειδήσεων των νέων ανθρώπων από τους μηχανισμούς της εξουσίας, που μπορεί μια χαρά να φωλιάζουν και μέσα στην οικογένεια. Ο πανάρχαιος μύθος του Κρόνου που τρώει τα παιδιά του, για να μην κινδυνέψει ο θρόνος του, βρίσκει στο έργο αυτό μια νεοελληνική εκδοχή. Ο γιατρός Περδικάρης και οι συν αυτώ, που κατασπαράζουν και τη Μαργαρίτα και τη Φωτεινή, τα νιάτα της οικογένειας, αν και τοποθετημένοι στο ιστορικό πλαίσιο της Κατοχής και της Αντίστασης, έχουν και σήμερα μιαν απίστευτα πικρή επικαιρότητα, καθώς ο κόσμος γύρω μας παραμένει εχθρικός για τους νέους και κάθε ελπίδα γι’ αυτούς εξακολουθεί να στηρίζεται στη δική τους δύναμη να καταλάβουν, να εξεγερθούν και να παλέψουν.

Θα τολμούσα να παραλληλίσω την ηρωίδα του Χατζή με τον Παύλο Φύσσα, εφόσον εκείνη εκτελέστηκε επειδή αντιστάθηκε στον Ναζισμό κι ο Παύλος εκτελέστηκε, επειδή με τον τρόπο του έκανε τη δική του αντίσταση στο νεοφασιστικό ιδίωμα της εποχής μας. Είναι σαφείς οι ομοιότητες.

Στην παράσταση πρωταγωνιστούν ο λόγος, η μουσική, τα σκηνικά, οι φωτισμοί κι ένας ανομοιογενής θίασος . Κατανοώ την ανάγκη της ανομοιογένειας, ωστόσο, ο Γιώργος Νινιός ως γιατρός Περικλής Περδικάρης , είναι ο πόλος έλξης του ενδιαφέροντος. Έμπειρος ηθοποιός, κρατά το μέτρο με ευχέρεια και επιτυχία απ’ την αρχή ως το τέλος . Ξεχωρίζει στις διακυμάνσεις του χαρακτήρα που υποδύεται με αξιέπαινη δεξιοτεχνία. Οι υπόλοιποι ηθοποιοί δείχνουν μια υπερβολή αχρείαστη , παράταιρη, παλιομοδίτικη και μερικές φορές φτάνουν στον σουρεαλισμό , ακόμη και στην παρωδία. Ιδίως η Κατερίνα της Νεφέλης Ανθοπούλου είναι υπέρ το δέον σουρεαλιστική. Μετρημένος είναι και ο Γιάννης Τσατσάρης που ερμηνεύει με πειθώ τον εξαπατηθέντα Σταθμάρχη.

Η σκηνοθεσία στο δύσκολο έργο της αρκέστηκε στη μεγάλη διάρκεια , ενώ θα μπορούσε να συμμαζέψει μερικές πλατειές σκηνές και μέσα στο σπίτι και μέσα στο σχολείο και έξω στον δρόμο. Θα μπορούσε , επίσης, να τιθασεύσει την άστοχη παραληρηματική ερμηνεία ορισμένων χαρακτήρων. Το εύρημα με τη χρήση προβολέων πάνω στο κοινό αλλοιώθηκε , ακυρώθηκε σχεδόν, στην πολλαπλή επανάληψή του. Αντίθετα, εκείνο της κάλυψης στις εναλλαγές σκηνικών με γρήγορη δράση στο προσκήνιο ήταν εξόχως ικανοποιητικό. Εξαιρετική και η σκηνή του φινάλε με το υπέροχο τραγούδι που έγραψε ο μαέστρος Σταμάτης Κραουνάκης κι αποδόθηκε ανατριχιαστικά από ολόκληρο τον θίασο, σε μια άκρως επιβλητική σκηνή. Δικαίως επευφημήθηκε. Βεβαίως, τα σχόλια αυτά είναι υποκειμενικά και θα πρέπει να δείτε οπωσδήποτε την παράσταση- πλούσια παραγωγή του Κ.Θ.Β.Ε. – για να συμφωνήσετε ή να διαφωνήσετε μαζί μου.

Συντελεστές:

Σκηνοθεσία: Φώτης Μακρής, Σκηνικά: Αντώνης Δαγκλίδης, Κοστούμια: Χρήστος Μπρούφας

Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης

Φωτισμοί: Νικόλαος Βλασόπουλος

Μουσική διδασκαλία: Νίκος Βουδούρης. Video Art: Μπάμπης Βενετόπουλος.

Βοηθός σκηνοθέτη: Αθηνά Συκιώτη. Βοηθός σκηνογράφου: Έλλη Ναλμπάντη. Φωτογράφιση παράστασης: Τάσος Θώμογλου. Οργάνωση παραγωγής: Αθανασία Ανδρώνη

Παίζουν: Νεφέλη Ανθοπούλου (Κατερίνα), Τέλης Ζαχαράκης (Ορέστης), Σόνια Καλαϊτζίδου (Φωτεινή), Γιάννης Καραμφίλης (Δέρβης), Λευτέρης Λιθαρής (Μπάρμπα Θωμάς), Γιώργος Νινιός (Περικλής), Ιωάννα Παγιατάκη (Αντιγόνη), Κατερίνα Παπαδάκη (Μαργαρίτα), Θοδωρής Σκούρτας (Στέφανος), Ευτυχία Σπυριδάκη (Αγγελική), Αθηνά Συκιώτη (Κοπέλα), Γιώργος Σφυρίδης (Βασίλης), Γιάννης Τσάτσαρης (Σταθμάρχης).

Συμμετέχουν οι σπουδαστές της Δραματικής Σχολής του ΚΘΒΕ: Μιχάλης Παπαδημητρίου, Περικλής Σιούντας (παίζει ζωντανά ακορντεόν στη σκηνή), Μάριος Τζόγκανος.

ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ

spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

Δύο μουσικές παραστάσεις του συλλόγου «Αμφίων»

Ο Πολιτιστικός Μουσικός Σύλλογος «Αμφίων», με έδρα τις Κρηνίδες...

Έκλεψαν ράγες και πασσάλους από σιδηροδρομική γραμμή

Συνελήφθησαν την 27-3-2024 το πρωί σε αγροτική περιοχή της...

«Τσιτάχ. Η ερημιά του τερματοφύλακα»: Μία επιπλέον παράσταση

Επειδή τα εισιτήρια και για τις τρεις μέρες τείνουν...

Ο Δήμαρχος Νέστου αποχαιρετά τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Έφυγε από τη ζωή το βράδυ της Τετάρτης (27/3/24)...

Μετά τις ευρωεκλογές οι συγχωνεύσεις των ΔΕΥΑ

Απόστολος Χρόνης: «Ελπίζουμε να μην έχουμε ένα θερμό καλοκαίρι...

Απόλυτη επιτυχία σημείωσε ο 7ος Παπαχρηστίδειος Δρόμος

Χρήστος Μποσμπότης: Η Ελευθερούπολη έχει το καλύτερο στάδιο στη...

Αυξάνονται σταδιακά τα δρομολόγια στην πορθμειακή γραμμή Καβάλας – Πρίνου

Αυξάνονται από δύο σε τρία για τις ημέρες Παρασκευή,...

Μητρόπολη ΦΝΘ: Εορταστική εκδήλωση για την εβδομάδα Εξωτερικής Ιεραποστολής

Κάθε χρόνο η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος...