Η γαλλική φάρσα των Ενεκέν, Βεμπέρ και ντε Γκορς, σε μετάφραση και ελεύθερη διασκευή του Χάρη Ρώμα, από 11 Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη.
Πήγα πρεμιέρα. Και πέρασα πολύ καλά. Όχι επειδή γνώριζα το έργο ή επειδή οι συντελεστές της παράστασης έκαναν ό,τι υπερβολικό τούς ήρθε μελετημένα ή αυθόρμητα και έπαιξαν με κέφι, αλλά επειδή η πλατεία ήταν μια παιδική χαρά.
Λοιπόν, έχω δει πάμπολλες παραστάσεις στην ηλικία που βρίσκομαι, έχω εγκωμιάσει δικαίως υψηλής αισθητικής και ποιότητας δουλειές, έπεσα και σε μερικές δηθενιές, αλλά ομολογώ ότι ξέχασα να διασκεδάζω. Ξέχασα να «χάνομαι» στο κάθισμά μου μέσα στο αστείο. Είτε ευφυές είτε εσκεμμένο. Έχασα το κομμάτι εκείνο που κρατούν ακόμα οι θεατές, αυτοί που δε διαθέτουν τη δική μου κριτική ματιά. Και το γλεντάνε το έργο. Και καλά κάνουν. Αυτή την εκτόνωση τη χρειαζόμαστε όλοι στους ζοφερούς καιρούς που ζούμε.
Στην παράσταση που φιλοξενεί η συμπρωτεύουσα οι θεατές βλέπουν στην έναρξη βίντεο με σκηνές – ντοκουμέντα από τους Βαλκανικούς Πολέμους, Δευτερόλεπτα μετά, περιθωριοποιούν στη λήθη οτιδήποτε ιστορικό, μιλιταριστικό και επίπονο. Μένουν στο οπτικό τους πεδίο οι στολές των αξιωματικών, όμως το κέντρο βάρους μετατοπίζεται σ’ ένα σπίτι, όπου και η φωλιά της φάρσας.
Πρόκειται για τη γνωστή γαλλική φάρσα στην οποία στηρίχτηκε ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης για να γράψει τον «Βαφτιστικό», που θεωρείται η δημοφιλέστερη ελληνική οπερέτα όλων των εποχών. Ανέβηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1917 με πρωταγωνιστές την Κυβέλη και τον Αιμίλιο Βεάκη.
Υπόθεση: Ένας ζωηρός βαφτιστικός ερωτεύεται από φωτογραφία την όμορφη νονά του που έχει να τον δει από τη βάφτισή του! Είναι αυτός, άραγε, ο αληθινός βαφτιστικός ή κάποιος άλλος συμπολεμιστής του στο μέτωπο, που έχει βάλει στο μάτι την παντρεμένη γυναίκα; Τι θα πει ο άντρας της, αν τους πιάσει στα πράσα; Κι ακόμη περισσότερο, πώς θα δικαιολογηθούν στον αυστηρό συνταγματάρχη θείο, όταν εκείνος εμφανιστεί ξαφνικά ανεμίζοντας με μανία τη σημαία της ηθικής;
Ο Χάρης Ρώμας διαθέτει οξυδέρκεια και χιούμορ. Έγραψε πνευματώδεις ατάκες, σκηνοθέτησε με καταιγιστικούς ρυθμούς το έργο, φρόντισε πολύ έξυπνα να απεκδυθεί τον τηλεοπτικό χαρακτήρα που καθημερινά καταναλώνουν με βουλιμία, ακόμη, οι τηλεθεατές κι έπλασε εδώ έναν χαρακτήρα βουτηγμένο στην υπερβολή μεν, αλλά που να μη θυμίζει «Κατακουζηνό» και «Πόπωτα». Μοίρασε δε τους ρόλους σε ικανούς ηθοποιούς.
