Γράφει ο Ανδρέας Χριστόπουλος
Διάβασα μια μελέτη που αφορμή είχε το γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι η κοινωνία παρακμάζει ηθικά – γίνεται σταθερά πιο σκληρή, πιο άπληστη και λιγότερο ευγενής σε σχέση με το παρελθόν.
Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι καινούργιο. Οι άνθρωποι παραπονιούνταν για ηθική παρακμή σε όλες τις εποχές. Ο Ιερεμίας στην Παλαιά Διαθήκη, ο Κικέρωνας στην αρχαία Ρώμη, ο Μακιαβέλι στην Ιταλία της Αναγέννησης και ο Κότον Μάδερ στην πουριτανική Νέα Αγγλία, όλοι γκρίνιαζαν γι’ αυτό.
Έτσι είναι ελπιδοφόρο ότι τελικά, η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι είναι το ίδιο καλοί όπως ήταν πάντα.
Αρχικά εξέτασαν έρευνες δεκαετιών από 60 χώρες, ρωτώντας τους συμμετέχοντες αν πιστεύουν ότι οι άνθρωποι είναι λιγότερο φιλικοί, έντιμοι, ευγενείς ή καλοί απ’ ό,τι παλαιότερα. Οι μελέτες αφορούσαν περίπου 575.000 συμμετέχοντες.
Σε βάθος χρόνου, ένα αξιοσημείωτα σταθερό ποσοστό των ανθρώπων –περίπου 60%–πιστεύει ότι οι άνθρωποι είναι λιγότερο καλοί σήμερα από ό,τι στο παρελθόν. Πιστεύουν επίσης ότι η ηθική παρακμή άρχισε στην εποχή τους.
Ωστόσο, όταν οι ερευνητές εξέτασαν τις πραγματικές συμπεριφορές διαχρονικά, διαπίστωσαν κάτι διαφορετικό. Χρόνο με τον χρόνο, οι άνθρωποι ανέφεραν ότι οι άλλοι κάνουν καλά πράγματα για αυτούς. Και ότι οι ίδιοι κάνουν ωραία πράγματα για τους άλλους. Ανέφεραν επίσης σταθερά ότι οι φίλοι και τα μέλη της οικογένειάς τους συμπεριφέρονται καλύτερα από ποτέ.
Οι ερευνητές εξέτασαν μελέτες δεκαετιών, ορισμένες από τις οποίες χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1940, μετρώντας στοιχεία όπως η ενσυναίσθηση, η ευγένεια, ο σεβασμός και η γενναιοδωρία. Διαπίστωσαν ότι, παρόλο που οι άνθρωποι παραπονιούνται για ηθική παρακμή εδώ και γενιές, η συμπεριφορά του ενός προς τον άλλον δεν έχει πραγματικά αλλάξει.
Τέλος υπάρχει και μια άλλη αλήθεια: Προσωπικά πιστεύω ότι σήμερα έχουμε την ευκαιρία για μια ακόμη καλύτερη κοινωνία, κυρίως λόγω της μαζικής πληροφορίας προς όλους. Την χάνουμε λόγω του φανατισμού, της κακής παιδείας, της σκληρής ανισότητας και της θεοποίησης του κέρδους. Αλλά αυτά πάντα δεν υπήρχαν;
Τέλος ας μην ξεχνάμε την τεράστια ευθύνη των ηγετών. Αυτοί ξεκινούν πολέμους, αυτοί τρομοκρατούν και φυλακίζουν ανθρώπους, αυτοί εκπροσωπούν την βαριά ανηθικότητα στην κοινωνία.
