Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Απολαυστικές «Θεσμοφοριάζουσες» στους Φιλίππους. Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος δίδαξε ήθος και μέτρο

Ημέρα:

spot_img

Επιτέλους, ένας Αριστοφάνης που έλαμπε από φρεσκάδα, καθαρότητα στο «βλέμμα», ευρηματικότητα, πνευματώδες χιούμορ, απαλλαγμένος από μουχλιασμένα κλισέ, από χοντράδες – εκβιαστές γέλιου, τόσο σύγχρονος όσο και διαυγής, ως το βάθος του 5ου π.Χ. αιώνα, καθαγίασε το αρχαίο θέατρο των Φιλίππων ανεπαίσχυντα κι ειρηνικά. Παρότι το έργο γράφτηκε στη δίνη του Πελοποννησιακού Πολέμου, έτσι όπως δομήθηκε και παρουσιάστηκε, ως παράσταση, κόμισε «στρατηγικό» σχέδιο για επιτυχημένη σύναξη- συγκατοίκηση ετερόκλητου κοινού στο κοίλο, με άμεσο αποτέλεσμα την ομαδική έκφραση ευφορίας.

Το Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου υποστήριξε τη σύμπραξη των: Α.Μ. ΤΕΧΝΗ ΧΩΡΟΣ, ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης και ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων, ώστε να γεννηθεί αυτή η έκπληξη, οι «Θεσμοφοριάζουσες», υπό τη σκηνοθετική μπαγκέτα του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου.

Το Φεστιβάλ Φιλίππων την ενέταξε στο πρόγραμμά του και ήδη την έχω απολαύσει στο έπακρον. Έντεκα σωζόμενες κωμωδίες του μεγάλου μας ποιητή περιοδεύουν κάθε καλοκαίρι στη χώρα και ψυχαγωγούν, διασκεδάζουν θεατές διψασμένους για εκτόνωση με εύκολο γέλιο. Αυτή είναι η αλήθεια. Ακόμα και σε τραγωδίες μερικοί ψάχνουν ψήγματα κωμικά για να γελάσουν. Δικαιολογώ την ανάγκη τους. Δε δικαιολογώ την εκμετάλλευση αυτής της ανάγκης από θεατρικές ομάδες και τους αρχηγούς τους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το άξιο επαίνου είναι το ακριβώς αντίθετο. Το στήσιμο μιας Αριστοφανικής κωμωδίας με σεβασμό στο κοινό, στο κείμενο, στους συντελεστές, στην Ιστορία.

 Το έργο

Οι Θεσμοφοριάζουσες αποτελούν μια από τις τρεις σωζόμενες γυναικείες κωμωδίες του Αριστοφάνη (οι άλλες δύο είναι η Λυσιστράτη και οι Εκκλησιάζουσες). Το έργο αφηγείται τις περιπέτειες του Ευριπίδη, αλλά κυρίως του Συγγενή του, ο οποίος αποφασίζει να παρεισφρήσει στο Θεσμοφόριο ( μεγάλη γιορτή προς τιμήν της Δήμητρας, θεάς της γονιμότητας της γης, άβατο για τους άνδρες), προκειμένου να υπερασπιστεί τον τραγικό ποιητή, που αντιμετωπίζει θανάσιμο κίνδυνο. Οι γυναίκες θέλουν να τιμωρήσουν τον Ευριπίδη, καθώς έχουν μπουχτίσει πια με τις κατηγορίες που ο ποιητής εκτοξεύει εναντίον τους. Εκμεταλλευόμενες την κάλυψη που τους παρέχουν τα Θεσμοφόρια, αποφασίζουν να θέσουν σε κίνηση σχέδιο εξόντωσης του ποιητή. Η απόπειρα του συγγενή -Μνησίλοχου να τις μεταπείσει αποτυγχάνει οικτρά και ο ίδιος παγιδεύεται. Προσπαθεί να αποδράσει με τέσσερα ευριπίδεια τεχνάσματα: παρωδίες των πλοκών του Τηλέφου, του Παλαμήδη, της Ελένης και της Ανδρομέδας. Και πάλι αποτυγχάνει. Στο τέλος, ο «κωμικός» Ευριπίδης μιμείται τον ιστορικό εαυτό του: λύνει τον γόρδιο δεσμό της πλοκής (σερσέ λα φαμ) και απελευθερώνει τον Μνησίλοχο υποσχόμενος ότι θα εγκαταλείψει τη δυσφημιστική του ρητορική και ότι στα έργα του θα εμφανίζει γυναίκες που τιμούν τον εαυτό τους. Ο «πλασματικός» Ευριπίδης δηλαδή, υπόσχεται ότι θα πράξει ό,τι είχε, ήδη, πράξει ο «ιστορικός» εαυτός του ένα χρόνο πριν! Η υπόσχεση είναι βεβαίως ύπουλη, άρα αντάξια του αριστοφανικού Ευριπίδη, επειδή τίποτα επί της ουσίας δεν αλλάζει στις σχέσεις ανδρών και γυναικών. Η υπόσχεση αυτή επιβεβαιώνει ξανά το φαλλοκρατικό σύστημα αξιών, μέσα από το οποίο οι γυναίκες κατατάσσονται ακριβώς σε «καλές» και «κακές»!

Σε αντίθεση με τη «Λυσιστράτη», οι «Θεσμοφοριάζουσες» κάνουν περιστασιακές μόνο αναφορές στο πολιτικό πλαίσιο της εποχής, ίσως επειδή οι μεγάλες εξελίξεις «σιγόβραζαν» (επικείμενη ήττα της Αθήνας από τη Σπάρτη και εγκαθίδρυση,έστω και βραχύβιου, ολιγαρχικού πολιτεύματος) ή ίσως επειδή η πολιτική κατάσταση ήταν τόσο επίφοβη, ώστε ακόμη και η κωμωδία προτιμούσε ν’ αποφύγει το ρίσκο. Έτσι, στην «παράβασή» του ο ποιητής εστίασε την κριτική του ματιά στο κοινωνικό γίγνεσθαι των Αθηνών και στις σχέσεις των δυο φύλων, δίνοντας έμφαση στην υποτέλεια της γυναίκας, τόσο στον ευρύτερο κοινωνικό κύκλο της πόλης, όσο και στον στενό οικογενειακό.

Η Παράσταση

Καθηλωτική έναρξη. Ο Νίκος Κυπουργός έγραψε μια έξοχη μονωδία για την Νάντια Κοντογεώργη, η οποία κέρδισε το κοινό αυτοστιγμεί με τη σπουδαία ερμηνεία της και το προϊδέασε για τη συνέχεια. Οι σπουδαίοι Μάκης Παπαδημητρίου και Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος έκαναν είσοδο ως Μνησίλοχος και Ευριπίδης αντίστοιχα, τα σκηνοθετικά ευρήματα ξεκίνησαν ταυτόχρονα, οι χαρακτήρες αγαπήθηκαν από τα πρώτα βήματα, τα πρώτα λόγια, το στοίχημα, ήδη, κερδήθηκε. Ακολούθησαν καταιγιστικές εξελίξεις. Μεγάλο συν σε μια παράσταση οι γρήγοροι ρυθμοί. Οι θεατές προσηλωμένοι στη δράση, η κατανόηση της εξαιρετικής μετάφρασης του Παντελή Μπουκάλα άμεση, η συμμετοχή τους αναπόφευκτη. Ένα μπουκέτο εκπληκτικών ηθοποιών – γυναικών χάρισαν ευδαιμονία και κοινωνία των χυμών του κειμένου. Οι γυναίκες, ούτως ή άλλως, είναι πρωταγωνίστριες σ’ αυτήν την κωμωδία, ο χορός δε, είναι πάντα στο Αττικό δράμα το κανάλι επικοινωνίας ορχήστρας – κοίλου. Αμφίδρομη σχέση και αξιοθαύμαστη ισορροπία. Τι να πρωτοσχολιάσω σ’ αυτήν την πανδαισία χρωμάτων, ήχων, λόγων, κίνησης, ερμηνείας! Τα πανέμορφα, ευφάνταστα κοστούμια του Άγγελου Μέντη, γήινες αρχέτυπες κωδωνόσχημες κούκλες με ζωγραφισμένα μοτίβα από την Μυκηναϊκή έως την Γεωμετρική εποχή, τα πολύχρωμα σκηνικά της Μαγδαληνής Αυγερινού, γυναικείας φαντασίας πρόχειρα καταλύματα (τρεις μέρες διαρκούσαν οι γιορτές) ή τις χορογραφίες της Σεσίλ Μικρούτσικου, εξαιρετικός συνδυασμός σύγχρονης κίνησης με ταυτόχρονη αναγωγή στον αρχαιοελληνικό γυναικείο ομαδικό χορό; Όλα άξια επαίνων, ενορχηστρωμένα άψογα με σημασία στη λεπτομέρεια, μουσικοί επί σκηνής, αλληλουχία παρωδιών τραγικών ηρώων Ευριπίδη, μαεστρικά δοσμένες και από σκηνοθέτη και από ηθοποιούς, δράσεις, αποδράσεις και ανατροπές ευρηματικές και μια απίστευτη σπίθα σκηνοθετικής εξυπνάδας, που την απέδωσε σπαρταριστά η ηθοποιός που έπεφτε ξερή στο έδαφος, κάθε που άκουγε το όνομα «Ευριπίδης». Καταπληκτική ιδέα.