Του αναγνωρίζω το καλλιτεχνικό –επιχειρηματικό αισθητήριο της επιλογής του Σωτήρη Καλυβάτση στον κεντρικό ρόλο του συζύγου της Νονάς. Ο άνθρωπος αυτός διαθέτει γενετική κωμική φλέβα παλιάς εποχής. Λες και παρεισέφρησαν στο δικό του ταλέντο κι εκείνα των Αυλωνίτη, Γκιωνάκη, Φραγκίσκου Μανέλλη, για να μην πάω έξω και μπολιάσω κι αυτά των Τζέρυ Λιούις, Λουί Ντε Φινές κι άλλων. Απίστευτη επικοινωνία με τον κόσμο. Έξοχες μεταμορφώσεις, εκπληκτικές ανατροπές στο ύφος, στην έκφραση, στη φωνή, στην κίνηση, στον λόγο. Ο κόσμος τον λάτρεψε και λιγώνονταν στο γέλιο, κάθε που ήταν στη σκηνή. Στην ευφρόσυνη ατμόσφαιρα συνέβαλαν όλοι τους, χωρίς αμφισβήτηση, αλλά αυτό που ξεχωρίζει δεν μπορείς να το αποσιωπήσεις χάριν ευγένειας. Ωστόσο, εντυπωσίασε κι ο Όθων Μεταξάς, ως ωραίος «Βαφτιστικός», και η Θεοφανία Παπαθωμά –πανέμορφη γυναίκα – ως Νονά και οι υπόλοιποι ηθοποιοί της διανομής.
Εν κατακλείδι, σ’ αυτή την παράσταση επιχειρείται μια διερεύνηση, θα έλεγα, του τρόπου και βαθμού, με τον οποίο η θεατρική πραγματικό τητα ενυπάρχει, υπονοείται ή υποκαθιστά την αντικειμενικά υπαρκτή, ώστε να γίνεται δυνατή η ανάγνωση τής μιας μέσω της άλλης, επιτρέποντας την εξαγωγή συμπερασμάτων για τη σχέση θεάτρου – κοινωνίας.
Την αντιμετώπισα ως αντικείμενο αμφίδρομης επενέργειας ενδοκειμενικών και εξωκειμενικών παραγόντων, που με τη σύζευξή τους σηματοδοτούν το έργο μέσα στα ιστορικά του συμφραζόμενα. Έδωσα έμφαση στην έννοια της πρόσληψης της δράσης από τους θεατές, στην ανάπτυξη της δραματουργίας και της θεατρικής δραστηριότητας γενικότερα, όχι μόνο ως καλλιτεχνικού προϊόντος, αλλά ως σημείωση της αντίστοιχης εποχής και συμπέρανα, αφενός μεν ότι ο κόσμος έχει ανάγκη το γέλιο και την εκτόνωση, τη φυγή από την καθημερινότητά του και, αφετέρου τη δική μου αδυναμία να διασκεδάσω, να το γλεντήσω, όπως οι συνθεατές μου.
Εάν θέλετε να ζήσετε ένα δίωρο μακριά από άγχος και έγνοιες, δείτε την παράσταση. Θα την ευχαριστηθείτε όσο δεν το φαντάζεστε.
Συντελεστές:
Διασκευή – Σκηνοθεσία: Χάρης Ρώμας
Σκηνικά – Κουστούμια: Λαμπρινή Καρδαρά
Φωτισμοί: Δημήτρης Αποστόλου
Μουσική επιμέλεια: Χρήστος Παπαδόπουλος
Παραγωγή: Στράτος Μαρκίδης
Πρωταγωνιστούν:
Χάρης Ρώμας, Σωτήρης Καλυβάτσης, Θεοφανία Παπαθωμά, Κατερίνα Τσάβαλου, Βαγγέλης Δουκουτσέλης, Αντώνης Καλομοιράκης και η Εύη Κολιούλη
Στο ρόλο του Βαφτιστικού ο Όθων Μεταξάς
ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ
