Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Είδα την νέα παραγωγή του Κ.Θ.Β.Ε. «Χειμωνιάτικο παραμύθι» του Σαίξπηρ

Ημέρα:

spot_img

Ο Νίκος Χατζόπουλος, διανοούμενος μεταφραστής, ηθοποιός και σκηνοθέτης, υπογράφει τη μετάφραση. Ακριβώς αυτό το κείμενο είχε σκηνοθετήσει ο Γιάννης Μαργαρίτης, σε μια πρωτότυπη παρουσίασή του στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Φιλίππων το 2015, την οποία παρακολούθησα και γοητεύτηκα απ’ την απόδοση των φοιτητών της Δραματικής Σχολής του Κ.Θ.Β.Ε. Στη συνέχεια, ο Θανάσης Σαράντος σκηνοθετεί στο «Από Μηχανής Θέατρο» το ίδιο έργο του Σαίξπηρ τον περασμένο Μάιο και η παράσταση φιλοξενείται, έναν μήνα μετά, στο θέατρο της Ε.Μ.Σ.

Ο καλλιτεχνικός Διευθυντής του φορέα που παράγει πολιτισμό στη Βόρεια Ελλάδα και, σαφώς, εκτιμάται δεόντως, αποφασίζει ν’ ανεβάσει το «Χειμωνιάτικο παραμύθι» στην ίδια εξαιρετική μετάφραση του Νίκου Χατζόπουλου, αφήνοντας το εγχείρημα στα χέρια του πολυσχιδούς, διάσημου θεατράνθρωπου απ’ τη Ρουμανία Silviu Purcarete. Είχα διαβάσει ότι ο κ. Αναστασάκης επιθυμούσε διακαώς μια συνεργασία με τον ιδιοφυή σκηνοθέτη. Όχι αδικαιολόγητα.

Παγκόσμιας κλάσης, παγκόσμιας αναγνώρισης και υμνημένος για τον μοναδικό τρόπο θέασης, ανάγνωσης και σκηνοθεσίας, ο Silviu Purcarete είναι περιζήτητος και ως καλλιτεχνική μονάδα εγνωσμένου κύρους διεθνώς και ως «κεφαλή» του Εθνικού Θεάτρου Ρουμανίας Radu Stanca. Μάλιστα, με τον «Οιδίποδά» τους αποτέλεσαν ένα απ’ τα δυνατά χαρτιά του 50ου Φεστιβάλ των Δημητρίων.

Τούτη τη φορά έφερε και τους συνεργάτες του κι έστησε για το Κ.Θ.Β.Ε. μια παράσταση ξεχωριστή, ιδιαίτερη, πολυεπίπεδη, ίσως αμφίσημη και, ήδη, πολυσυζητημένη.

Παρότι δε χρειάζεται συστάσεις ο δημοφιλής εικονοκλάστης Ρουμάνος Πουρκαρέτε, πρέπει να πούμε ότι ο 66χρονος φημισμένος σκηνοθέτης είναι πολυβραβευμένο πρόσωπο- ξεχωρίζει ανάμεσα στα σημαντικά βραβεία του αυτό του «Πήτερ Μπρουκ»- είναι δάσκαλος της πρωτοπορίας, ρηξικέλευθος και σουρεαλιστής, διάφεγγος αλλά υπαινικτικός, αναγνωρίσιμος σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης από τις εικόνες του, την ιδιαίτερη εικαστική του σκηνοθεσία, τους στοχασμούς του, την αλληγορία του, τους πάμπολλους συμβολισμούς του, τις μεταφορές και τις παραβολές, τη συγχώνευση διαφόρων θεατρικών σχολών σε μία και μόνη παράσταση, την «εμμονή» του σε συγκεκριμένες τεχνικές πρακτικές που, πλέον, επαληθεύουν την υπογραφή του στους θεατές, όπου γης.