Γιώργος Παπαγεωργίου και Γιώργος Χρυσοστόμου, ένα υπέροχο δίδυμο εξαίρετων ηθοποιών που, όχι μόνο δε σκιαγράφησαν καρικατούρες γκροτέσκες θηλυπρεπών ανδρών, αλλά ερμήνευσαν τους ρόλους όπως ακριβώς τους έγραψε ο Αριστοφάνης. Ίσες δόσεις κωμωδίας και παρωδίας και εμφανώς δυο αρσενικά που υποδύθηκαν χαρακτήρες.

Ελένη Ουζουνίδου: στιβαρή Κηρύκαινα, απολαυστική φιγούρα, έκφραση- ανοικτό βιβλίο. Άνδρη Θεοδότου: μικροκαμωμένη αλλά κωμική φλέβα και, σίγουρα, εύστοχη θέση ανάμεσα στις ψηλής γυναίκες. Μαρία Κατσανδρή, έμπειρη και «τσαούσα» μεγάλη γυναίκα, επειδή στα Θεσμοφόρια χωρούσαν όλες οι παντρεμένες. Ασφαλώς και οι άλλες κοπέλες, ισάξιες και ισοδύναμες στην ομάδα.

Επρόκειτο για μια παράσταση έντιμη, «σοβαρή» με απόλυτο σεβασμό τόσο στο κείμενο, όσο και στο κοινό και, κυρίως, καλοκουρδισμένη και μ’ ένα επιτελείο συνεργατών που είχαν άριστη χημεία μεταξύ τους. Όπου κι αν τη συναντήσετε, δείτε την. Θα την χαρείτε.

Συντελεστές:

Μετάφραση: Παντελής Μπουκάλας
Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος
Μουσική: Νίκος Κυπουργός
Ενδυματολόγος: Άγγελος Μέντης
Σκηνογράφος: Μαγδαληνή Αυγερινού
Χορογραφίες: Σεσίλ Μικρούτσικου
Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Παντελής Δεντάκης
Μουσική διδασκαλία – Μουσικός: Αναστάσης Σαρακατσάνος

Παίζουν: Μάκης Παπαδημητρίου (Μνησίλοχος), Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος (Ευριπίδης), Γιώργος Χρυσοστόμου (Αγάθωνας, Τοξότης), Γιώργος Παπαγεωργίου (Υπηρέτης Αγάθωνα, Κλεισθένης), Θεσμοφοριάζουσες: Νάντια Κοντογεώργη (1η γυναίκα), Μαρία Κατσανδρή (2η γυναίκα), Άντρη Θεοδότου (3η γυναίκα), Ελένη Ουζουνίδου (Κηρύκαινα), Βαλέρια Δημητριάδου, Ειρήνη Μακρή, Κατερίνα Μαούτσου, Ίριδα Μάρα, Φραγκίσκη Μουστάκη,Ελένη Μπούκλη, Ηλέκτρα Σαρρή, Νατάσα Σφενδυλάκη, Αντιγόνη Φρυδά

ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ

spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

Μακάριος Λαζαρίδης: Ως εδώ με τους «πρόθυμους» πολιτικούς αρχηγούς

Ο κ. Ανδρουλάκης κατέθεσε την πρόταση δυσπιστίας με αφορμή...

Νέος κύκλος αυξήσεων στις τιμές των υγρών καυσίμων

Φώτης Πούλος: Κάθε φορά βρίσκεται μια αφορμή να αισχροκερδούν...

Ο Γιώργος Κυμπαρίδης νέος Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης

Τον νεοεκλεγέντα Περιφερειακό Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης...

Κεφαλή αγάλματος του Απόλλωνα ανακαλύφθηκε στους Φιλίππους

Ανασκαφική έρευνα πραγματοποίησε η ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου στους Φιλίππους υπό την διεύθυνση...

Εξαφανίστηκε νεαρός Καβαλιώτης

ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΒΑΛΑ Χρήστος Θώμος από Καβάλα εξαφανίστηκε στις 27-3-2024...

Δύο μουσικές παραστάσεις του συλλόγου «Αμφίων»

Ο Πολιτιστικός Μουσικός Σύλλογος «Αμφίων», με έδρα τις Κρηνίδες...

Έκλεψαν ράγες και πασσάλους από σιδηροδρομική γραμμή

Συνελήφθησαν την 27-3-2024 το πρωί σε αγροτική περιοχή της...

«Τσιτάχ. Η ερημιά του τερματοφύλακα»: Μία επιπλέον παράσταση

Επειδή τα εισιτήρια και για τις τρεις μέρες τείνουν...