Είναι γνωστό τοις πάσι ότι ο «ανανεωτής» Πουρκαρέτε χρησιμοποιεί με περίσσεια μαεστρία όλα τα τεχνικά και ανθρώπινα μέσα, ώστε να παράγει δρώμενα που αφήνουν ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στο ευρωπαϊκό θέατρο. Ο «Φάουστ» και τα «Ταξίδια του Γκιούλιβερ» συζητιούνται ακόμα στους κύκλους των θεατρόφιλων της Ηπείρου. ΄Ήδη, ως αδιαμφισβήτητος αρχιτέκτονας της θεατρικής τέχνης, εργάζεται με την ομάδα του πάνω σ’ έναν «διάλογο» μεταξύ Ευρωπαϊκής και Ιαπωνικής κουλτούρας, δικής του εμπνεύσεως, ο οποίος θα παρουσιαστεί στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο το 2020.

Το πλούσιο βιογραφικό τού σκηνοθέτη επ’ ουδενί χωρά στο άρθρο, αλλά μ’ απασχόλησε για ώρες στη μελέτη του, επειδή η κάθε του σειρά παραπέμπει τον μελετητή σε αναζήτηση λεπτομερειών από τις δράσεις του, τα έργα που ανέβασε, τις χώρες που δούλεψε, τα φεστιβάλ που τον βράβευσαν, τις διδασκαλίες του και πολλά άλλα. Παράλληλα, μελέτησα επισταμένως το συγκεκριμένο Σαιξπηρικό έργο, μέσα από πολλές πηγές, αλλά η παράσταση του Κ.Θ.Β.Ε είναι αυτή που «απαιτεί» τη διεισδυτική ματιά του θεατή και ιδιαίτερη προσοχή στην ανάγνωσή της. Την είδα δύο φορές. Μία στην πρεμιέρα, όπου χάθηκα ανάμεσα στους συμβολισμούς και τις μεταφορές. Μετά από έξι μέρες την ξαναείδα, έχοντας εφόδιο τη γνώση – στο μέτρο των δυνατοτήτων μου – στο κείμενο και στον τρόπο δουλειάς του σκηνοθέτη.

Η υπόθεση του έργου ήταν από χρόνια «κτήμα» του Πουρκαρέτε αλλά όχι στα Ελληνικά. Επομένως, δεν τον απασχόλησε τόσο – όπως κατάλαβα – η μετάφραση του Χατζόπουλου στη γλώσσα μας, όσο η δομή της παράστασης. Ευτυχώς για μας, οι διαδρομές του μεταφραστή στα σπαράγματα της ελληνικής γλώσσας έλαμψαν απ’ τα χείλη των ηθοποιών.

Το έργο, όπως διάβασα στο «φλόγες της ζηλοτυπίας» του Rene Zirard που μπορείτε κι εσείς να βρείτε στο πρόγραμμα, αφορά στην πιο τερατώδη ζήλια του σαιξπηρικού θεάτρου. Όχι εκείνη του Οθέλλου αλλά του Λεόντιου, πρωταγωνιστή του Χειμωνιάτικου Παραμυθιού. Μολονότι δεν έχει κανέναν κοντά του για να του δηλητηριάσει το πνεύμα, αυτός ο βασιλιάς της Σικελίας εξολοθρεύει σχεδόν ολόκληρη την οικογένειά του. Πρόκειται για ένα αλλόκοτο παραμύθι. Είναι η ιστορία του ζηλόφθονου βασιλιά Λεόντιου που τα άρρωστα συναισθήματά του για την ωραία σύζυγό του (και πιστή εν τέλει) Ερμιόνη γίνονται η αιτία για 16 χρόνια δυστυχίας και μοναξιάς. Ο Λεόντιος τυφλωμένος από ζήλεια και διψώντας για εκδίκηση θα οδηγήσει την “άπιστη” στη φυλακή, το παιδί του και τους έμπιστους του στην εξορία βυθίζοντας ταυτόχρονα τον ίδιο στην απόλυτη μοναξιά και απελπισία.
Όμως, όπως η ζωή δίνει και δεύτερες ίσως και τρίτες ευκαιρίες, έτσι και ο Σαίξπηρ δίνει στον άτεγκτο βασιλιά την ευκαιρία να μετανιώσει, να τον συγχωρέσουν αυτοί που αδίκησε και να αγαπήσει και να αγαπηθεί ξανά.

Η παράσταση. «Χειμωνιάτικο παραμύθι» του Σαίξπηρ. Η μεγάλη ποίηση στην υπηρεσία του μεγάλου θεάτρου. Ένα σύμπαν ολόκληρο από ιδιαίτερα πυκνές έννοιες. Από σήματα που πρέπει να ερμηνεύσει κανείς, χωρίς να στεγνώσει το κείμενο και την πολυσημία του.
«Παρελαύνουν» ο χρόνος, το φως και το σκοτάδι, η αναγέννηση σα φιλοσοφική έννοια, η θηλυκή και η αρσενική δύναμη στον κόσμο αλλά και το παράξενο, η θεατρικότητα, η «κάθαρση» ως θέατρο μέσα στο θέατρο, η ποίηση του λόγου και των εικόνων αλλά όχι η συμμετρία- από σκηνοθετική άποψη- στην μεγάλη παραγωγή του Κ.Θ.Β.Ε.

Στην προσωπική του θεατρική προσέγγιση ο Ρουμάνος σκηνοθέτης βασίζεται στην ελευθερία του ηθοποιού και του θεατή. Ο θεατής θεωρείται μεν «πνευματικός συνεργάτης» αλλά κι ένα πλάσμα που δεν πρέπει να καθοδηγηθεί. Χτίζει, λοιπόν, τα δικά του εναλλακτικά σενάρια ήχων και εικόνων. Αφήνει τον θεατή να ερμηνεύσει την εικόνα και τη δράση της κατά το δοκούν, όμως διευκολύνει την πραγματικότητα με τα όνειρα και, παρόλο που είναι σπάνια η ευκρίνεια σε μια τόσο περίπλοκη επεξεργασμένη παράσταση, ο κόσμος που ζωγράφισε δε στερείται μιας σύνθετης αναπαράστασης της αρχέγονης ανθρώπινης φύσης και των σημερινών ανθρώπινων σχέσεων. Μεταφυσικός κι αλληγορικός, ρομαντικός και ρεαλιστής( σουρεαλιστής για την ακρίβεια), έφερε τους συμβολισμούς στην πρώτη γραμμή με την έναρξη.

Εμπνευσμένο επεισόδιο η είσοδος του πολυτάλαντου Σαμψών Φύτρου με την ελληνική οπερέτα και την αυλαία κλειστή. Όταν αυτή σηκώθηκε, αντικρίσαμε ένα εξαιρετικό κάδρο οικογενειακού Βασιλικού δείπνου στη Σικελία των αρχών του 20ου αιώνα και, ταυτόχρονα, είδαμε στην άκρη της σκηνής δυο μαυροντυμένες φιγούρες, σαν σκίτσα του Αρκά ή μαριονέτες του «Μάπετ – Σόου» να σχολιάζουν με τον τρόπο τους τα τεκταινόμενα. Σάτιρα ή παρωδία; Πάντως, αυτήν την αντίστιξη τη λες και αυτοσαρκασμό.

Στις καταιγιστικές εξελίξεις οι εικόνες διαδέχονται η μια την άλλη, όλες πολυσήμαντες και αγωγοί πολυποίκιλης πληροφόρησης. Περιπλανηθήκαμε μαζί με τους ήρωες σ΄ ένα μωσαϊκό τέχνης που το στόλιζαν ο Σοφοκλής κι ο Ευριπίδης, ο Ταρκόφσκι με θεσπέσιες εικόνες κι ο Κισλόφσκι με τη ρομαντική, χρωματιστή τριλογία του, ο Βοκάκιος με το «Δεκαήμερό» του κι ο Παζολίνι με τις ξεχωριστές του φυσιογνωμίες, αλλά κι ο γερμανικός εξπρεσιονισμός με τον φωταγωγημένο δράκο να ξερνά εκκωφαντικές μουσικές σε cd. Ακόμα και στοιχεία από Κακογιάννη κι από Κούνδουρο βρήκα, ώσπου να φτάσουμε στην μεταφυσική- ποιητική σκηνή του τέλους, με δάνειο απ’ τη «Μικρή μας Πόλη» του Θόρτον  Ουάιλντερ.

Ο ευφυής σκηνοθέτης συνταίριαξε τις εμπνεύσεις-κομμάτια στη θεατρική σκηνή, σχημάτισε και ζωντάνεψε εικαστικές δημιουργίες κι έβαλε τη δική του υπογραφή.

Μέρος του κοινού, μπορεί μεν να χαρακτηρίσει όλα αυτά τα «τσιμπολογήματα» από παγκόσμιες πολιτιστικές κληρονομιές επαναλαμβανόμενη τεχνική του Πουρκαρέτε, όχι όμως έλλειμμα γνώσεων ούτε προχειρότητα, προκειμένου να πραγματώσει τις ιδέες του. Αν ο θεατής γνωρίζει το έργο, παρακολουθεί τον ειρμό στην εξέλιξη της ιστορίας. Όποιος δε, καταφέρνει ν’ αποκωδικοποιήσει συμβολισμούς, όπως πατέρας (Λεόντιος)- ζώο –αρκούδα ή παιδί – κορίτσι, το αυτό πρόσωπο ή αγαπημένες στον σκηνοθέτη μάσκες αντιασφυξιογόνες ή γυμνά κορμιά τυλιγμένα σε γάζες- κουκούλια, αντιλαμβάνεται και την αξία των βραβείων που έχει στο ενεργητικό του ο Πουρκαρέτε.

Εντυπωσιάστηκα από την εξαιρετική σκηνή διαλόγου εξουσίας και εξουσιαζόμενου από Λεόντιο κι Ερμιόνη στο πρώτο μέρος. Μια τραγική «Αντιγόνη» απέναντι σ΄ έναν άτεγκτο «Κρέοντα». Επίσης, από την ευρηματική σκηνή – έκπληξη στο Μαντείο των Δελφών, όπου εμφανίζεται σε βίντεο ο Λεόντιος ως alter ego του να λέει αλήθειες, ενώ οι ερμηνείες των καλών ηθοποιών αποδόθηκαν από ένστικτο κι εμπειρία, παρά από καθοδήγηση. Αξίζει να συγκρατήσω την υπέροχη μισχοειδή σιλουέτα της Κλειώς Δανάης- Οθωναίου, ως πειστικά εύθραυστη, αδικημένη και πανέμορφη «Ερμιόνη». Τον Στάθη Μαντζώρο, ως στιβαρό αρσενικό, άρχοντα εξουσιαστή μα και αλαζόνα ζηλόφθονο σύζυγο, τον σπουδαίο Σαμψών Φύτρο σε ό,τι έκανε. Από μουσικό ιντερμέδιο έως άνθρωπο-ρόλο, ρόλους. Με ικανοποίηση ξαναβρήκα το ερμηνευτικό εύρος του Θόδωρου Ιγνατιάδη, ως Πολύξενος, την εξαίσια φιγούρα της Μομώς Βλάχου και την ευελιξία της από το σκληρό και άγουρο στο τρυφερό, ευαίσθητο και θηλυκό πλάσμα, ενώ οι έμπειροι Δημήτρης Ναζίρης και Αλέξανδρος Τσακίρης «έλιωσαν» στη σκηνή. Κι όλοι οι νεότεροι συνετέλεσαν σ’ ένα αρμονικό, απολαυστικό σύνολο και δικαίως το κοινό το χειροκρότησε.

Δείτε αυτήν τη σύνθετη, ενδιαφέρουσα παράσταση για να εκτιμήσετε το πολύπλευρο ταλέντο του διάσημου σκηνοθέτη, ν’ απολαύσετε εικαστικό θέατρο, να κερδίσετε την ευκαιρία που δίνει το Κ.Θ.Β.Ε. να βρεθείτε σε μια αίθουσα σύγχρονου Ευρωπαϊκού θέατρου και σε μια διαφορετική και άκρως προκλητική προσέγγιση του κλασικού αριστουργήματος του μεγάλου ποιητή Σαίξπηρ.

Συντελεστές:

Μετάφραση: Νίκος Χατζόπουλος.

Σκηνοθεσία: Silviu Purcarete.

Σκηνικά: Helmut Stürmer, Κοστούμια: Dragos Buhagiar.

Μουσική: Vasile Sirli.

Φωτισμοί: Helmut Stürmer- Dragos Buhagiar, Video Art: ‘Αντα Λιάκου.

Βοηθός σκηνοθέτη: Μάρα Τσικάρα, Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Σοφία Τσιριγώτη, Β’ βοηθός σκηνοθέτη: Σωτήρης Ρουμελιώτης, Β’ βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Μαρίνα Κελίδου, Φωτογράφιση παραγωγής: Τάσος Θώμογλου, Οργάνωση παραγωγής: Φιλοθέη Ελευθεριάδου.

ΔΙΑΝΟΜΗ: Μομώ Βλάχου (Μαμίλλιος, Περντίτα), Θεόδωρος Ιγνατιάδης (Πολύξενος), Πάνος Καμμένος (Μουσικός, Aυλικός, Ένας βοσκός), Ζωή Λύρα (Δορκάς, Κυρία της Αυλής), Στάθης Μαντζώρος (Λεόντιος), Γιάννης Μαστρογιάννης (Μουσικός, Αυλικός, Ένας βοσκός), Χρήστος Μαστρογιαννίδης (Δίων/ Κλεομένης, Ένας βοσκός), Γιολάντα Μπαλαούρα (Μόψα, Κυρία της Αυλής), Ηλίας Μπερμπέρης (Κωμικός, Αυλικός), Δημήτρης Ναζίρης (Αντίγονος), Χρίστος Νταρακτσής (Γερό-Βοσκός, Αυλικός), Κλειώ Δανάη Οθωναίου (Ερμιόνη), Τάσος Ροδοβίτης (Φλοριζέλ, Αυλικός), Φωτεινή Τιμοθέου (Παυλίνα), Γιώργος Τσαγκαράκης (Κλεομένης/ Δίων, Ένας βοσκός), Αλέξανδρος Τσακίρης (Κάμιλλος), Σαμψών Φύτρος (Αυτόλυκος και πολλοί άλλοι…)

ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ

spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

Μακάριος Λαζαρίδης: Ως εδώ με τους «πρόθυμους» πολιτικούς αρχηγούς

Ο κ. Ανδρουλάκης κατέθεσε την πρόταση δυσπιστίας με αφορμή...

Νέος κύκλος αυξήσεων στις τιμές των υγρών καυσίμων

Φώτης Πούλος: Κάθε φορά βρίσκεται μια αφορμή να αισχροκερδούν...

Ο Γιώργος Κυμπαρίδης νέος Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης

Τον νεοεκλεγέντα Περιφερειακό Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης...

Κεφαλή αγάλματος του Απόλλωνα ανακαλύφθηκε στους Φιλίππους

Ανασκαφική έρευνα πραγματοποίησε η ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου στους Φιλίππους υπό την διεύθυνση...

Εξαφανίστηκε νεαρός Καβαλιώτης

ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΒΑΛΑ Χρήστος Θώμος από Καβάλα εξαφανίστηκε στις 27-3-2024...

Δύο μουσικές παραστάσεις του συλλόγου «Αμφίων»

Ο Πολιτιστικός Μουσικός Σύλλογος «Αμφίων», με έδρα τις Κρηνίδες...

Έκλεψαν ράγες και πασσάλους από σιδηροδρομική γραμμή

Συνελήφθησαν την 27-3-2024 το πρωί σε αγροτική περιοχή της...

«Τσιτάχ. Η ερημιά του τερματοφύλακα»: Μία επιπλέον παράσταση

Επειδή τα εισιτήρια και για τις τρεις μέρες τείνουν...